Ortadoğunun kazan gibi kaynadığı sancılı bu günlerde, değerli okuyucularımıza bu kez savaşların sanatçıları nasıl etkilediğinden bahsetmek istiyorum.
Romantik dönemin İngiliz temsilcilerinden olan J.M.W Turner hakkında daha önce burada bahsetmiştim (http://onedio.com/haber/sahiplerinin-kariyerlerini-mahveden-buyuk-sanat-eserleri-227723)
Bu resimde Turner Alpleri aşan Kartacalı General Hannibal'ı konu almıştır. Bilindiği üzere Hannibal Romalılarla savaşmak için, Alplerin keskin kayalıklarını ve karfırtınalarını aşmaya çalışmış ve bu sırada çok büyük bir askeri zaiyat vermiştir. Tarihin bu gözü kara savaş dehası Generalimiz, Turnerin yapıtında bir kez daha kar fırtınaları ile mucedele vermektedir.
Resme dikkatle bakarsanız tam ortada filin üzerinde Hannibal'ı görmek söz konusudur.
Bu resim sergilendiği andan itibaren çok büyük bir ilgi görmüştür.
Çünkü sadece tarihi bir olayı yansıtmakla kalmıyor aynı zamanda güncel bir olaya gönderme yapıyordu.
O dönemde Avrupa Alpleri aşan bir başka güçlü ordunun tehditi altındaydı. Bu Napolyon ordusuydu.
Resimi dikkatle incelerseniz burada savaşın kahramanlaştırıldığını değil, aksine ciddi bir biçimde eleştirildiğine tanık olabilirsiniz. Ressam burada 'Savaşı kaybetmekten daha kötü bir şey varsa oda kazanmaktır' der gibidir. Kadınlar büyük bir üzüntü içerisinde eşlerini aramaktadırlar, ortalık bir mahşer yerinden farksızdır.
Savaş temalı resimlerden bahsedipte İspanyol ressam Fransesco Goya'nın 3 Mayıs Katliamı adlı eserinden bahsetmemek ayıp olur.
Esasında bu çalışma hakkında bilgileri daha önce burada bahsetmiştik (http://onedio.com/haber/yapildigi-doneme-damgasini-vuran-ve-buyuk-sansasyon-yaratan-6-yapit--228825) ancak okumayanlar için bu trajik hikayeyi bir kez daha ele alalım.
Büyük bir iç savaşın içerisine giren İspanya, Kral ve Kral karşıtları olarak ikiye ayrılmış durumdadır. Büyük bir direnişe geçen halk Kral yandaşlarını öylesine zorlar ki, sonunda İspanya Kral'ı Fransa'dan yardım istemek zorunda kalır.
Fransız birlikleri halka müdahale ederken bir Fransız askeri ölür. Bunun üzerine Fransız kanı aktı gerekçesi ile, İspanyollara karşı ciddi bir kıyım söz konusu olmaya başlamaktadır.
Haber çabuk yayılır her kim yanında silah, bıçak yada çakı taşırken yakalanırsa anında infaz edilecektir.
Burada kurşuna dizilen İspanyol direnişçleri görünmektedir. Tıpkı Hz. İsa gibi kollarını iki yana açan bir direnişçi resmin odak noktasıdır. Adeta etrafına ışık saçmaktadır. Bu resim o dönemin iç savaşını konu alan en önemli ve en büyük yapıtlar arasında gösterilmektedir. Ve o dönemde yaşamını yitiren binlerce İspanyol'un anıtı niteliği taşımaktadır.
Güzel değil. Aksine oldukça ürkütücü ...
Yukarıda bahsettiğimiz İspanyol ressam Goya'dan on yıllar sonra İspanya bir kez daha tehdit altında !
Bir keresinde İspanyol Diktator Franco kendisine başkaldıran Cumhuriyetçilerden kurtulmak için ülkenin yarısını vurmaya hazır olduğunu söylemiştir.
Ve bu söylemini gerçekleştirmek için fazla beklemedi.
Guernica İspanya'nın Bilbao kentinde küçük bir çiftçi kentidir. Burada Diktatör Franco'ya karşı her hangi bir askeri üst ya da tehdit unsuru olabilecek hiç bir şey yoktur. Burası sıcak Akdeniz insanlarının ürünlerini yetiştirip para kazandıkları küçük bir kenttir.
26 Nisan 1937 sabahında insanlar kent pazarının yolunu tutmuşlardı. Kent cıvıl cıvıl ve epey hareketliydi, derken gökyüzünde bir cisim belirdi. Nazi Almanya'sına ait bir savaş uçağı havada bir kaç tur attıktan sonra umursamazca 6 bomba bıraktı.
Peş peşe gelen savaş uçakları bomba üzerine bomba atıyor, canını kurtarmak isteyen köylülere uçaklarca mermi yağdırılıyordu. O gün bu küçücük kente 5 binden fazla bomba atılmıştır.
Ve Guernica kübik bir hal almıştır. Bunu tüm dünyaya bir mesaj vermek için yapmışlardır. Bakın biz bunu yapabiliyoruz denmektedir. Faşizm ilk testini oldukça başarılı ve kanlı bir şekilde geçmiştir.
İşte bu yapıt bu olayı anlatmaktadır!
(Meraklıların bildiği üzere genel olarak her yazımda 6 sanat eserinden bahsetmekteyim, ancak ekranlarda yeteri kadar savaş ve kan gördüğümüzden 3 savaş tamalı resmin yeterli olacağını düşünüyorum. Ve görüldüğü üzere üç farklı sanatçı, anlayış ve dönem, konu savaş olunca adeta aynı etkiyi ve mesajı vermektedir. Savaş iyi birşey değildir.)