Perakende sektörü kurdaki rekor artışlar sonrası 2022'ye büyük belirsizliklerle giriyor. Yaz sezonunda hazır giyimde yıllık zamların yüzde 70'i bulacağını söyleyen BMD Başkanı Sinan Öncel, vatandaşın gıda dışı harcamaları kısacağını, bu yüzden yüzlerini turiste döneceklerini söyledi. AYD Başkanı Prof. Dr. Hüseyin Altaş ise, 'Borçların ancak faizi ödenebiliyor. Günü döndürmenin peşindeyiz' diye konuştu.
Sözcü gazetesinden Gamze Bal'ın haberine göre, salgın nedeniyle 2020’yi kapanmalarla geçiren perakende sektörü 2021’den de umduğunu bulamadı. Bu yıl dışarıda ham madde, içeride kur kriziyle üretim planlaması yapmakta zorlanan sektör, 2022’ye de Türk lirasının tarihi değer kayıplarının yarattığı yıkımlarla giriyor.
Birleşmiş Markalar Derneği (BMD) Başkanı Sinan Öncel, “Kurdaki rekor artışlar sonrası üretim planlaması yapmakta zorlanıyoruz. Herkes üretim adedini düşürme eğiliminde. Çünkü yeni üretilecek ürünlerde maliyet çok yüksek olacak” dedi.
“Perakendeci geçmiş sezondan kalan mallardan, stoklardan satış yapacaktır” diyen Öncel, “Vatandaşın tüketimi de daha çok gıda ve elektroniğe kaydı. Talep elastikiyeti olan üründe tüketici hemen vazgeçer. Hazır giyim geri planda kalacak gibi gözüküyor. Kira, yeme içme, ısınma gibi zaruri ihtiyaçlar öne çıkacak” diye konuştu.
Öncel, dün de sozcu.com.tr’ye yaptığı bir açıklamada, “Dolar/TL’nin 17’ye geldiği noktada pek çok üründe fiyatlar artık vatandaşın alamayacağı seviyelere ulaşacaktır. Gıda dışı harcamalarda büyük düşüş bekliyoruz” demiş ve şöyle devam etmişti:
'Borç ödemesi için malını ucuza verecekler olacaktır ama onların da sermayeleri eriyecek. Şu an bütün firmaların sermayeleri eriyor. Sermayesi eriyen firmaların da ekonomiye katkısı yok.”
2022’de dövizdeki dalgalanmaların artık son bulmasını umut ettiklerini ifade eden Öncel, “Tüketici önümüzdeki sene frene basacak. Umarım turist harcamalarıyla açığı kapatırız. Fiyatları vatandaşın alım gücüne göre belirlediğimiz için turistlere ucuz geliyor. Bizler de yüzümüzü turistlere döneceğiz, turist odaklı olacağız” diye konuştu.
ÜFE ile TÜFE arasında açılan makasın perakendeci aleyhine işlediğini, artan maliyetleri yeteri kadar ürün fiyatlarına yansıtamadıklarını söyleyen Öncel, şöyle devam etti:
“Bu yıl ortalama yüzde 20-30 zam yapılabildi. Yeni mallar geldi, başka türlü maliyetler karşılanamazdı. Ham madde maliyetleri ciddi şekilde artmış durumda. 2022 yaz sezonunda, 2021 yaz sezonuna göre ortalama yüzde 70 fiyat artışları görülüyor. Ama hangi firma ne kadarını yansıtır, belli değil.”
Alışveriş Merkezleri ve Yatırımcıları Derneği (AYD) Başkanı Prof. Dr. Hüseyin Altaş ise, yaptığı değerlendirmede, “Perakendecinin ciddi anlamda ham madde temininde yaşadığı güçlükler, son zamanda kurdaki artışlar derken oldukça zor bir yılı geride bıraktık” dedi.
“Bizi en çok zorlayan şey, dövizle borçluluk” diyen Prof. Dr. Altaş, “Kiraları dövizle alamıyoruz ama kredi borçlarımız dövizle devam ediyor. Bu da ciddi manada zorluyor bizi. Gelir ve giderlerimizde bir orantısızlık var. AVM yatırımcısının 2021 Aralık itibarıyla yaklaşık 13 milyar dolarlık birikmiş borcu bulunuyor” diye konuştu.
Alkaş, AVM yatırımcısının bankalardan borçların yapılandırılmasını talep ettiklerini ifade etti.
Prof. Dr. Altaş, “Yatırımcı artık öyle bir hale geldi ki, yatırımın döngüsünü, yıl hesabını bıraktı. Günü döndürmenin, faizi ödemenin peşindeyiz şu an. Borçlu AVM’ler kira gelirleriyle borçlarının faizini ödeyebiliyor” değerlendirmesinde bulundu.
2021 AVM giriş sayılarının 2019 ile hemen hemen aynı olduğunu belirten Alkaş, “Pandemi öncesi dönem olan 2019’da 6.5 milyon kişi olan giriş sayıları 2021’de 7 milyon olması gerekirken aynı şekilde devam etti. Yaklaşık 12-13 AVM açılmış bu süreçte ama yeni açılanlarla birlikte ancak yakaladık 2019’u. Halbuki artış olmalıydı, günlük 500 bin daha fazla giriş olmalıydı” dedi.
Bunda hem pandeminin hem de ekonominin payı olduğunu dile getiren Alkaş, cirolara ilişkin ise şunları söyledi:
“2021’de yapılan cirolar 2019 ile kıyaslandığında artış var ancak bu artış enflasyondan arındırıldığında durum farklı. Bir de hangi enflasyon? Artık herkes tartışıyor. Dolayısıyla çekirdek enflasyonla kıyasladığımızda hemen hemen aynı gitti cirolar 2019 ile. Ama gerçeklik farklı, kayıplarımız daha büyük.”
Prof. Dr. Alkaş, 2022’nin de 2021 ile aynı olmasını beklediklerini söyleyerek “Büyümeyiz, stabil kalırız diye düşünüyorum” şeklinde konuştu.