Bebek yüzünden uykusuz bir gece mi? Hoş geldin kulübe...
Yeni doğmuş bir bebekle hayat, bol bol sevgi, biraz panik, bir tutam da kafa karışıklığı demek. Hele konu uykuysa… Anneler babalar olarak hepimiz en az bir kez “Bu çocuk neden uyumuyor?” diye duvara bakıp iç geçirmişizdir. Ama birkaç doğru bilgiyle işin rengi değişebilir.
Gel birlikte bakalım; hem senin hem de minik kuzunun geceleri biraz daha huzurlu geçsin.
Bebeğini nasıl yatırdığın, sandığından çok daha önemli. Çünkü yapılan araştırmalar gösteriyor ki, bebekleri sırt üstü yatırmak ani bebek ölümü sendromu (SIDS) riskini ciddi oranda azaltıyor. Yani eski usul “yan yatıralım, kusarsa boğulmasın” yaklaşımı artık önerilmiyor. Bebeğin kafasını bir sağa bir sola çevirerek yatırabilirsin ama her zaman sırt üstü pozisyonda olmasına dikkat et. Unutma, bu küçük gibi görünen detay aslında hayat kurtarıyor.
Bebekler düzeni sever, aslında hepimiz biraz öyleyiz. Her gün aynı saatte banyo yaptırmak, loş ışıkta hafif bir masaj ve ninniyle geceye uğurlamak, minik beyinlerine “uyku zamanı geldi” mesajını verir. İlk başta işe yaramıyor gibi görünse de birkaç gün içinde farkı göreceksin.
'Bugün hiç uyutmayayım, gece erkenden uyur' taktiği... Maalesef çoğu zaman ters teper. Çünkü fazla yorulan bebek, sinir sistemi aşırı uyarıldığı için gece uyumakta daha da zorlanır. Gündüz uykuları, gece uykusunun kalitesini direkt etkiler. Özellikle ilk aylarda 45 dakikadan fazla uyanık kalmaları bile bebekleri yorabilir. Yani 'gündüz fazla uyudu' diye panikleme; yeter ki bir denge olsun.
Bebeğin uyuduğu ortam, pozisyonu kadar önemlidir. Oda çok sıcak olursa bebeğiniz terler, çok soğuk olursa huzursuz olur. 20-22 derece arası idealdir. Kalın yorganlar yerine uyku tulumları kullanmanız daha güvenli olur. Işık konusuna gelince; akşam olduğunda ortamı karartmak önemlidir çünkü karanlıkta salgılanan melatonin hormonu uykuya geçişi kolaylaştırır.
'Karnı tok bebek, mutlu bebektir' derler ya, tam da öyle. İlk aylarda bebeklerin gece uyanma sebeplerinin başında açlık geliyor. Bu yüzden uyku öncesi yapılan emzirme ya da biberon, bebeğin daha rahat uyumasını sağlar. Ama dikkat: Her uyanmada hemen mama vermek, ileride uyku beslenme döngüsüne sebep olabilir. Bu yüzden zamanı geldiğinde gece beslemelerini yavaş yavaş azaltmak gerekiyor. Yani başta destek ol ama sonra alışkanlığa dönüşmemesine dikkat et.
Özellikle yenidoğan döneminde (ilk 2-3 hafta), bebekler 3 saati aşan uykularda uyandırılarak beslenmeli. Çünkü minik vücutları uzun süre aç kalmaya dayanıklı değil. Hele sarılığı olan bebeklerde bu çok daha önemli. Uyandırmak için zorlamana gerek yok; altını açmak, pijamasını değiştirmek ya da yavaşça konuşmak yeterli. Uyandırıyorsun diye kötü hissetme; aksine bu bazen onların sağlığı için şart.
Tam 'artık düzen oturdu' dediğin anda her şey tepetaklak mı oldu? Hoş geldin büyüme ataklarına. Üçüncü hafta, altıncı hafta, üçüncü ay, dördüncü ay, altıncı ay gibi belli dönemlerde bebeklerin beyni sıçrama yaşar. Bu da uykunun bozulmasına neden olabilir. Uykuya direnç, sık uyanma, gündüz uykularının azalması gibi sinyaller verebilirler. Bu dönemlerde sabırlı olmak, rutinlere devam etmek ve bol bol kucak vermek işe yarar.
Komşunun bebeği 9 saat uyuyormuş, kuzeninin bebeği beşiğe konar konmaz dalıyormuş... İyi hoş ama bu seni yıpratmaktan başka bir işe yaramaz. Çünkü her bebeğin yapısı, mizacı ve ihtiyaçları farklı. Kimisi daha çok temas sever, kimisi daha bağımsızdır. Bu yüzden sosyal medya annelerine ya da “bizim zamanımızda böyle değildi” diyen büyükannelere kulak tıkamak gerek. Sen kendi bebeğini en iyi tanıyansın.
'Uyku eğitimi ne zaman verilir, nasıl verilir?' diye sorular havada uçuşuyor. Aslında bunun net bir formülü yok. Genellikle 6. aydan sonra, yani gece beslenme ihtiyacının azaldığı dönemde başlanabilir. Ancak bazı bebekler daha erken hazır olurken, bazıları daha geç uyum sağlar.
Evet, bu madde aslında sana dair. Çünkü uykusuz, yorgun, tükenmiş bir ebeveynin sabır göstermesi neredeyse imkânsız. Kendine iyi bakman, yardım istemekten çekinmemen, bazen 15 dakikalık bir duş bile olsa nefes alma alanı yaratman çok kıymetli. Unutma, sen ne kadar iyiysen, bebeğin de o kadar iyi hisseder. Mükemmel olman gerekmiyor. Yeter ki sevgiyle yaklaş ve yolun tadını çıkar. Uykusuz geceler geçecek, ama bu minicik zamanlar bir daha geri gelmeyecek.
Bebekler ışık hızında uykuya dalamıyor, ama doğru ortamla bu süreç hızlanabiliyor. Loş bir gece lambası ve arka planda fısıltı gibi akan bir 'white noise' sesi, anne karnının güvenli hissini yaşatıyor. Dışarıdaki kapı çarpması, telefon zırıltısı gibi sesleri bastırıyor, bir yandan da bebeğinize 'Şşşt… Artık uyku vakti' mesajını veriyor.
Gün içinde dışarı çıkmak şart ama bebek uykuya denk geldi mi işler zorlaşıyor. Tam burada devreye portatif bir uyku alanı giriyor! Şöyle pofuduk, konforlu, bebek arabasına takılıp çıkarılabilen bir portbebe, dışarıda miniğin deliksiz uyumasını sağlıyor. En güzel tarafı? Eve dönünce bu portbebe direkt özel standına geçiyor ve hop, “anne yanı” yatağa dönüşüyor. Uykusu bölünmeden devam ediyor, siz de o arada sıcak bir kahve içip nefes alıyorsunuz.
