Bilim her zaman kalın kitaplar, sıkıcı formüller ya da anlaması zor deneyler değildir! Bazen bir gökkuşağına bakarken, bazen yolda yürürken, bazen de bir arkadaşına dokunduğunda bile aklında minik bir “Bu neden böyle oldu acaba?” sorusu belirir.
İşte biz de tam bu yüzden seni, klasik bilgilerin dışına çıkarıp şaşırtacak 11 soruluk bilimsel bir yolculuğa davet ediyoruz.
Bir arkadaşına elini uzattın, hafif bir çıtırtı ve “cızzt”! Minik bir elektrik şoku... Peki neden olur bu? Bu olayın asıl nedeni, statik elektrik birikmesidir. Özellikle kışın kuru havalarda, halı gibi yüzeylerde yürürken vücudumuzda yük birikir. Sonra da iletken bir şeye ya da kişiye dokunduğumuzda bu yük ani şekilde boşalır ve biz de o meşhur “çarpıldım!” hissini yaşarız.
Kollar, bacaklar, karın kasları… Bunlar güçlü olabilir ama düşündüğünde pek de akla gelmeyen bir kas var ki gücüyle şaşırtıyor! Her gün konuşurken, yemek yerken, espri yaparken bile kullandığımız bu kas, aslında dil kasıdır. Evet evet, doğru duydun! Vücudumuzdaki en güçlü kaslardan biri dilimizdir çünkü hem sürekli çalışır hem de olağanüstü bir dayanıklılığa sahiptir.
Artık protezler sadece cansız bir uzuv değil, adeta vücudun bir parçası gibi çalışıyor! Bunun sırrı, beyinden gelen sinyalleri algılayan mikro elektrotlarda gizli. Bu elektrotlar sinirlere veya deri altına yerleştiriliyor ve beyin bir hareket komutu gönderdiğinde, bu sinyal özel işlemcilerle yorumlanarak proteze iletiliyor. Yani her hareket için beynin gönderdiği sinyal farklı, tıpkı bir parmak izi gibi! Yeni nesil protezler, bu sinyalleri adeta anlayarak gerçek bir uzuv gibi hareket ediyor.
Uzayda hüzünlenip ağlasan ne olur? Cevap: Gözyaşların yere düşmez! Çünkü yerçekimi yoktur. Bu yüzden gözyaşların minik su küreleri gibi gözünün etrafında birikir. Okyanusta baloncuk gibi, ama gözlerinde!
Komik ama gerçek: Devekuşunun gözü, beyninden büyüktür. Gözleri o kadar büyük ki, görme yetisi olağanüstüdür ama beyni o kadar küçüktür ki davranışları bazen “komik” bile olabilir. Ama doğanın tasarımında her şeyin bir sebebi var!
Bazı günler “Hiç uyanmak istemiyorum” dediğin olmuştur ama bir salyangoz kadar uzun süre uyuyamazsın! Bazı türler, aşırı sıcak ya da kurak koşullarda kendilerini kapatıp tam 3 yıl boyunca uyuyabiliyor. Üstelik bu onlar için normal bir hayatta kalma yöntemi.
Bir yaz yağmurunun ardından ortaya çıkan gökkuşağı, sanki gökyüzünün gülümsediği bir an gibidir. Pek çok kişi gökkuşağında 7 renk olduğunu bilir: kırmızı, turuncu, sarı, yeşil, mavi, lacivert ve mor. Ama aslında bu renkler, ışığın kırılmasıyla oluşan bir spektrumun sadece görünen kısmıdır. Gökkuşağında, gözle göremediğimiz ara tonlarla birlikte daha fazla renk gizli!
Güneş’e en yakın olan Merkür’dür, değil mi? O zaman en sıcak da o olmalı dersin. Ama evren yine bir ters köşe yapıyor! En sıcak gezegen aslında Venüs’tür. Bunun sebebi de yoğun karbondioksit atmosferi sayesinde güçlü bir sera etkisi oluşturması ve ısıyı içeride tutması.
“Beynim çalışmıyor bugün!” dediğin günlerde bile aslında çalışıyor. İnsan beyni ortalama 20 watt elektrik üretir. Bu, bir ampulü çalıştırabilecek kadar enerji demek! Bu elektriksel sinyaller sayesinde düşünür, hatırlar ve hareket ederiz. Yani kafanın içinde küçük bir santral var diyebiliriz.
Işık hızında seyahat etmenin, teorik fizik kurallarına göre imkansız olduğunu söylemek yanlış olmaz. Einstein’ın genel görelilik teorisi, ışık hızının sabit olduğunu ve hiçbir şeyin bu hızda hareket edemeyeceğini öne sürüyor. Ancak, bazı bilim insanları, ışık hızını aşmanın bir yolunun olabileceğini iddia ediyor. Örneğin, Alcubierre motoru adı verilen bir kavram, uzaydaki 'bükülmeyi' kullanarak ışık hızını aşmanın teorik bir yolunu sunuyor.
Bilinç, insan beyninin en karmaşık ve en az anlaşılan özelliklerindendir. Beynimiz, her düşünceyi, duyguyu ve hareketi organize eden bir yapı olsa da, bilincin nerede başladığı ve bittiği hala bir soru işareti. İnsanların çevrelerini nasıl algıladığını, hayal kurarak nasıl düşünceler ürettiğini ve dünyaya dair farkındalıklarını incelemek, beynin nasıl çalıştığını anlamaya çalışırken en büyük zorluklardan biridir.
