sahibinden.com, Bahçeşehir Üniversitesi Ekonomik ve Toplumsal Araştırmalar Merkezi (BETAM) işbirliğiyle hazırlanan “sahibindex Kiralık ve Satılık Konut Piyasası Görünümü” Mart raporunda kiralık ve satılık konut piyasasındaki değişimler mercek altına alındı.
Reel fiyatlardaki yıllık değişim oranı ülke genelinde yüzde -14,1’e, İstanbul’da yüzde -16,1’e, İzmir’de ise yüzde -13,6’ya kadar geriledi. Cari fiyatlarda yıllık değişim oranı Şubat’a kıyasla ülke genelinde 2,2 puan azalarak yüzde 44,8 oldu.
2020 Mayıs’tan itibaren sürekli artan ülke genelindeki reel konut fiyat endeksinin 2023 Temmuz’dan bu yana gösterdiği düşüş 2024 Mart’ta da azalarak da olsa devam etti. Reel konut fiyat endeksi Mart’ta Şubat’a kıyasla 0,8 puanlık azalışla 172,7 olmuştur. Şubat’tan Mart’a enflasyon oranı yaklaşık yüzde 3,2 olurken Türkiye genelinde cari konut fiyat artışı aynı dönemde yüzde 2,7’de kaldı. Son aylarda cari konut fiyatları sistematik olarak enflasyonun altında kaldığından reel fiyatlar azalmaktadır.
Önceki sekiz ayda olduğu gibi konut reel satış fiyat endeksi üç büyükşehirde mart ayında da düşmüştü. Şubattan marta reel konut fiyat endeksi İstanbul’da 1 puan, Ankara’da 2,4 puan azalmış, İzmir’de ise 0,2 puan arttı. Martta reel konut fiyat endeksi (Eylül 2017=100) İstanbul’da 169,3, Ankara’da 193,3, İzmir’de ise 177,8 oldu.
Ağustos 2022’de yüzde 65,8’e ulaşan yıllık reel fiyat artışı Eylül 2022’den itibaren hızla inişe geçti. Büyük depremin etkisiyle Şubat 2023’te geçici olarak yükselen yıllık reel fiyat Mart’tan itibaren yeniden azalmaya başlamış ve Mart 2024’te yıllık fiyat değişimi oranı Şubat 2024’e kıyasla 2 puan azalarak yüzde -14,1 ile negatif değerlerde seyrini sürdürdü.
Satılık konut ilan sayısı ülke genelinde ve iki büyükşehirde cüzi de olsa artarken, İstanbul'da ise azaldı. Satılık konut arzı geçen aya kıyasla ülke genelinde yüzde 1,5, Ankara’da yüzde 1, İzmir’de ise yüzde 2,9’a yükselmiştir. İstanbul’daki düşüş ise yüzde 0,1 puan düzeyinde.
2023 Şubat ayındaki depremden sonra çok sert bir düşüş gösteren konut talebi Temmuz’daki artıştan sonra Kasım’a kadar düştü. Konut talebi Aralık’ta artış trendine geçmiş, Şubat’a kadar artmış, ancak Mart’ta Şubat’a kıyasla yüzde 1,6 azalmış ve 112,4 oldu. Konut talebi geçen yılın Mart ayına kıyasla yüzde 23,5 daha düşüktür.
Türkiye genelinde enflasyondan arındırılmış reel kirada yıllık artışlar uzun süredir azalmaktadır. Mayıs’tan Haziran’a istisnai artış hariç, ortalama reel kirada yıllık artış Şubat 2023’te yüzde 86,6 ile zirve yaptıktan sonra inişe geçmiş, Aralık’tan Ocak ayına 4 puanlık azalışla yüzde 9,5’e geriledi. Şubat ayında yıllık bazda yüzde 1,1 azalan reel ortalama kira Mart ayında yıllık bazda yüzde 8 azaldı. Bu azalışla 2024 Mart ayında ortalama reel kira 2023 Mart ayının yüzde 8 altına indi.
Ekim-Aralık 2023 döneminde ülke genelinde ve üç büyük ilde düşüşe geçen kiralık konut ilan sayısında Ocak 2024’’te duraklama sinyalleri gözlemlenmektedir. Şubat ayında ise hem Türkiye’de hem de İstanbul ve Ankara’da ilan sayıları düştü. Şubat 2024’ten Mart 2024’e ilan sayıları ülke genelinde yüzde 3, İstanbul’da yüzde 3,1, Ankara’da ise yüzde 5,1 düştü. İzmir’de ise ilan sayısı yüzde 2,8 arttı.
Nisan ve Eylül ayları arasında artan talep, izleyen aylarda azalmakta, kış aylarında ise nispeten durağan bir seyir izlemektedir. Bahar ve yaz aylarında kiralık konut talebinde ortaya çıkan bu yükselişte tayinle il değiştirenlerin ve üniversite öğrencilerinin etkili oldukları düşünülebilir. Bu nedenle talep göstergesinde değişimler yorumlanırken mevsimsel etkiler göz önünde tutulmalıdır.
Şubat ayında hemen hemen aynı kalmıştı. Mart ayında ise kiralık konut talep endeksi yüzde 4,8 artmıştır. Yıllık bazda baktığımızda ise kiralık konut talebinde yüzde 20,2’lik bir düşüş söz konusudur.
İstanbul'un en varoş yerlerinde bile kutu gibi daireler 2.5 milyondan başlıyor. Nasıl bir gerilemeymiş bu? 2.5 milyon lirayı çekip de geri ödeyebilecek bir gelir grubu ülkede yok.
oh oh oh