Savaşa Giden Ayı: Kısa Bir Bakışla Polonyalı Er "Wojtek"

1942 yılının ilkbaharında, Polonyalı tutsaklar Sibirya’da bulunan çalışma kampından salıverilir ve sınır dışı edilirler. Hazar Denizi güzergahını izleyerek bugünkü İran’a ulaşırlar. Bu tutsaklara eşlik etmek ve bölgede düzeni sağlamak için Orta Doğu’da İngiliz ordusu kumandası altında bir Polonya askeri birliği oluşturulur. Bölgeye hareket eden birlik, 8 Nisan 1942 yılında İran’ın Hamedan kasabasında mola vermişken  annesi avcılar tarafından vurulmuş bir ayı yavrusu bulmuş olan genç bir İranlı ile karşılaşır.

Polonyalı mülteciler arasında yer alan 18 yaşlarındaki İrena Bokiewicz ayı ile yakından ilgilenir ve teğmen Anatol Tarnowiecki’nin de cesaretlendirmesiyle ayıyı İranlı gençten satın alırlar. Ardından ayı 3 ayını İrena’nın gözetimi altında kampta geçirir.

Ayı çok küçük olduğu için herhangi bir sorun çıkarmamaktadır, bira şişelerine konan konsantre süt ile beslenmektedir. Ardınfdan birlik Filistin’e ulaşır ve ayı 22. nakliye bölüğünün, topçu birliğine teslim edilir. Bu birlikteki askerler ayı ile yakından ilgilenir ve ona “Wojtek” ismini verir (Woytek okunuyor). Wojtek 22. bölük ile Irak’a, ardından da Suriye, Filistin ve Mısır’a geçer.

En başından itibaren Wojtek bölüğün popüler bir üyesi olur. Zamanının büyük çoğunluğunu 4. müfreze askerleriyle birlikte geçirir. Müfrezedeki en yakın arkadaşları, fotoğrafların çoğunda da göreceğiniz genç askerler Dymitr Szawlugo ve Henryk Zacharewicz olur. Zamanının büyük bölümünü mutfakta geçirip, bulduğu her şeyi yiyen Wojtek’in en sevdiği iki şey bira ve sigaradır. Ancak sigara mutlaka yakılarak verilmelidir yoksa içmek yerine onu yemeyi tercih etmektedir.

Zaman içinde büyüyüp, yetişkin bir ayı olan Wojtek askerlerle güreşmekten büyük keyif almaktadır. Kazandığı güreş müsabakalarının ardından en sevdiği ödül bir kutu bira içmektir. Küçükken kolayca oradan oraya taşınan Wojtek büyüyünce taşınması da sorun olmuş, askerler bu sorunu ona büyük bir kamyon kasası tahsis ederek çözmüşlerdir.

1943 yılında, Polonya Ordusunun İtalya’da savaşa dahil olmaya karar vermesiyle Wojtek’e ne olacağı sorusu gündeme gelir. Savaş sırasında hayvanların orduyla birlikte hareket etmesi yasaktır.  Ancak Wojtek’ten ayrılmak istemeyen askerler ona bir künye oluşturup, er olarak orduya dahil ederler. Belgelerinin eksiksiz olmasıyla gemiye binebilen Wojtek ordu ile birlikte Akdeniz’de İtalya’ya doğru yol alır.

İtalya’ya varan bölük Alman savunmasını yarmak için Monte Cassino muharebesine girişir. Bu muharebe sırasında Wojtek bölüğüne çok yardımcı olur. Kendisinden sorumlu askere cephane tedariki görevi verilince, askerleri taklit etmede çok başarılı olan Wojtek bir sürü cephane sandığını, bir tekini bile düşürüp kırmadan istenen yerlere taşır. Patlayan toplar, yanından geçen mermiler onu hiç ürkütmez ve büyük bir cesaretle görevini yerine getirir. Savaşın kazanılmasının ardından 22. bölük top mermisi taşıyan Wojtek simgesini bölük simgesi yapar. Bu simge bölüğe ait tüm araçların, asker üniformalarının üzerine işlenir.

1945 yılında savaşın tamamen sona ermesiyle Polonyalı askerler Winfield kampında ikamet edecekleri İngiltere’ye yollanır. Bu nakil ile birlikte Wojtek’e veda etmeleri gerektiğini anlarlar, çünkü oradan her biri dünyanın farklı bir köşesine gönderilecektir. Wojtek Edinburgh Hayvanat Bahçesine bırakılır. Orada da çok popüler olur, eski Polonyalı askerler ziyaret edip, onun anladığı dilden konuşurlar. Ziyaretçiler ona sigara ikram eder, Wojtek alır, ancak kimsenin aklına yakmak gelmediği için Wojtek sigaraları sadece yer.

Wojtek 1963 yılında, 21 yaşındayken ölür. Öldüğünde 230 kilo ve 1.8 metre boyundadır. Onu tanıyanlar, bilenler arkasından derin üzüntü duyarlar.Bütün büyük gazeteler ve radyo istasyonları bu ölüm haberini okuyucularına ve dinleyicilerine ulaştırır.

Sonrasında 2013 yılında Krakow’da, yine aynı yıl Edinburgh’da Wojtek heykelleri açılışı yapılır. BBC kanalı 2011 yılında “Wojtek - Savaşa Giden Ayı” isimli bir film hazırlar. 2014 yılında İngiliz şarkıcı Katy Carr, Sovyetlerin Polonya’yı işgalinin 75. yılı anısına,  “Wojtek” isimli bir klip çeker.

Bu dünyadan bir ayı, savaşçı Wojtek geçti. 2. Dünya Savaşı sırasında Polonya Kuvvetlerinin tarihindeki yerini aldı ve mirası bugün hala hatırlanmaya devam ediyor.