Rusya'nın dün başlattığı Ukrayna'ya yönelik harekât sürerken, 'Rusya dünya ekonomisinin bir parçası olmaya devam ediyor ve bu sisteme zarar vermeyi planlamıyor' diyen Putin'e karşı uluslararası çevrelerden tepkiler geliyor. Uzmanlara göre Putin hedefine ulaşmadan duracak gibi gözükmüyor.
Avrupa Birliği, ABD, İngiltere ve Japonya Rusya'ya yönelik finansal alan öncelikli sert yaptırımlar açıkladı. Bu yaptırımlarda SWIFT sisteminin özel bir yeri var. Bu konudaki gelişmeler nasıl şekilleniyor?
AB üyesi ülkeler, Rusya'ya karşı finans, enerji, ulaşım, ihracat kontrolü ve finansmanı ile vize politikası gibi çeşitli alanlarda uygulanacak daha öncekilere ek olarak yeni yaptırımlar devreye aldı.
AB Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen, Rusya'nın en önemli sermaye piyasalarına erişimini önleyen mali yaptırımların bulunduğunu belirttiği açıklamasında şu ifadeleri kullandı:
Rusya bankacılık piyasasının yüzde 70'ini hedefleyen bu yaptırımlar, Rusya'nın borçlanma maliyetlerini artıracak, enflasyonu yükseltecek ve Rusya sanayisinin temelini yıpratacak.
İngiltere tüm büyük Rus bankalarını, 5 Rus oligarkı ve 100'den fazla şirket ve kişiyi hedef alan yeni ek yaptırım paketini duyururken, Japonya da yaptırım paketinin kapsamını genişletti.
ABD yönetimi de Rusya'nın en büyük ikinci finans kurumu VTB Bank dahil 4 Rus bankasını yaptırım listesine eklerken, bu bankaların toplamda 1 trilyon dolarlık varlıklarını dondurdu. Sberbank ile Gazprom da dahil olmak üzere 13 büyük Rus kurumuna yönelik yeni borç ve öz sermaye kısıtlamaları getirildi.
ABD Başkanı Joe Biden, yaptırımların Rus ekonomisine ciddi maliyetler getireceğini, Rusya'nın dolar, euro, sterlin ve Japon Yeni ile iş yapma kabiliyetini sınırlayacağının altını çizerek, 'Rusya'nın SWIFT sisteminden çıkarılması her zaman bir seçenek, ancak şu anda Avrupa'nın geri kalanının almak istediği bir karar değil.' dedi.
Society for Worldwide Interbank Financial Telecommunication’ın kısa adı olan SWIFT, tüm dünyadaki bankalar arasında elektronik fon transferi standardı sağlayan bir sistemdir. Bu sistem BIC (Bank Identifier Codes) kodu yani banka tanımlama kodu sayesinde her bankayı tanımlar. SWIFT sistemi 1973 yılında kurularak 1977 yılında çalışmaya başladı. Merkezi Belçika'da bulunan sistem 2020'de 36 milyon euro kar etti. Platform kar amacından çok hizmet odaklı.
SWIFT sistemi bankayı belirten 8 veya 11 haneli bir koddan ibaret olup, tüm dünya bankacılık sisteminde standart kodlardan oluşur. Yani uluslararası para gönderimlerinde; Banka ismi yerine ÜLKE-BANKA-KOD kullanılarak paranın gideceği hesabın hangi ülke hangi banka olduğu anlaşılır.
200'den fazla ülkede 11 binden fazla mali kurum tarafından kullanılan SWIFT'in 25 üyeli yönetim kurulunda Rusya Merkezi Takas Kurumu Başkanı Rus ekonomist ve uzman Eddie Astanin de bulunuyor.
Rusya'nın Ukrayna'ya saldırısı Moskova'ya yönelik daha sıkı ekonomik yaptırım beklentilerini arttırırken, Rusya'nın dünyanın ana ödeme ağı olan SWIFT'ten çıkarılması ihtimali üzerinde duruluyor. Bu sistem tüm dünyada ödeme ağının kalbi konumunda bulunuyor.
Euronews'in aktardığına göre, analizlerde SWIFT sisteminden çıkarılmanın Rus ticaretine ağır darbe vuracağı ve Rus şirketlerin iş yapmasının önünde büyük engel oluşturacağı belirtiliyor.
Ancak Amerika Birleşik Başkanı Joe Biden'ın ve İngiltere Başbakanı Boris Johnson'ın açıkladıkları yeni yaptırım paketlerinde henüz SWIFT'le ilgili adım atılmaması bu konudaki zorluklara işaret ediyor.
Rus bankaları SWIFT'ten çıkarılırsa bu ülkenin dünya finans piyasalarına erişimi kısıtlanacak. Ödemeler için farklı uygulamalar ya da elektronik postalar gibi diğer kanallar kullanılabilir ama bu şekilde Rus bankaları yaptırım uygulamayan diğer ülke bankalarına ödeme yapma imkanı bulsa da daha az etkin ve güvenli olması sebebiyle işlem hacmi düşebilir ve maliyeti artabilir.
Eğer Rus bankaları SWIFT'ten çıkarılırsa Rusya'ya mal göndermek daha riskli ve pahalı hale gelebilir böylelikle Rusya bu yaptırımla dünya ticaretinden soyutlanmış olur.
Rusya, Avrupa Birliği üyesi ülkelere sattığı doğal gaz ve petrol ödemelerini bu sistem üzerinden alıyor. Rusya'nın bu sistemden çıkarılması halinde, doğalgaz ve petrol satışından doğan alacakların önüne geçilmiş olacak. Doğalgaz ve petrol satışı Rusya ekonomisi için oldukça önemli.
Diğer yandan da yasak Rus ürünlerini satın alan yabancı alıcıları potansiyel olarak alternatif tedarikçi arayışına yöneltebilir. Ancak Rus doğal gazı ve petrolü söz konusu olduğunda yabancı alıcıların alternatif bulması zor olacak. AB kaynaklarına göre bu aşamada Rusya'nın sistemden çıkarılmasının kabul edilmesinin önünde güçlükler bulunuyor.
Dünya Bankası verilerine göre Hollanda ve Almanya Rusya'nın ikinci ve üçüncü en büyük ticaret ortakları. Ancak Rusya'nın her iki ülke için en fazla ihracat yapılan ilk 10 ülke listesinde bulunmaması dikkat çekiyor.
Geçmişte SWIFT belirli ülkelere yasak getirilmesine karşı çıkmıştı. Kendini tarafsız olarak tanımlayan platform siyasi baskılar sonucu kurumların sistemden çıkarılması kararı almayacağını belirtiyor.
SWIFT'in Belçika merkezli olması platformu ekonomik yaptırımlar da dahil Belçika ve AB kurallarına bağlı hale getiriyor.
SWIFT'in internet sitesinde 'Yaptırımlar dünyadaki farklı yargı yetkisi altında bağımsız olarak dayatılıyorken SWIFT hangi yargı yetkisinin uyguladığı yaptırım rejimini takip edeceğini keyfi olarak seçemez' deniliyor.
Mart 2012'de Avrupa Birliği SWIFT'i Tahran'ın nükleer programıyla bağlantılı olarak uygulanan yaptırımlar kapsamındaki İranlı şirketlere ve bireylere hizmet vermesini engellemişti. Listede merkez bankası ve başka büyük bankalar da bulunuyordu.
SWIFT'in Rusya'ya karşı alınabilecek yaptırımlar karşısında nasıl bir tavır takınacağı henüz bilinmiyor.
Rusya'nın SWIFT'e erişiminin engellenmesi çağrıları Rusya 2014 yılında Kırım'ı ilhak ettiğinde de dile getirilmiş ancak hayata geçirilmemişti.
Rusya SWIFT'e alternatif bir mesajlaşma sistemi olan SPFS'yi geliştirdi ama henüz yaygın bir sistem değil.
Bu süreçte gözler bir de Çin Rusya ittifakına dönüyor. BBC'nin aktardığına göre, henüz NATO benzeri bir ittifak değil ama bu iki ülke, uluslararası kurumlardaki pazarlıklarda birbirini, hatta ABD ve Batı'nın basıncı karşısında, İran gibi kendine yakın bulduğu ülkeleri kollayan koruyan bir ittifak olarak dikkat çekiyor.
Bu ittifak Çin'in 'Yol ve Kuşak İnisiyatifi' ve bu projenin coğrafyasıyla örtüşen Avrasya Ekonomik Birliği, Şanghay İşbirliği Örgütü gibi kurumlarla, askeri ve teknolojik ilişkilerle de destekleniyor. Ülkelerin birlikte, SWIFT sisteminin dışında yeni bir finansal işlemler iletişim ağı kurmak için çalışmaya karar verdiklerini açıklamaları da çok önemli.
SWIFT'ten bağımsız bir finansal işlemler iletişim ağı ABD'nin liderlik iddiaları açısından stratejik öneme sahip dolar egemenliğini 'by-pass' etme, ABD'nin anlaşmazlığa düştüğü ülkelere mali yaptırımlar uygulamasını zorlaştırma olasılığını getiriyor.
Avrupa ekonomisi çöker. Rusya doğalgaz ve petrolü Çin'e satar ama AB eksik kalan enerjiyi nerden bulur , kaça bulur onu kendileride bilmiyor.
göstermelik çıkarırlar bir yıl sonra alırlar bu avrupaya mı güvenicen
Kırım'ı aldı adam gibi ses yok. Ukrayna'ya girdi gene tırt. Adam gibi kitlemezseniz Putler hepinizi voyvoda kazığına oturturacak. Yarın Nato'yu dağıtın be dağılın diyecek. man kafa bu eu ve usa