Rumeli Turşuları ve Mezeleri

1. Sütlü Biber Turşusu - Hatça Katığı - Akça Katık

Sütlü biber, Kırklareli mutfağının vazgeçilmez lezzetleri arasındadır.

Kışlık olarak hazırlanan sütlü biber yapımı kolay, farklı uygulamasıyla

ve alışıldığın dışında tadıyla dikkat çeken bir turşu uygulamasıdır.

Beraberinde kombine edildiği yemekler düşünüldüğünde, sütlü biberi

sunumuyla bir Rumeli mezesi olarak da kategorize etmek mümkündür.

Mübadeler sırasında Trakya' ya iskan ettirilen eski göçmenlerce Trakya

mutfağına taşınmış bu turşu, özellikle Bulgaristan' dan gelen Pomak

kökenli yaşlılarca günümüze aktarılmıştır. Kırklareli' de 'sütlü biber'

diye isimlendirilen bu tarif, Edirne' de 'katık' ismiyle bilinir.

Edirne' nin Yenikadın köyü gibi bazı sınır köylerinde ise 'Hatça Katığı-Akça Katık' ismiyle bahsedilir. Sütlü Biber Turşusu ( Hatça Katığı )

2. Yağlı Biber Turşusu

Turşular Rumeli ve Trakya mutfağının vazgeçilmezleri arasında yer alır.

Genellikle sirke kullanılarak hazırlanan turşular yaygındır. Bu tarifte

sirkeye ilaveten, sıvı yağ, tuz ve şeker birarada kullanılarak yöreye

özgü bir dokunuş yakalanmıştır. Bu turşunun yapımında ince körüklü

yapılarıyla kıl biber kullanılır. Eskiler biberin

kullanılacak tazeliğini anlatmak için, 'ortasından kırdığınızda biber

çıtırdayacak' derlerdi. Şimdilerde cam kavanozlar tercih edilse de,

eskiden 2-3 litrelik turşu bidonlarına hazırlanırdı. Turşu kurulduktan

sonra, tabir yerindeyse mutfakta 'ayak altında', görünen bir yere yan

yatırılırdı. Evin küçük çocukları dahil mutfağa girenlere, 'gördüğünüz

yerde tepikleyip bidonu tekerleyin' diye öğüt verilirdi. Bir oyuna

dönüştürülen bu öğütle bidondaki yağlı sirkenin turşu hazırlandığı

sürece malzemenin her yerine sirayet etmesi amaçlanırdı. Edirne

mutfağında halk arasında bu turşuya hazırlanışındaki kavanozun sürekli

tekerlenmesi sebebiyle 'tekme tokat turşusu' denilir.Yağlı Biber Turşusu ( Rumeli Usulü )

3. Lutenitsa

Köz biberli ve patlıcanlı sos Trakya mutfağında çokça sevilen, kışlık

hazırlıkları arasında yer bulan bir konserve-sos uygulamasıdır.

Bulgaristan ve Makedonya başta olmak üzere geniş bir Balkan

coğrafyasında, kendine has dokunuşlar ile bu lezzete rastlıyoruz.

Trakya’ya Bulgaristan bölgesinden yerleşen son dönem 89 göçmenleri, kendi yörelerindeki isim olan 'Lutenitsa'yı kullanırlar. Köz Patlıcan ve Köz Biberli Sos ( Lutenitsa )

4. Acılı Patlıcan Turşusu

Acılı patlıcan turşusu Trakya' da sofralarda başa oynayan Rumeli

turşularındandır. Acılı patlıcan turşusu acısı sebebiyle sofralara az

miktarda bile çıkarılsa, iştah açıcı haliyle özellikle et suyu

ağırlıklı tavuk suyu, kelle-paça, işkembe gibi çorbaların yanında;

kuskus, ev makarnası gibi hamur işleriyle ve bakliyat ağırlıklı

yemeklerle çokça tercih edilir. Özellikle çömlek fasulyesi yanında

mutlaka sofraya getirilmelidir. Kırklareli mutfağında, özellikle yörenin

Balkan köylerinde yapımı oldukça yaygındır.Acılı Patlıcan Turşusu

5. Domates Biberi Turşusu

Domates biberi ile yapılan bu turşu, Trakya mutfağının en sevilen

turşularındandır. Kışlık olarak hazırlanıp, kavanozlara alınan turşuya

en çok Kırklareli mutfağında raslanır. Şekli sebebiyle halk arasında

'domates biberi' diye bilinen biberler kullanılarak hazırlanan; şeker ve

sirkenin tezat tadları ile damakta farklı bir lezzet bırakan bu turşu,

Trakya mutfağında kahvaltı sofralarında bile aranan bir lezzettir.

Birçok menüye turşu veya meze olarak da kombine edilebildiği gibi,

yapımı oldukça kolay ve bir o kadar lezzetlidir.Domates Biberi Turşusu

6. Mamzana

Mamzana Edirne mutfağından çok sevilen iştah açıcı bir salata

uygulamasıdır. Közlenmiş sebzelerin çiğ doğranmış sebzeler ve yoğurtla

hoş bir kombinasyonu olan bu salata özellikle mevsiminde tadı gelmiş

taze sebzelerden hazırlanır. Çoğu zaman Kırklareli mutfağının 'Manca'

isimli iştah açıcı salatası ile karıştırılmaktadır. Oysa yoğurt

kullanımı, içerisinde sirkeye yer verilmeyişi ikisini birbirinden ayıran

en karakteristik özelliklerdir. Sunumu ve lezzetiyle Edirne mutfağında

özel bir yeri vardır.Mamzana ( Edirne )

7. Manca

Manca Rumeli göçmenlerinin mutfak uygulamalarında küçük nüans

farklarıyla rasladığımız iştah açıcı bir salatadır. Daha çok genel

adıyla 'manca' diye anılsa da uygulamadaki küçük nüanslara göre patlıcan

mancası, papaz mancası, bağ mancası, köpoğlu salatası vb... gibi

isimlerle de bilinir.

Kırklareli mutfağından derlenen bu uygulamaya Trakya'nın pek çok

yerinde raslarız. Özellikle yörenin köy mutfağında hala diriliğini

korumaktadır.Manca ( Kırklareli )

8. Şile Paprika

Dillerine sahip çıkan Balkan göçmenlerince 'Şile Paprika' genel adıyla

bilinir. Trakya'da ise 'Biberli peynir ısıtması' diye de karşımıza

çıkar. 'Paprika' yahut 'paprike' biber demektir. Hatta Boşnaklar bu ismi

'Boşnak biberi' diye kendilerine mal ederler. Bu meze közlenmiş

biberlerin bir sahana alındıktan sonra üzerine peynir gezdirilip

eritilmesi yöntemiyle hazırlanır. Biberli Peynir Isıtması ( Şile Paprika )

9. Fasulye Piyazı

Fasulye piyazı Trakya mutfağının en sevilen, en çok yapılan

salata-mezelerindendir. Genel adıyla 'piyaz' olan bu salata-mezeyi

sayfalarımıza taşırken 'fasulye piyazı' olarak taşımayı uygun gördük.

Zira ana tarif etrafında şekillenen piyazı börülce, nohut hatta taze

barbunya kullanarak yapıldığına da rastlarız. Fasulye Piyazı

10. Kırmızı Pancar Turşusu

Trakya'da tarımı yoğun yapılan pancar şeker üretiminde endüstriyel bir

ürün olmasının yanısıra, pekmezi, tuşusu ve saltasıyla yöre mutfağında

doğrudan yer bulan bir üründür.Kırmızı Pancar Salatası

11. Yağlı Kırmızı Biber Turşusu

Rumeli lezzetleri arasında turşular; turşular arasında ise yağlı

turşular kimlikli bir yer tutar. Trakya mutfağında yeşil sivri biberle,

cin biberi ile yapılanı kadar kırmızı yağlık biber ile yapılanı da en

sevilen, sofrada yer bulan turşular arasındadır.

Etli yağlık biber diye pazarlarda bulabileceğiniz olgun biberlerden

yapılır. Bu biber cinsi göçmenlerce 'kalinka' adıyla da bilindiği için

turşuyu dile getirirken 'kalinka turşusu', 'Yağlı kalinka turşusu' gibi

isimlendirmelere sıkça rastlarız.Yağlı Kırmızı Biber Turşusu

Popüler İçerikler

Osman Gökçek’in Cumhuriyet Resepsiyonunda Giydiği Fiyatıyla Dudak Uçuklatan Ayakkabıları Gündem Oldu
29 Ekim Cumhuriyet Bayramı Paylaşımında Kendisini Es Geçen Tarkan'dan Norm Ender'e İnce Hareket!
Bahçeli’yi Eleştirdikten Sonra Ansızın Alaattin Çakıcı’yla Bir Araya Gelen Cübbeli Ahmet Görüşmeyi Anlattı