Hayatın akışında gereksiz gördüğümüz birçok detay aslında bir o kadar da önemlidir ve tarihte kilit bir yere sahip bile olabilir. Mesela zaman… Zamanın kime göre neye göre ayarlandığını, kimin hangi zaman diliminde yaşayacağımıza, nasıl karar verdiğini hiç düşündünüz mü? Eğer düşündüyseniz veya bu size ilginç geldiyse, doğru yerdesiniz!
Nerede yaşadığımıza bağlı olarak başka ülkelerden daha farklı saat dilimlerinde oluyoruz ve bu bize çok normal geliyor.
Bir düşünün, sizce yüzyıllar önce şu anki gibi “Bize göre 10.00’da size göre 20.00’da toplantı yapalım” gibi konuşmalar yer alıyor muydu? Tabii ki hayır…
Hatta tutarlı bir şekilde takip edilen bir şey bile değildi zaman… Saatler 13. yüzyıla kadar icat edilmedi ve saniye kavramı bundan yüzlerce yıl sonra sisteme dahil edildi.
O zamanlarda, sizin cep saatinizle arkadaşınızın cep saati hiçbir zaman aynı saati göstermiyordu ve dolayısıyla saatin kaç olduğunu veya hangi saatin doğruyu gösterdiğini asla bilemiyordunuz.
Tabii bunun sebebi belliydi. İletişim ve ulaşım o kadar yavaş gelişiyordu ki, çoğu insan hangi zamanda yaşadığını bilmemeyi çok büyük bir sorun olarak görmüyordu.
Zaman, yerel olarak algılanan bir konseptti. Yani yaşanılan yer neresiyse, orada saatin kaç olduğu, saat kaçta gece veya gündüz olduğu tamamen o bölgeye ait kasabalar veya şirketler tarafından belirleniyordu.
Ve çilekeş insanlarımız için bir şehirden hatta kasabadan diğerine gitmek, nihayet daha kısa sürede yapılabilecek bir şey oldu. İşte o zaman, yüzlerce, sadece dakikalarla oynayan zaman dilimine sahip olmak herkes için can sıkıcı olmaya başladı.
Bunun üzerine, zamanın ABD başkanı Chester A. Arthur “Ülkenin başkanı benim, saatin kaç olduğuna sadece ben karar verebilirim” dedi ve uzun zamandır yapılması gereken şeyi yaptı.
Ama tabii ki soru şuydu: Zaman dilimleri nerede başlamalı? Çünkü o zamanlar haritalar meridyenleri için Paris, Cadiz, Oslo ve Kanarya Adası gibi birçok farklı referans çizgisi kullanıyordu.
22 Ekim 1884 yılında dünya, İngiltere, Greenwich’teki kraliyet gözlemevindeki saatin söylediğinden bir saatlik sapmalarla, 24 ayrı zaman dilimine bölündü.
Ülkeler saat dilimlerini kendi ihtiyaç ve tercihlerine göre düzenlemeye başladılar. Örneğin Fransızlar, 1911 yılına kadar başlangıç noktası olarak Paris’i kullanmakta ısrarcı oldular.
Ve Greenwich kraliyet gözlemevinden gelen saat yeterince doğru ve net değildi. 1960’lı yıllarda Greenwich’i baz alarak takip edilen ortalama zaman, daha koordineli ve evrensel zaman için aşamalı olarak kaldırılmaya başladı.
Ve bu, Louis Essen, saniye ibrelerinin çok hızlı veya çok yavaş çalışma sorununu çözmeyi vaat eden ilk atomik saati icat ettikten hemen sonra oldu.
Yani zaman, dünyanın dört bir yanındaki laboratuvarlarda bulunan 400’den fazla atomik saatin ağırlıklı ortalaması kullanarak hesaplanıyor!
Bu durumda, teoride atomik saatlerle hesaplanan bir eşgüdümlü evrensel zamana göre hareke etsek de pratikte saatin kaç olduğuna karar veren kişilerin Birleşmiş Milletler için çalışan İsviçreli bir grup insan olduğunu da söyleyebiliriz….