Rekabet Kurulu 'Patates ve Soğanda Depoculuk Yok' Dedi: 'Ekili Alanlar Azaldı, Verim Düştü'

Türkiye'nin son aylardaki en önemli konularından biri patates ve soğan fiyatları. Depolar basılıyor, ürünlere el konuluyor. Özellikle soğan depolayarak fırsatçılık yaptığı iddia edilen kişiler gündemden düşmüyor. Konuya ışık tutacak önemli bir dayanak noktası olan Rekabet Kurulu’nun hazırladığı ön araştırma raporu ise ekili alanların azaldığını ve zirai hastalıkların artığını söylüyor ve üretici ile esnafın rekabet karşıtı bir eyleminin söz konusu olmadığını aktarıyor.

Milli Gazete'den Gökçen Göksal'ın haberine göre, Rekabet Kurulu’nun hazırladığı ön araştırma raporunun patatesle ilgili bölümlerinde 2012  yılından 2017 yılına kadar geçen süreçte, toplam ekili alanın 29 bin 235 hektar azaldığı belirtildi. Bu azalışın sebepleri arasından ürün tercihlerindeki değişiklik ve zirai hastalıklar gösterildi. Söz konusu azalış yıllara oranlandığından yaklaşık yüzde 17’ye tekabül ediyor.

Raporda  2012 yılından 2017 yılına kadar geçen sürede toplam soğan ekili alanın 14 bin 670 hektar azaldığı ifade edildi. Bu azalış yıllara oranlandığı zaman kayıp oranı yüzde 20’ye tekabül ediyor. Buna karşılık alınan verimden dolayı soğan üretimi yıllara oranla artıyor.

Raporda depolamaya ilişkin yer alan ifadelerde bunun mümkün olmadığı şöyle ifade edildi: 

'Söz konusu zaman aralığı bir önceki yıl ürünlerinin artık depolarda bulunmadığı bir dönemi ifade etmekte, ilgili dönemde sadece Adana, Hatay ve Reyhanlı bölgelerinde hasadı yapılan erkenci türler pazarda bulunmaktadır. İlgili ürünlerin depolanmadığı ve bir önceki yıl ürünlerinin de artık depoda bulunmadığı dikkate alındığında, teşebbüslerin ilgili pazarlarda rekabet karşıtı bir eylemde bulunması ihtimalinin, sadece depolardaki ürünlerin pazara sunulduğu bir döneme nazaran düşük olduğu değerlendirilmektedir.'

Raporda Ticaret Bakanlığı’ndan elde edilen veriler ışığında 2017 yılı itibariyle patates ve soğan ticareti ile uğraşan  yaklaşık 3 bin tüccar komisyoncu ve pazarcının faaliyet gösterdiği ifade edildi. Raporda sektörde öncü olan firmalarla yapılan görüşmelerde elde edilen sonuç şu şekilde ifade edildi:

'Teşebbüslerin biraraya gelerek ya da pazar gücünü kullanarak 4054 sayılı Kanun’un yasakladığı davranışları gerçekleştirmesinin düşük bir ihtimal olduğu kanaati oluşmuştur. Yukarıda ifade edildiği üzere  teşebbüslerde yapılan yerinde incelemelerde ilgili pazarlarda teşebbüsler arası rekabet karşıtı bir anlaşma ya da uyumlu eyleme ilişkin herhangi bir bulguya rastlanmamıştır.'

Raporda fiyat artışına gerekçe olarak gösterilen hususlar ise şöyle sıralandı:

'Teşebbüsler tarafından ifade edilen ve temelde; ekim alanlarının azalması, mildiyö hastalığı ve verim düşüklüğü gibi sebeplerle açıklanan fiyat artışlarına ilişkin ifadelerin Ticaret Bakanlığı'nın konuya ilişkin bilgi notuna da yansıdığı görülmektedir. İlgili bilgi notunda; 'TÜİK, toptancı haller, sektör temsilcileri, perakendeciler ve HKS üzerinden elde edilen veriler incelendiğinde, fiyat artışlarının; ürün hastalıkları, üretim tercihleri, mevsimsel etkiler ile sel ve aşırı yağış gibi doğal afetler sebebiyle yaşanan ürün miktarı azalmasına bağlı olarak gerçekleştiği bilgisine ulaşıldığı' ifade edilmektedir.'