Rusya'da Sansüre Takılmamak İçin Protesto Çağrılarına Emojili Kodla Çözüm

11.03.2022 - 12:14

Rusya’nın 24 Şubat’ta Ukrayna işgaline başlaması sonrası sosyal medyada yürüyen adam emojiler, Rus şair Puşkin’in resmi ve 7 rakamının yer aldığı bir görsel paylaşılmaya başladı. Bu görseldeki mesaj aslında oldukça açık; Moskova’daki Puşkin Meydanı, saat ve protesto çağrısı. Emojiler aslında Rusya’daki protestoları ima etmek için yıllardır kullanılan bir koda gönderme yapıyor. İşte detaylar…

Rusya'da 8 yıldır izinsiz gösteri yasak ve buna karşı gelenler 15 gün gözaltında tutulabiliyor. Ayrıca yasağı üst üste delenler ise 5 yıl hapis cezası alıyor.

Yasak nedeniyle uzun süredir aktivistler internet üzerinden organize olmak ve gösteri düzenlemek için bazı kodlu ifadeler kullanıyor.

Maria da bir protestoya katılacağını arkadaşlarına mesaj atarken kodlara başvuranlardan. BBC'ye konuşan Maria 'Hadi merkeze yürüyüş yapmaya gidelim ya da 'hava yürüyüş için harika' gibi gizli ifadelerle haberleştiğini söylüyor.

Hükümetin sansür mekanizmalarından yakayı kurtarmak için kullanılmaya başlanan bu yöntem protestocular için kendi aralarında yaptıkları bir şakaya dönüşmüş olsa da, kod kullanmamak onlar için ciddi sonuçlar doğurabiliyor.

İnsan hakları kuruluşu OVD-Info'ya göre Ukrayna işgalinin başlamasından bu yana Rusya'da iki haftada 14 bine yakın kişi gözaltına alındı.

Aleksander, Moskova'daki bir protestoya katılmış ve öncesinde bunu sosyal medyada da paylaşmıştı.

Ertesi sabah sivil polisler, onu kız arkadaşının evi önünde yakalayarak karakola götürdü. Günlerce gözaltında kaldıktan sonra, yetkililerin ona atfettiği ve yaptığını iddia ettiği bir dizi eylemin altına imza atmaya zorlandı.

24 Şubat günü, protesto gösterilerine daha açıkça çağrı yapan bir tweeti "merkeze uzun zamandır yürümemiştim" mesajıyla yeniden paylaşan genç bir kadın da, beş gün sonra trende seyahat ederken gözaltına alındı.

Moskova'nın metro sistemindeki yüz tanıma yazılımı aracılığıyla yerinin tespit edildiği düşünülüyor.

Duruşması görüldüğünde, söz konusu Twitter paylaşımının da olduğu bir belge de mahkemeye sunuldu. Belgede, yetkililerin kadının paylaşımı yapmasından hemen sonra aldığı dikkat çeken bir ekran görüntüsü de vardı.

4 Mart Cuma günü Rusya hükümeti, ordu ile ilgili "sahte haberlerin" önüne geçmek istediklerini söyleyerek yeni bir yasa çıkardı.

Ancak yasanın daha çok savaş karşıtı protestoculara olan baskı ve sansürü daha da artırmak için kullanılacağından endişe ediliyor. Eskisine göre daha sert cezalar getiren yasa, 15 yıla kadar hapis cezasının önünü açıyor.

OVD-Info'dan Leonid Drabkin'e göre, bağımsız medya kuruluşlarının darbe alması, Facebook'un yasaklanması ve TikTok'taki paylaşımlara sınırlamalar getirilmesi, ülkede yaşayanların bilgiye erişimini zorlaştırdı.

İnsanların korku içinde otosansüre yöneleceğini vurgulayan Drabkin, 'Instagram'a baktığınızda eskisine göre yaklaşık 10 kat daha az paylaşım görürsünüz' diye vurguluyor.