Gördüğünüz sahneleri kamera açısından değil kendi gözlerinizle görüyormuş gibi hissettirip sizi filme ve sahnelere dahil eden, bazen mahkeme salonuna bazen bir savaşın ortasına bazen de büyük bir şehrin sokaklarına ışınlayan, izlemeniz gereken 10 efsanevi belgeseli sizler için bir araya getirdik. Şimdiden keyifli okumalar ve izlemeler diyelim...🙌😍
Belgesel türünün öncüsü film olarak kabul edilen Dziga Vertov'un Men With a Movie Camera'sı , bu filmlerin çoğunun neyle ilgili olduğunu tam olarak özetliyor: sıradanı göstermek, duyulmayana kulak vermek ve sinemayı gerçeğe dönüştürmek.
İnsan gözüne çok benzeyen bir araç olarak kullanılan kamera aracılığıyla gerçeği dürüstlükle göstermek ve değiştirmek amacıyla devrimci bir yapım ortaya koyuyor.
Vertov'a göre, o zamanlar kurguya dayalı olarak yapılmakta olan sinema türü, gerçekliğe benzemediği için gerçek hayatı keşfetme ve değiştirme konusunda neredeyse hiçbir güce ve etkiye sahip değildi; yerini olgusal imgeler ve ses almalıydı.
Agnès Varda, tüm zamanların en büyük (ve en yaratıcı) Fransız film yapımcılarından biri olarak karşımıza çıkıyor. Hem uzun metrajlı filmleriyle hem de belgesel çalışmalarıyla tanınıyor. En büyük başarısı ise The Beaches of Agnès.
Varda'nın gençliğini, film yapım kariyerini ve Fransız film yapımcısı Jacques Demy ile olan ilişkisini yansıttığı görsel bir otobiyografi sunuluyor bizlere. Varda'nın bizi de aynı açıdan bakmaya dahil ettiği hayata eşsiz bakış açısı sayesinde dokunaklı, eğlenceli, görsel olarak göz kamaştırıcı ve düşündürücü bir yapım.
1960'da Paris'te çekilen A Summer Chronique, yaşamları ekranda birleşen farklı kökenlerden işçiler ve göçmenleri konu alıyor. Rouch ve Morin, işçi sınıfının mücadelelerinin insanları günlük yaşamlarında gerçekten mutluluğa ulaşmaktan nasıl mahrum ettiğini analiz etmek için kapitalist dünyada mutluluk sorunu üzerinde çalışıyorlar.
Holokost'tan kurtulan, Cezayir'den kurtulmak için savaşan erkekler, göçmen kadınlar, işçi sınıfı...
Bu birbirinden farklı mücadeleler veren insanların yaşamları kamerada bir araya geldikçe izleyici, hiçbir kurgu filminin yapamayacağı şekilde, insanlığın gerçekleri ve ön yargıları hakkında, olayların ve durumların içindeymişçesine bir fikir ediniyor.
Waltz with Bashir, diğerlerinden çok daha farklı olarak sadece bir belgeselden daha fazlası. Çünkü aynı zamanda bir savaş filmi. Temelini travmalardan alan psikolojik, kabus gibi bir film ve bir animasyon çalışması. Türlerin karışımı ve işlediği konu açısından fazlasıyla özgün bir biçimde, etkileyici ve dokunaklı gerçekliklerle buluşturuyor izleyiciyi.
Yolculuğunu izlemek, savaşta kazanan olmadığı hissini veriyor. Film, bir tarafın en çok zayiat vereceğini ve diğer tarafın ise muhtemelen ömür boyu duygusal olarak yaralı kalacağını izleyiciye derinden hissettiriyor. Savaş karşıtı filmler bundan daha keskin veya yıkıcı olamaz diye düşünüyoruz.
Jonas Mekas'ın Travel Songs'u, yapımcının 1967 ile 1981 yılları arasında kaydettiği kısa filmlerin bir derlemesinden oluşuyor. Bu kısa filmler Avrupa'da o yıllar arasında Mekas'ın geçtiği Avignon, Ávila, Cassis ve Stockholm gibi farklı yerleri gösteriyor.
Fikir, neredeyse filme alınmış bir seyahat günlüğü gibi basit görünse de, bulanık görüntülerin ve melankolik seslendirmenin yarattığı hissiyat herkesi ağlatmak için yeterli düzeyde.
Sokaklardaki insanlar, rüzgarda masa örtüsü üzerinde dans eden gözlükler, büyük şehirlerde dolaşan başıboş kediler. Her şey fazlasıyla gerçek ve şiirsel bir şekilde gözler önüne seriliyor.
Film, günlük yaşamın şarkısının önümüzde ne olduğuna bakma biçimimizde yattığını bizlere gösteriyor...
Chris Marker'ın Sans Soleil'inde bir kadın, bir dünya gezgininin düşüncelerini anlatıyor. Bu filmde de basit bir seyahat günlüğü gibi görünen şey, görüntülere dönüştürülen anıların bir bütünü haline geliyor.
Hem estetik hem de entelektüel mükemmelliği olan Sans Soleil, insanın zaman ve mekandan geçişinin izahını yapıyor.
İnsanlar düşüncelerden ve anılardan kaçmak için kurgu aramaya eğilimliyken, Chris Marker burada onların gözlerine bakıyor ve onlara zamanın gerçek ve güzel hüznünün bir hatırlatıcısı olarak hizmet ediyor.
En önemli ve etkileyici belgesel filmlerinden biri olan Shoah, Holokost'u ve Nihai Çözümün yıkıcı sonuçlarını gözler önüne seriyor, ancak bunu yapmak için tamamen farklı bir yaklaşım benimsiyor.
Film, yaklaşık 10 saat uzunluğunda ve benzeri eserlerin aksine toplama kamplarının arşiv görüntülerini içermemesiyle dikkat çekiyor.
Kötülüğün sıradanlığını ve Holokost gibi korkunç tarihsel bir olayı sanki ropörtajı yapan kişiymişçesine ilk ağızdan dinlemek filmi fazlasıyla etkili kılıyor. Shoah'ı tartışmasız tüm zamanların en güçlü ve önemli belgesel filmlerinden biri yapıyor.
Belçikalı bir film yapımcısı ve muhtemelen neslinin en önemli Avrupalı yönetmeni olan Chantal Akerman, Holokost'un dehşetini yaşayan fakir bir Yahudi ailenin çocuğu olarak dünyaya geliyor. Film yapma hayalini gerçekleştirmek için New York'a kaçıyor.
New York'taki günlük hayatın çılgınlığı, Akerman'ın annesinin sözleri kaybolmaya başladığında hikayenin ana karakteri haline geliyor.
Paylaştıkları bu yakın bağ izleyicinin gözü önünde, acı bir şekilde kaybolup gidiyor. Ailenin kalabalık sıcaklığı, yalnız New York kitleleriyle karşı karşıya kalıyor. Görüntüler ekranlardan kaybolurken izleyicide garip ve hüzünlü bir his yaratıyor.
Woodstock, belgesel filmi ve ikonik bir konser filmi olmaktan çok daha fazlası olan yapımlardan. Tüm zamanların en önemli canlı müzik etkinliği olduğu iddia edilen, üç gün süren, 32 farklı müzikal ismin sahne aldığı ve 400 binden fazla kişinin katıldığı 1969 Woodstock Müzik ve Sanat Festivaline izleyiciyi dahil ediyor.
Morris'in Thin Blue Line'ı, diğerlerinden farklı olarak, gerilim filmi gibi yapılandırılmış bir vaka çalışması.
1976'da bir Dallas polisini öldürme suçundan dolayı hapsedilen Randall Adams'ı ele alıyor. Film aynı zamanda, gerçekte ne olduğuna dair farklı perspektifler sunmak için bilgi ve hakikat sorunları üzerine felsefi bir tez niteliği taşıyor.
Gerçekten de kusursuz bir şekilde yapılandırılmış, güzel çekilmiş film, Amerika üzerine dokunaklı ve eğlenceli bir deneme.
Morris'in, Adams'ın ilk duruşmasının en iyi ihtimalle adaletin düşmesini, en kötü ihtimalle yolsuzluğu içerdiğini öne sürme becerisi, seyirciyi de filme daha çok bağlıyor; seyircinin vekil jüri olmasını sağlıyor. Bu belgesel filmi her detayıyla üzüntü, öfke, rahatlama, hayranlık ve merak uyandırıyor.