Diyabet yani şeker hastalığı genellikle kalıtımsal ve çevresel etkenlerin birleşimi ile oluşan ve kan glukoz seviyesinin aşırı derecede yükselmesiyle (hiperglisemi) sonuçlanan metabolik bir bozukluktur. Gelin 13 soruda Diyabet'i daha yakından öğrenelim.
İçeriğin tamamı Türkiye Endokrinoloji Ve Metabolizma Derneği kaynak alınarak yazılmıştır.
Diyabet insülin eksikliği veya etkisizliği sonucu ortaya çıkan bir rahatsızlıktır. Toplumda daha sık görülen diyabet formu tip 2 diyabettir ve insülinin yeterince etki gösterememesi sonucu ortaya çıkar. Tip 1 diyabet ise daha seyrek olarak görülmesine rağmen küçük yaşlardan itibaren başlar ve ömür boyu insülin kullanılmasını gerektirir.
Diyabet hastalarının doktor kontrollerini aksatmaması, düzenli şeker ölçümlerini yaptırmaları ve beslenme alışkanlıklarını düzenlemeleri gerekmektedir.
Beslenme; büyüme, gelişme, yaşamın sürdürülmesi ve sağlığın korunması için besin ögelerinin yeterli ve dengeli olarak alınmasıdır. 6 çeşit besin ögesi vardır. Bunar; karbonhidratlar, yağlar, proteinler, mineraller, vitaminler ve su.
Diyabet hastalarının doktor kontrolünde hazırlanmış beslenme listelerinde; Tüm meyve ve sebzeler, kurubaklagiller, et, tavuk, balık, fındık, ceviz, badem, tahıllar ve su belli ölçüler içerisinde vardır. Hazır yiyecekler, beyaz ekmek, bisküviler, kekler, krakerler, tatlılar, çikolatalar ise bir diyabet hastasının yememesi gereken şeyler arasındadır.
Özellikle katı yağlar, şarküteri ürünleri (sosis, salam, sucuk, pastırma...), yağda kızartılmış yiyecekler ve alkol kesinlikle uzak durulması gereken tehlikeli gıdalardandır.
Akşam yemeğinden önce alkollü bir içki ikram edilebilir. Alkol kan şekerinizi geçici bir süre düşürebilir. Yemeğin gecikmesi durumunda hipoglisemiden kaçınmak için içeceğinizin yanında az miktarda karbonhidratlı bir şeyler (kanepe, küçük pizza, bisküvi, leblebi vb.) atıştırın.
Uzun süreli kan glikozu yüksekliği göz hasarlarına yol açar. Diyabetten kaynaklanan göz hasarlarına “Retinopati” denir. Yüksek kan şekeri ve yüksek kan basıncı (tansiyon) gözlerinizin 4 bölümüne zarar verebilir, bunlar; retina, göz sıvısı, göz merceği ve optik sinirdir. Diyabet hastalarının mutlaka yılda 2 defa (6 ayda bir) göz kontrolüne gitmeleri gerekir.
Diş ve diş eti problemleri herkesin yaşayabileceği sorunlardır. Dişlerimizi düzenli fırçalayıp temiz tutmazsak plak adı verilen ve mikroplardan oluşan yapışkan bir tabaka dişleri kaplar. Yüksek kan şekeri, bu bakterilerin çoğalmasını kolaylaştırır. Bunun sonunda diş etlerinde kızarıklık, şişlik ve ağrı görülür. Dişlerinizi fırçaladığınızda kanar. Kan şekeri yüksek seviyedeyse, diyabetli kişiler daha sık diş ve diş eti sorunları yaşarlar. Dişlerini kaybetmeye kadar varabilen sorunlar meydana gelebilir.
Eğer 45 yaş ve üzeriyseniz, diyabetiniz varsa, bir de sigara içiyorsanız, diş ve diş eti sorunları yaşamanız çok kuvvetli bir ihtimaldir. Diş etlerinde kızarıklık, şişlik ve ağrı problemin habercisidir. Bu duruma “Periodontitis” denir. Periodontitis, diş etinin ve dişi tutan kemiğin iltihaplanmasıdır. Tedavi edilmezse diş etleri dişlerin kök kısımlarına doğru yer değiştirir, dişleriniz sanki daha uzunmuş gibi görülür, sonunda dişlerin çekilmesi gerekir.
Seyahat planlarınızı, doktorunuzla görüşün. Seyahat için herhangi bir engeliniz bulunmadığından emin olun. Eğer yurt dışına gitmeyi planlıyorsanız, ilaç temininde problem yaşamamak için yanınızda yeteri kadar ilaç ve kan şekeri ölçümü için iğne ucu bulunduğundan emin olun.
Doktorunuzdan diyabet hastalığınızı ve kullandığınız tedaviyi anlatan bir mektup hazırlamasını isteyin. Bu sizin, seyahatiniz sırasında tıbbi yardım gerektiğinde, gümrüklerde veya güvenlik geçişlerinde problem yaşamamanız için yardımcı olacaktır.
Tıbbi ihtiyaçlarınız için doktorunuzdan reçete alın. Saat farklılıkları olması halinde ilaç ve öğünlerinizi nasıl ayarlayacağınız doktorunuza danışın. Birlikte seyahat ettiğiniz bir kişi varsa, ona diyabetiniz olduğunu söyleyin. ihtiyacınız olması halinde nasıl yardımcı olabileceğini anlatın.
Diyabetin cinsellikle ilgili birçok soruna yol açtığına dair söylentiler duyabilirsiniz. Diyabet herkesi aynı şekilde etkilemez, hatta diyabeti iyi kontrol edilen birçok kişi hiçbir sorun yaşamaz. Bununla beraber, diyabetin uzun süreli kontrolsüz olduğu bazı erkeklerde; diyabet sinirlerde hasara yol açarak, beyinden çıkıp erkek cinsel organına giden sinyallerin iletilmesini yavaşlatabilir.
Yine ereksiyon için gerekli olan kan akımını kontrol eden sinirlerin ve damarların işlevini bozabilir. Böyle bir durumda yapmanız gereken bu durumu doktorunuza zamanında anlatmanızdır. Size en doğru bilgiyi ve tedaviyi doktorunuz verecektir.
Birçok insan gibi, çocuk sahibi olabilirsiniz. Ancak önemli olan diyabetiniz kontrol altındayken, planlı bir şekilde gebe kalmanızdır. Bu nedenle diyabette doğum kontrolü ve aile planlaması çok önemlidir.
İş seçimi yaparken, işin gerektirdiklerinin diyabetiniz ile uyumlu olup olmayacağına dikkat etmeniz çok önemlidir. Bazı işler sizin için ya imkansız ya da çok zordur. Bu tür işler hipoglisemi gelişmesi durumunda çoğu kez sizi veya etrafınızdaki kişileri ciddi anlamda tehlikeye sokabilecek işlerdir.
Diyabetin ayaklar üzerinde iki önemli etkisi vardır.
1) Sinir hasarı: Diyabetin olumsuz etkilerden biri ayak ve bacak sinirlerindeki hasarlardır. Sinir hasarları ayak ve bacaklarınızda ağrıya neden olur, sıcak ve soğuğu algılamanızı etkiler. Ayağınızdaki yara, kesik veya yanıklar hissetmediğiniz için kötüleşebilir. Sinir hasarının oluşturduğu bu his kaybı “diyabetik nöropati” olarak adlandırılır. Sinir hasarları, yara veya infeksiyona sebep olabilir.
2) Damar hasarı (kan akımının azalması): Ayak veya bacağınızda kan akımının azalması ikinci önemli sorundur. Yaraların iyileşmesi güçleşir. Bu soruna PDH (periferik damar hastalığı) adı verilir. Sigara içmeniz bu sorunları hızlandırır. Bazı durumlarda hem kan akımının zayıflaması hem de sinir hasarı beraber gelişebilir.
Diyabet tedavisinde; tıbbi beslenme tedavisi, ilaç tedavisi ve egzersiz (fiziksel aktivite) ayrılmaz üçlüdür. Egzersiz en az beslenme ve ilaç tedavisi kadar önemlidir. Özellikle, tip 2 diyabetli hastalarda fiziksel aktivitenin arttırılması, şekerin hücreler tarafından kullanılmasını hızlandırır ve kan şekerini düşürücü yönde etki yapar.
Kan şekerinizi normale yakın değerlerde tutmaya çalışın. Sizin için sağlıklı olan kan şekeri hedefini doktorunuzdan öğrenin. Böbrek hasarını önlemek için kan basıncınızı 130/80’in altında tutmaya çalışın. Eğer tansiyon ilaçları kullanıyorsanız, mutlaka doktorunuzun önerdiği şekilde alın.
Diyetisyeninizin önerdiği beslenme programına uyun. Eğer mevcut bir böbrek sorununuz varsa, doktorunuz aldığınız günlük protein miktarını azaltmanızı önerecektir.
Yılda bir defa idrar testi yaptırarak mikroalbumin düzeyinizi ölçtürün. Yılda bir defa kan tahlili yaptırarak kreatinin seviyesini ölçtürün. Sık sık ağrı kesici kullanmaktan kaçının. Böbrekleriniz sağlıklı olsa bile doktorunuza danışmadan ilaç kullanmayın. Eğer artrit gibi kronik ağrıya neden olan bir hastalığınız var ise böbreklerinize zarar vermeden nasıl tedavi edileceği konusunda doktorunuzun önerilerine uyun. Mesane ya da böbrek infeksiyonu durumlarında zaman kaybetmeden doktorunuza başvurun.
Diyabet ile hayatınızın nasıl olacağına sadece siz karar verebilirsiniz. Yaşamdaki yeni yolunuzu, ne istediğinizi, nereye gitmek istediğinizi keşfetmelisiniz. Unutmayınız ki yalnız değilsiniz. Gerek gördüğünüzde yardım isteyiniz. Doktorunuz, Diyabet Hemşireniz, Diyetisyeniniz ve Aileniz, diyabetli yaşamda karşılaşacağınız güçlüklerde, sorunları çözmenize yardımcı olacaktır.
Ayıptır ya 3 numarayı nasıl yazarsınız.Alkol almayın diyemiyorsunuz.Bu nasıl saçma bi mahalle baskısı!!! Hem de bilim yaptığını iddia eden kişilerde.. Zaten alkol hipoglisemik madde,ayrıca obezite,KVS rahatsızlıklar,akut-kronik pankreatit gibi diğer hastalıkların da sebebi.Ve sen bir diyabet hastasına alkol albilirsin diyorsun.Hipoglisemi yapabileceğini bile bile.Zaten glukoz dengesi bozuk bir kişiye bu yapılır mı?Çözüm olarak da yüksek glukoz içeren kraker,kanepe,küçük pizza!!! İnsanların sağlığıyla oynamayın.Dernek falan anlamam eğer 3 numaralı bilgi hakkında gerekli düzeltmeyi yapmazsanız site yönetimine ve bakanlığa şikayet edeceğimi bilmenizi isterim.
Bir doğuştan şeker hastası olarak söylüyorum, bok gibi hastalık. Bu güne kadar şeker hastaları hep "Dikkat etsen senden sağlıklısı yok" gibi şeylerle avutuldu, ama insanoğlu olarak kendimizi zararlı şeylerden mahrum bırakamıyoruz. O yüzden baştan tedbir alın, sonra vay efendim demeyin.
Şeker hastalarının beslenme diyeti diye bir şey olmaması gerektiğini okumuştum bir yerde. Diyabet diyeti sağlığını düşünen herkesin uygulaması gereken bir diyet zaten. Sadece şeker hastalarının sağlıklı beslenmeye herkesten fazla dikkat etmesi gerekiyor. Beyaz şekeri sıfıra indirseniz, yani değil çay şekeri içinde şker olan her şeyi kessek bile vücudumuz bunun eksikliğini yaşamaz. Yediğimiz karnıyarıktan bile ibtiyacı olan şekeri alır. Bütün uzmanlar şkeri sigara gibi düşünün diyor. Vazgeçmeniz gereken, bağımlılık yapan ve ölüme götüren en tehlikeli zehirlerden biri olarak görmemiz gerekiyor diyor uzmanlar ama bunu bir de çayını üç şekerli içen bana anlatsınlar 😥