Dolar son 6 ayda 7-8 TL'den 13-14 bandına geldi. Ekonomi yönetimindeki 'rekabetçi kur' söyleminden doğan avantaj eridi.
Otomotiv sektörü, Ocak 2021 ile Ocak 2022 elektrik ve doğal gaz fiyat farklarına işaret ederek, 'Yönetilebilir bir durum değil' derken, madenciler ise zamların kur avantajını sildiğini savundu.
Aydınlık'tan Recep Erçin haberine göre, döviz fiyatları zirveden geri gelse de eylül ayından sonra yaşanan artış sanayinin birçok kolunu zorluyor. Dünyada artan enerji ve ham madde fiyatları üzerine TL'deki değer kaybı da binince zamlar kaçınılmaz oldu. Zamana yayılmadan birden yapılan enerji zamları üretim girdilerindeki maliyet artışlarını daha da artırdı. Hafta içinde otomotiv editörlerinin sorularını cevaplandıran Otomotiv Sanayii Derneği (OSD) Başkanı Haydar Yenigün, yeni yılda gelen enerji zamları ve yükselen ham madde fiyatlarına işaret ederek, bir yıllık artışlara bakınca yönetilebilir bir durum olmadığını ifade eti.
OSD Başkanı Yenigün'ün verdiği diğer mesajlar özetle şöyle oldu:
“Girdi maliyetlerine baktığımızda; durum bir yıllık süreçte rakamların ne kadar yükseldiğini gösteriyor. Vatandaşı korumak için elektrik ve doğalgaz zamları daha yüksek bir oranda şirketlere yapıldı. Bu da esasında dolaylı olarak yine vatandaşa yansıyacak bir şeydi. Çünkü bizim girdilerimiz arttığı zaman maliyetlerimiz artıyor. Burada Ocak 2021 ile Ocak 2022 arasındaki doğalgaz ve elektrik farkını görüyorsunuz. Gerçekten çok yönetilebilir bir durum da değil.... Bu süreç kullanıcılar, üreticiler, yatırımcılar açısından yönetilebilir bir süreç olmaktan artık çıktı. İhracatçılar olarak değersiz Türk lirasını çok seviyoruz gibi son derece yanlış bir kanı var. Bir anda Türk lirasının değerini yüzde 50’ye varan şekilde değiştirdiğiniz zaman evet biz ihracat yapan şirketler bu işten operasyonel olmayan finansal kâr elde ediyoruz ama bir kerelik elde ediyoruz. Seneye çok daha zor bir hayatımız oluyor.”
Şirketlerin başarılı yıllar geçirdikten sonra bunu çalışanlarına yansıtmazlarsa dengenin bozulacağını ve TL ile döviz dengesinin bozulmasıyla da bugün yaşadığımız durumun ortaya çıktığını belirten OSD Başkanı, “Bunun belli bir harmoni ile gitmesi lazım. TL'deki değer kaybı, enflasyon, girdi maliyetlerindeki artışlar araç fiyatlarını artırdı. Sadece dövizde geri gelme oldu. Fiyatları geri aldılar. Bu da anormal bir durum bence. Bir araba şu kadar para olur mu diyoruz ama maalesef oldu. Şimdi bunu kim alacak? Ticaretin şekli bir miktar değişecek. Zevkler değil ihtiyaçlar ön plana çıkacak.” dedi.
Metal iş kolunda yapılan toplu iş sözleşmesine (TİS) yönelik OSD Başkanı Yenigün, şunları söyledi:
“TİS çok önemli bir konuydu. Belki de ilk defa sendikanın talep ettiği rakamın yakınına gelindi. Yüzde 29.4 talebi vardı yüzde 27.4 geldi. Tarihte bu kadar yakın olduğunu hatırlamıyorum. Yarısına yakınına anlaşılırdı. İnşallah enflasyon bu kadar yüksek olmaz biz de yüksek oranları konuşmayız. Yüzde 27 verdiğimizde de hepsi çalışanların cebine kalsa. Enflasyon düşmezse belli bir miktarda eriyebileceğini dikkate almak lazım.”
İstanbul Maden İhracatçıları Birliği (İMİB) Başkanı Aydın Dinçer, maden aramalarında yüzde 83 düşüş olduğuna işaret etti.
Enerji ve akaryakıt maliyetlerine ilişkin Dinçer, kurun yükselip geri gelmesi sonrası; enflasyon, maaş artışları, akaryakıt, elektrik, gaz fiyat artışları ile girdi maliyet artışları, ilk yatırım denilen yatırım araçlarının fiyatlarındaki artış, cevher zenginleştirmede kullanılan ham maddelerin fiyatındaki artışlara dikkat çekti. “Enerji artışı etkilemez diyen varsa bana söylesin.” diyen Dinçer, “Belli bir artışı ihracatçı kur artışından karşılayabilecekti o da geri geldi.” ifadelerini kullandı. Dinçer'e, “Rekabetçi kur maliyet avantajına yenilmiş mi oldu?” sorusuna da bu durumun gerçekleştiğini vurguladı.
Türkiye Müteahhitler Birliği (TMB), yılın ilk İnşaat Sektörü Analizi Raporu’nda sektörde “reel” biçimde büyümeye dönüş için inşaat yatırımlarında canlanmaya ve öngörülemez düzeyde artan girdi maliyetlerinin yarattığı sorunun çözümüne ihtiyaca işaret etti. Raporda, “İnşaat sektöründe canlanma için girdi maliyeti sorununun çözülmesi şart.” mesajı verildi.