Geçmişten bugüne politik, etnik ve dini çatışmaların yaşandığı, bir yandan da kültürel zenginlikleriyle göze çarpan Ortadoğu coğrafyasına, oraları konu alan filmlerle bakmaya ne dersiniz? İşte İran'dan Mısır'a, Lübnan'dan İsrail'e Ortadoğu sinemasından öne çıkan 15 film;
Not: Film açıklamalarında Sinemalar.com ve Beyazperde'den faydalanılmıştır.
İki çocukluk arkadaşı, intihar bombacısı olarak yetiştirilirler. İkisinin de amacı Tel Aviv’de büyük bir eylem gerçekleştirmektir. Olay öncesi aileleriyle son bir gece geçirirler. Ve son yolculukları başlar... Fakat adım adım eylemlerine yaklaştıkça, beklenmedik olaylarla karşılaşırlar ve kader yavaş yavaş yollarını ayırır.
Vaat Edilen Cennet, gerçekleştirdikleri terör olayları ile bütün dünyayı şaşkına çeviren intihar bombacılarının dünyasına içeriden bakıyor. Gösterildiği yerlerde olay yaratan sarsıcı bir film. Bütün dünyanın algılamaya çalıştığı bir ruh hali üzerine önemli bir inceleme.
1990'larda Irak pekte yaşanası bir yer değildi. Aklımıza savaş ve Saddam Hüseyin'in geldiği bu zamanlarda iki evsiz kardeş Zana (7) ve Dana (10), Süpermen filmlerinden çok etkilenerek Amerika'ya gidip Süpermen'le yaşamak istediklerine karar verirler. Çocukların amaçları Amerika'ya gidip Süpermen'i bulmak ve ondan yardım istemektir. Süpermen onların hayatlarını kolaylaştıracak ve onlara kötü davranan herkesi cezalandıracaklardır. Zana, Süpermen'in cezalandırmasını istediği insanların listesini yapmaya başlar. Listenin başında Saddam vardır. Büyük kardeş ise planın somut kısmıyla ilgilenmektedir; para, pasaport, ulaşım... Ne yazık ki bunların hiçbirine sahip değildirler ama yine de hayallerini takip etmeye karar verirler.
Filmin yönetmenliğini Saddam teröründen kaçarak İsveç'e sığınan bir Kürt ailenin çocuğu olan Karzan Kader yapıyor.
30 Haziran'daki Mısır devriminin sabahında, birbirlerinden tamamen farklı geçmişleri ve inançları olan otuz kişi bir gün boyunca polis aracında gözaltında tutulur. Hayatta kalmak için aralarındaki çatışmalara son vermek ve uzlaşmak zorundadırlar...
Yönetmenliğini Mohamed Diab'ın yaptığı film 2016 En İyi Yabancı Film kategorisi için Mısır'ın aday adayı idi. Filmin senaryosunu Khaled Diab ile Mohamed Diab kaleme aldı. Başrollerde ise Nelly Karim, Hani Adel, El Sebaii Mohamed ve Ahmed Abdelhamid Hefny yer alıyor.
Ömer utangaç ve duyarlı bir fırıncıdır. Fakat iç dünyasına, kendi doğasına aykırı bir şekilde, bir kedi fare oyununun içinde İsrail güvenlik güçleriyle oyun oynayarak duvarın arkasında yaşayan biricik aşkı Nadya'yı görmeye çalışmaktadır. İnandığı ve bildiği her şey bir anda güvenlik güçleri tarafından İsrail'e karşı büyük bir saldırı hazırlığında olmaktan şüpheli bulunarak göz altına alınmasıyla yerle bir olacaktır.
Filmin yönetmenliğini Hany Abu-Assad üstleniyor.
Bir Ayrılık'ta boşanmak üzere olan Nadir ve Simin, çocuklarının velayeti konusunda ikileme düşüp kadıdan yardım istemektedir. Birçok festivalden büyük övgüler alarak ayrılan film, özellikle başrol oyuncularının başarılı performanslarına sırtına dayıyor.
Simin, kocası Nader ve kızı Termeh’le birlikte İran’ı terk etmek istemektedir. Nader’in Alzheimer hastası babasını bırakmayı reddetmesi üzerine boşanma davası açan Simin, dava talebi reddedilince anne babasının evine gider. Termeh ise babasıyla kalmaya karar vermiştir. Nader, kızına ve babasına bakması için hamile bir genç kadını tutar; ama bu durum daha fazla soruna yol açacaktır.
300.000 dolarlık bütçeye sahip olan film ülkesi İran'da yaptığı 3.300.000 dolarlık hasılatla bütçesini 10'a katladı.
2007 yılında çektiği ilk filmi Karamel'in dünya çapındaki başarısından sonra oyuncu Nadine Labaki, yapımcılığını, senaryosunu, yönetmenliğini üstlendiği ayrıca rol aldığı ikinci filmi Et maintenant on va où? ile tekrar sınırları dışındaki seyircilere ulaşmayı hedefliyor. Ortadoğu'nun diken üstündeki coğrafyasında dinsel çatışmalara ve savaşın anlamsızlığına kadınların zeki ve pratik çözümleriyle cevap veren Labaki, kamerasını Lübnan'da hiçliğin ortasında küçük bir köye çeviriyor. Savaş sonrası Müslüman-Hıristiyan ayrımı yapmadan yaşamaya devam eden köylüler çatışma haberlerinin gelmesi üzerine birbirlerine düşman kesilmeye başlarlar. Şiddeti çıkartan erkekleri yatıştırma görevi ise kendilerine has yöntemlerle bu buna başaran kadınlara düşer.
2011 Cannes Film Festivali'nde beğeniyle karşılanan film Toronto Film Festivali'nden de Halk Ödülü ile döndü...
Film Türkiye-İran sınırında bulunan bir Kürt mülteci kampında geçmektedir. Mayın toplayarak yaşayan Soran 13 yaşında bir çocuktur. Kasabadakiler için hazırladığı bir anten aracılığı ile Saddam’ın düşüşünü haber alıp herkese duyurur. Bu sırada Agrin de 14 yaşında bir annedir. Soran ona aşık olur ama Agrin’in ağabeyi Henkov tarafından huzursuz edilir. Henkov’un kolu yoktur çünkü bir mayın basmıştır. Şimdi ise gelecekten haber verebilmek gibi bir yeteneği vardır.
Film, 52. San Sebastian Film Festivali’nde En İyi Film seçilmiştir. En İyi Senaryo dalında da Jüri Özel Ödülü’ne layık görülmüştür. Ve bir de Berlin Film Festivali’nde Barış Ödülü kazanmıştır. Kaplumbağalar da Uçar, Saddam’ın ardından Irak’ta çekilen ilk filmdir.
Burası Cennet Olmalı, birçok şehre seyahat eden ve hepsinde de anavatanı Filistin ile türlü benzerlikler bulan bir adamın hikayesini konu ediyor. Elia Suleiman, kendisine Filistin’den başka bir vatan aramak için yola koyulur. Ancak onun yeni bir yaşam vaadi, kısa süre içerisinde bir hatalar silsilesine dönüşür. Filistin’den başlayıp, New York, Doha ve Paris’e seyahat eden Suleiman, gittiği yerlerdeki bir şeyin ona evini hatırlattığını fark eder. Polis, sınır kontrolleri ve ırkçılık gittiği her yerde onunla birliktedir. Yeni bir topluma entegre olabilmek için elinden geleni yapan Suleiman, herkesin ona sürekli nereden geldiğini hatırlatması ile karşı karşıya kalır. Ait olma arayışı içinde olan Suleiman, gerçekten nereye evim deriz sorusuna yanıt bulmaya çalışır.
Khaled uzun süredir Amerika'da yaşayan aslen Mısırlı bir gençtir. Bir şekilde memleketine dönmesi gündeme gelir ve Khaled İskenderiye'de grafiti sanatçılarından renkli müzisyenlere kadar çok kültürlü, çok renkli bu sanat kentini yeniden keşfeder. Sanat dolu bu yolculukta Khaled, ayrıca yaklaşmakta olan bir halk hareketinin ayak seslerine de tanık olacaktır.
Mısır’ın çok kültürlü liman kenti İskenderiye’nin tüm tarihi ve sanatsal güzelliği ile beyazperdeye taşıyan filmi yönetmen Ahmad Abdalla tamamen Canon 7D ile çekmiş. Film 2010 İstanbul Film Festivali’nde Altın Lale Ödülü’nü de almıştı. Filmin başrollerinde Khaled Abol Naga, Menna Shalabi ve Yousra El Lozy yer alıyor...
Bir zamanlar, ama çok eskiden değil, Mısırlı küçük bir polis bandosu İsrail'e gelmiş. Bir açılış töreninde çalacaklarmış, ama ister bürokrasi yüzünden deyin, ister talihsizlikten, havaalanında onları kimse karşılamayınca kendi başlarına kalakalmışlar. Başlarının çaresine bakmaya çalışınca kendilerini çölün ortasında, kuş uçmaz, kervan geçmez, küçük bir İsrail kasabasında buluvermişler. Kayıp bir kasabada kaybolmuş bir bando. Bu hikâyeyi hatırlayan fazla kimse yokmuş. Çünkü zaten pek de önemli değilmiş.
Vecide Suudi Arabistan’ın başkenti olan Riyad kenti yakınlarında yaşayan 10 yaşında bir kız çocuğudur. Muhafazakar bir çevrede büyümesine rağmen, küçük Vecide eğlenceyi ve eğlenmeyi seven bir kız çocuğudur. Üstelik kendisine sunulan sınırları da hep zorlar. Arkadaşlarından Abdullah, onu kız olduğu için aşağılayıcı sözler söyler. Vecide bu duruma çok sinirlenir. Bir gün satılık bir yeşil bisiklet görür ve çok beğenir. Ve onunla hor gören Abdullah'ı bisiklet yarışında yenmeyi kafasına koyar. Ama annesi yaşadıkları toplumda bir kızın bisiklete binmesinin uygunsuz olacağına inanarak bisikleti almasına izin vermez. Vecide ise her şeye rağmen kendi parasını biriktirerek bisikleti almaya kararlıdır. Bir gün okulda ödülü olan Kur'an okuma yarışması düzenlenir ve Vecide yarışmayı kazanmak için kendisini adar. Birincilik ödülü 1000 riyaldir ve Vecide'nin hayaline bir adım daha yaklaşması için bu para yeterli bir miktardır. Tabii yarışmayı kazanmak için de zorlu bir mücadele vermesi gerekecektir
Yeni İran sinemasından bir örnek sunan filmin konusu şöyle: Şirin birkaç saat sonra evlenecektir, ancak umulmadık bir şey olur ve bir adamı öldürür. Bu suçun sebebi, Şirin'in kâbus dolu çocukluğunda gizlidir. Sır düğümleri bir bir çözülür ve asıl soru ortaya çıkar: Gerçek suçlu kimdir?
İranlı bir lise öğrencisi olan Mahi, savaştan kaçarak yasadışı yollarla ülkeye girmiş Afgan işçi Heiran'a aşık olur. Ancak ailesi, kızlarının bir Afgan'la evlenmesini istememektedir. Mahi'nin ailesiyle aşkı arasında bir tercih yapması gerekecektir.
Lübnan Semaları, anavatanından ayrılarak Lübnan'da kendisine yeni bir hayat kurmaya çalışan genç bir kadının hikayesini konu ediyor. 1950'lerde Alice adındaki genç bir kadın, sıkıcı anavatanı İsviçre'den ayrılmaya karar verir. Yola koyulan Alice, güneşli ve hayat dolu bir yer olan Lübnan'a gider. Onun hayatı, ilk Lübnanlıyı uzaya göndermeyi planlayan astrofizikçi olan Joseph'e aşık olmasıyla bambaşka bir hal alır. Alice'in yeni hayatında başlarda her şey yolunda gider. Ancak geçmeden Alice’in hayatının en iyi yılları savaş tehdidiyle gölgelenir.
Yıl 1970 İran. Marjane Statrapi, gencecik gözlerle izlemektedir İran rejiminde olan bitenleri. Bugüne kadar yazılıp çizilen onca şeyin ardından bir kez de küçük bir kızın penceresinden bakmanın farklı tadı yansıyor perdeye. Marjane’in ailesi Şah iktidarının düşüşü karşısında çok mutludurlar. Ekonomik ve toplumsal yaşam standartları açısından artık yeni umutlar filizlenmiştir. Onca zor zamanlardan sonra artık demokratik bir yönetim anlayışına kavuşacaklarını düşünen İranlılar hayal kırıklığı yaşayacaklardır. Şimdi de mollaların zamanıdır. Bu karanlık dönemleri Marjane’in penceresinden anlatan Persepolis çizgi roman başyapıtı olarak nitelendiriliyor.
ah Heiran ah..