Başarıya ulaşabilmeleri ise hükmetmeye çalıştıkları toplumların nelerden hoşlandığını ya da hoşlanmadığını bilmek, o toplumları nasıl etkileyebileceklerini, nasıl motive ya da demotive edebileceklerini en ince detayına kadar öğrenebilmek, yani onları onlardan daha iyi tanımaktan geçiyor. Kime ne zaman aslanım koçum diyerek coşku vermek, kimlerin hangi aşağılık komplekslerini törpülemek ya da hangi kutsallaştırılmış değerlerine dokunmaktan bahsediyoruz. Emperyalist yaklaşımlar izleyen ülkelerin bu verilere ulaşabilmek ve gerektiğinde kullanabilmek için diğer ülkelerin tarihsel ve sosyal gelişimlerini akademik olarak inceleyen muhteşem üniversiteleri ve bağlı araştırma merkezleri vardır. Mevcut hakimiyetlerini devam ettirmek ya da hakimiyet kurmak istedikleri ülkelerde kendilerinin fonladığı sosyolojik araştırmalar yaparlar.
Harvard ya da Stanford gibi üniversiteler Türk insanının değerleri ve bunların zaman içerisindeki değişimlerini araştırırlar. Amerika ya da Birleşik Krallığın güzide üniversitelerinde okuyan özellikle başarılı doktora öğrencilerine mezuniyet sonrası öğrencilerin kendi ülkeleri konusunda ortak çalışmalar yapmak amacı ile çeşitli devlet kurumlarından teklifler gelir. Tanımaya çalıştıkları ülkelere ait mükemmel veri tabanları vardır.
Oxford Üniversitesinde Orta Doğu araştırmaları yapan tematik birimlerden olan St. Anthony’s Kolej’in içerisinde bir görüşme için beklerken kütüphane raflarında Servet-i Fünun ile Edebiyat-ı Cedide’nin orijinal kopyalarını gördüğümde gözlerim yuvalarından fırlamıştı. Bizi bizden daha iyi araştırıyor ve tanıyorlardı. İşin ilginci bu tür merkezleri inşa ederken fonlamayı da araştırdıkları ülkelerin (özellikle demokrasinin gelişmediği) liderleri karşılıyordu. Ne muhteşem bir sistematik değil mi? Bence de çok akıllıca… Londra Üniversitesinin coğrafi temelli en üst düzeyde tarih ve sosyo-kültürel araştırmalarının yapıldığı SOAS’ın (School of Oriental Arts and Studies) içerisinde Brunei Sultanının yaptırdığı binaları görebilirsiniz. Gene Birleşik Krallığın en elit üniversitelerinden olan Durham’ın bünyesinde bulan Orta Doğu ve İslami Araştırmalar Enstitüsü (Institute for Middle Eastern and Islamic Studies - IMEIS) Sharjah Emiri tarafından yaptırılmıştır. Örnekler çoğaltılabilir, çeşitli yükseköğretim kurumlarında Uzak Doğu, Hindistan ve diğer bölgeleri araştıran birçok merkez vardır. Binaların girişinde tabii ki burayı yaptıranlara teşekkür içeren son derece nazik yazılara rastlayabilirsiniz!