Tırnak yeme davranışı çoğu zaman basit alışkanlık gibi görülüyor. Oysa psikoloji dünyasında ciddi şekilde ele alınıyor. Antik Yunan filozoflarından günümüz araştırmalarına kadar uzanan uzun geçmiş söz konusu. Modern çalışmalara göre yetişkinlerin yaklaşık yüzde 20’si düzenli şekilde tırnak yiyor. Psikologlar hala aynı sorunun peşinde.
Psikolojide onikofaji olarak adlandırılan tırnak yeme, milyonlarca insanın hayatında yer alıyor. Küçük ölçekli araştırmalar yetişkinlerin yaklaşık beşte birinin düzenli şekilde tırnak yediğini gösteriyor. Antik Yunan filozofu Cleanthes’in dahi tırnak yeme alışkanlığı yaşadığı aktarılıyor. Yani konu modern çağla sınırlı değil.
Amerikalı psikolog Fred Penzel, tırnak yeme, saç yolma ve benzeri davranışlar üzerine çalışan önemli isimlerden. Penzel’e göre 'Herkes az ya da çok koparır ve ısırır. Zarar verme noktasına gelindiğinde, artık gündelik davranıştan söz edilemez.' Penzel, zarar boyutuna ulaşan vakaların az sayıda olmasına rağmen şaşırtıcı derecede yaygın olduğunu vurguluyor.
Sigmund Freud, tırnak yeme davranışını 'oral alıcı kişilik' kavramıyla açıklamaya çalışmıştı. Bebeklik döneminde aşırı emzirmenin ağızla ilgili alışkanlıklara yol açtığını savunuyordu. Ancak Freud yaklaşımı kanıtlanamadı ve psikoloji literatüründe geçerliliğini yitirdi.
1990’lardan itibaren tırnak yeme, kendine zarar verme davranışlarından ayrılmaya başlandı. Çünkü çoğu kişi tırnaklarının zarar görmesinden memnuniyet duymuyor, aksine bırakmak istiyor. Güncel yaklaşım, davranışın duygusal dengeleme işlevi gördüğü yönünde.
Kanada Montreal Üniversitesi’nden Sarah Roberts liderliğinde yürütülen araştırma, onikofaji yaşayan kişilerde stres ve sıkılma anlarında dürtünün belirgin şekilde arttığını ortaya koydu. Rahatlama koşullarında aynı etki gözlemlenmedi. Araştırmacılara göre davranış, duygusal düzenleme ihtiyacıyla doğrudan bağlantılı.
Düzgün görünmeyen tırnak parçasını koparma isteği, kısa süreli tatmin hissi yaratıyor. Zamanla kontrol kayboluyor ve davranış kalıcı hal alıyor.
Evrimsel bakış açısı da dikkat çekici. Kedilerde aşırı yalanma, atlarda tekrar eden ısırma davranışı benzer örnekler sunuyor. Kendini aşırı temizleme eğilimi, memeli atalarla paylaşılan derin dürtülere dayanıyor olabilir.
Daha basit açıklama ise psikologlara göre oldukça net. Eller sürekli göz önünde. Tırnak koparma işlemi anlık ödül sağlıyor. Tırnaklar yeniden uzadığı için döngü kesilmiyor. Zihin, stres ya da sıkıntı anında aynı yola otomatik şekilde yöneliyor.