Resesyon Zamanlarında İnsanların İlk Vazgeçtiği Harcamalar

18.12.2025 - 14:01

Ekonomik durgunluk dönemlerinde hepimizin ortak bir refleksi vardır: Gereksiz olanı bırak, önemli olana yönel.

Gelirler daralır, belirsizlik artar, geleceğe dair kaygılar güçlenir… Hal böyle olunca insanlar harcamalarını doğal olarak yeniden düzenler. Bazı alışveriş kalemleri göz açıp kapayınca ortadan kaybolur, bazılarıysa daha da önem kazanır.

Peki resesyon dönemlerinde en hızlı ve en belirgin daralmayı hangi harcamalarda görüyoruz? İnsanlar ilk olarak nelerden vazgeçiyor, hangi tüketimler listenin en altına düşüyor? Gelin yakından bakalım 👇

1. Lüks tüketim: Saatler, takılar, pahalı markalar ilk gözden çıkanlar.

Resesyon geldiğinde “statü göstergeleri” bir anda cazibesini kaybeder. Çünkü insanların aklında artık daha somut bir soru vardır: Buna gerçekten ihtiyacım var mı?

Lüks saatler, tasarım çantalar, pahalı aksesuarlar, yüksek segment kozmetik ürünleri… Bunlar ekonomik belirsizlik dönemlerinin ilk kurbanı olur. İnsanlar statü odaklı harcamalardan uzaklaşıp daha fonksiyonel ürünlere yönelir.

Bu yüzden lüks perakende, resesyon dönemlerinde en büyük satış düşüşlerini yaşayan sektörlerden biridir.

2. Yurtdışı tatilleri ve uzak seyahatler: Lüks değil, artık lüks-ötesi.

Ekonomik daralma döneminde uçak bileti + konaklama + döviz masrafı üçlüsü göz korkutur. İnsanlar tatili iptal eder ya da çok daha uygun, kısa mesafeli seçeneklere yönelir.

Örneğin, Avrupa turu yerine “memlekete gidelim” seçeneği ya da “denize girer döneriz, bir haftalığına” yaklaşımı öne çıkar.

Turizm sektörü bu dönemde ciddi daralma yaşar; özellikle uzak destinasyonlar boşalırken kamp, karavan, günübirlik aktiviteler gibi düşük maliyetli seçenekler yükselişe geçer.

3. Restoran ve dışarıda yeme-içme: Ev yemeği altın çağını yaşar.

Resesyon dönemleri dışarıda yeme alışkanlıklarını dramatik şekilde değiştirir.

Fast-food bile pahalı gelmeye başlarken insanlar evde yemek yapmaya, hatta toplu pişirip buzluğa atmaya yönelir.

Kafe alışkanlıkları azalır, sosyal buluşmalar ev ortamına taşınır. “Bir kahve içelim mi?” cümlesi yerini “gel çay demledim”e bırakır.

Bu yüzden restoranlar daralma dönemlerinde en hızlı müşteri kaybeden sektörlerden biri olur.

4. Eğlence, etkinlik ve hobiler: Gerekli mi? diye düşünürür.

Konser biletleri, sinema, spor salonu üyelikleri, hobi kursları…

Ekonomik belirsizlik dönemlerinde ilk kesintiye uğrayan harcamalar arasındadır.

İnsanlar ruhlarını besleyen etkinlikleri bile mecburen erteler. Bir süre gitmesek de olur düşüncesi ağır basar.

Spor salonu üyelikleri iptal edilir, evde egzersiz videoları devreye girer; konserler yerine kulaklıklar tercih edilir.

5. Abonelikler gider: Küçük küçük harcamalar büyük tasarrufa dönüşür.

Dijital çağın görünmez harcama kalemi: abonelikler.

Resesyonda insanlar önce hesaplarına bakar ve şaşırır:

Netflix var, Spotify var, oyun platformu var, yemek uygulaması üyeliği var…

Bunların hangisine gerçekten ihtiyacım var? sorusu ilk kez ciddiyet kazanır.

Sonuç?

3–4 abonelik mecburi iptal edilir, yıllık bütçede gözle görülür bir rahatlama yaşanır.

6. Elektronik ve teknoloji alışverişleri: ‘'Şimdilik idare eder.’'

Telefon, bilgisayar, tablet, oyun konsolu gibi büyük teknoloji harcamaları resesyon döneminde neredeyse tamamen durur. Çünkü insanlar bir anda şu gerçeği fark eder: “Telefonum aslında hâlâ çalışıyor…”

Yükseltme yerine tamir ettirme dönemi başlar. Teknoloji devleri bu yüzden ekonomik daralma dönemlerinde satış grafiklerinde dramatik bir düşüş yaşar.

7. Kıyafet ve moda: Tüketimin değil, tekrar kullanımın dönemi.

Ekonomik daralma moda alışkanlıklarını ciddi şekilde değiştirir. İnsanlar artık daha az, daha işlevsel ve daha uzun ömürlü parçalar alır. Kapsül gardırop trendi bu dönemlerde hızla yükselir. İkinci el platformlar patlar; büyük alışveriş sitelerinin sepetleri boş kalır. Moda artık bir ihtiyaç değil, ertelenebilir bir zevk olarak görülür.

8. Arabalar ve büyük yatırımlar: En büyük fren burada çekilir.

Ekonomik belirsizlik ortamında insanlar büyük riskli yatırımlardan kaçınır.

Yeni araba almak, ev almak, yatırım amaçlı bir mülk satın almak… Bunların hepsi şimdilik bekleyelim listesine eklenir.

Bankaların kredi vermekte daha seçici olduğu dönemlerde bu karar daha da kolaylaşır. Büyük yatırım projeleri bu yüzden resesyon dönemlerinde ciddi şekilde yavaşlar.