Dünya genelinde 400 milyondan fazla kullanıcıya sahip olan ünlü ödeme hizmeti PayPal'ın 6 yıl önce Türkiye'de faaliyeti durdurulmuştu. Şirketin Türkiye'de yeniden faaliyetine başlayabilmesi için çalışmalarını sürdüren ve çözüm önerilerini sunan İBB İYİ Parti Meclis Üyesi Taylan Yıldız, PayPal'ın kapalı kaldığı 6 yıllık sürede Türkiye'nin en az 10 milyar dolar kaybettiğini ifade etti.
Haziran 2013'te Resmi Gazete'de yayımlanan 'Ödeme ve Menkul Kıymet Mutabakat Sistemleri, Ödeme Hizmetleri ve Elektronik Para Kuruluşları Hakkında Kanun' başlıklı yasanın 23'üncü maddesi şöyle diyordu:
'Sistem işleticisi, ödeme kuruluşu ve elektronik para kuruluşu, bu kanunda yer alan hususlar ile ilgili belgeleri ve kayıtları en az 10 yıl süreyle güvenli ve istenildiği an erişime imkân sağlayacak şekilde yurt içinde saklar.
Ödeme kuruluşu ve elektronik para kuruluşunun faaliyetlerini yürütmede kullandıkları bilgi sistemlerine ilişkin usul ve esaslar Merkez Bankası'nca belirlenir.'
BDDK, bankacılık ya da ödeme sistemi faaliyetine sahip bir firmanın birincil ve ikincil sistemlerini yurt içinde bulundurmalarını, yani sunucularını Türkiye'de tutmalarını şart koşuyordu.
BDDK Başkanı Mehmet Ali Akben konuyla ilgili şöyle konuşmuştu:
'Şirket ile yapılan müteaddit yazışma ve toplantılarda bu durum dile getirilmiş ancak 'Sistemlerin yurt içine getirilmesine ilişkin herhangi bir fizibilite çalışması yapmadıkları, sistemleri Türkiye'ye getirmenin teknik olarak mümkün olduğu ancak global şirket politikası gereği böyle bir tercihte bulunmayacakları, bilgi sistemlerini ve yedeklerini Türkiye'ye getirmeyi planlamadıkları ifade edilmiş.'
Konuyla ilgili Independent Türkçe'ye konuşan Dr. Taylan Yıldız, şu ifadeleri kullandı:
'Siz eğer Türkiye'de işlem yapabilen ve verileri Türkiye'de tutan bir aracı kurum koyarsanız; A kişisi olarak parayı gönderdiğiniz zaman para, önce o aracı kuruma gider.
Bu aracı kurumun sunucularında kayıt yapılır. Aracı kurum da parayı PayPal'e gönderir. Böyle bir durumda yasal olarak bir sıkıntı oluşmuyor.
PayPal, bu yöntemi başka ülkelerde de kullanıyor. Hatta bazen PayPal aracı kuruluş oluyor. Siz X şirketine para gönderdiğinizi zannediyorsunuz, halbuki arkada PayPal oluyor.'
Türkiye'de finansal işlem yapan firmaların sunucularını Türkiye'de tutma şartını 'Şu anki hükümet, 21'inci yüzyılın kodlarıyla dijital ekonominin kodlarından bihaber' diyerek eleştiren Yıldız, şunları söyledi:
Zannediliyor ki 'Bir Kanun çıkarsa, bunlar paşa paşa bu kanuna uymak zorunda kalacak'.
Türkiye'nin yaptırım uygulayabilecek kadar bir işlem hacmi olmadığı için böyle bir yaptırım gücü de yok. PayPal, tüm dünyada 200 tane server mı açtı? Burkino Faso'da server'ı mı var?
Bunun çözülmesi gerekiyor ancak yetkililer, istişare etmeden, bu işi bilen sivil toplum kuruluşlarına sormadan, dünyadaki uygulamaları yeterince araştırmadan, apar topar bir kanun geçirdiler.
Unsplash/@ozgomz
'Bugün siz emeğinizi dünyada bir yere sattığınız zaman paranızı PayPal üzerinden almak dünya standardı hâline geldi. O anlamda Türkiye'nin dünyayla entegrasyonu için inanılmaz önemli bir şey' diyen Yıldız, Türkiye'deki genç işsizliğin ulaştığı noktaya da değindi.
Yıldız, 'Özel sektörün istihdam sağlayamadığı, gençlerin aldığı eğitim kalitesinin dünyayla rekabet edebilir düzeyde olmadığı, maaş seviyelerinin düşük olduğu bir ortamda PayPal, Türkiye'deki umutsuz gençlere inanılmaz bir çıkış sağlamıştı' dedi ve ekledi:
'Freelance kod yazanlar, grafik ya da video tasarım yapanlar, müzisyenler, stok görüntü satanlar, SEO optimizasyonu yapanlar, sosyal medya yöneticileri, eğitim sistemleri için kurs hazırlayanlar, kısaca dijitalde herhangi bir iş yapanlar, dünya pazarlarında emeklerini satabilecek durumdaydı. Ancak gördüler ki PayPal hesapları varsa satabiliyorlardı.'
Unsplash/@andrewtneel
Sosyal medyada 'İnternetçi abi' olarak da bilinen Dr. Taylan Yıldız, Türkiye'de dövizin yükselmesiyle mikro ihracatın çok önem kazandığını vurguladı.
Muhasebe dilinde mikro ihracat, 300 kilogram ağırlığı ve 15 bin euro değeri geçmeyen, ticari kısıtlaması olmayan ve farklı bir rejimi gerektirmeyen ihracat işlemlerinin, Elektronik Ticaret Gümrük Beyanı (ETGB) ile yapılması anlamına geliyor.
'Normalde televizyonun, beyaz eşyanın ve pek çok malın ihracatı yapılır' diyen Yıldız, bir gencin çektiği fotoğrafı ABD'de birine 5 dolara satmasının da mikro ihracat kapsamına girdiğini söyledi:
'Kayseri'de SEO optimizasyonu yapabilen bir genç, niye Singapur'daki bir şirkete servisini satamasın? Bu kişiler inanılmaz karmaşık teknolojik işler yapmıyorlar. Dünya bu hizmeti senden almazsa Hindistan'dan, Tayvan'dan, Vietnam'dan alıyor.
Gençler, 'Benim PayPal'im yok' dediği zaman ABD'deki müşteriyi elinden kaçırıyor. Dünyanın 200'den fazla ülkesinde bu sistem gayet iyi çalışıyor, hiçbir sıkıntı yok. Bir tek Türkiye'de mi sıkıntı var?
'PayPal üzerinden iş yapabileceğim yüzlerce olanağım var. Hepsinden mahrum kaldım' diyor. 21'inci yüzyılda bu gençlere reva mı?'
'İlk yıl 1,5 milyar olur, ikinci yıl 2,5 milyar dolara, daha sonra 10 milyar dolara kadar çıkabilirdi. Çünkü internetten iş yapmaya başladığınız zaman, dünya vatandaşı oluyorsunuz ve müşteri profiliniz genişliyor. Son altı yılda bizim kaybımız çok rahat, 10-15 milyar dolardan fazladır.
Bugün muhtemelen Türkiye'de PayPal'ın 20-30 milyon kullanıcısı olacaktı. Dünyadan bir şey almaya çalışıyorsunuz. Herkes PayPal ile satıyor. Siz de olmadığı için alamıyorsunuz. Böylece daha ucuza alacağınız bir malı daha pahalıya alıyorsunuz. Bu da fiyatları artıran bir unsur. PayPal'in açık olmaması tüketicinin de hayat standardını etkiliyor.'
VPN açarak PayPal sahibi olma fikrinin mümkün olmadığını aktaran Taylan Yıldız, 'Sizin PayPal'i açabilmeniz için onu bir banka hesabına bağlamanız gerekiyor. O banka hesabı Türkiye'de olunca bağlayamıyorsunuz' dedi.
PayPal'ın VPN sayesinde sizi Hollanda'da görebileceğini ancak Hollanda PayPal'ine kayıt olunduğunda o ülkenin banka hesabının istendiğini aktardı.
İBB Meclis Üyesi, 'Diyelim ki hesap açtınız Hollanda'daki bankadan. Ancak bu sefer de Türkiye'ye transfer etmeniz lazım' dedi.
Yasaklanmadan önce günde sadece 40-50 dakikamı ayırarak ayda rahatça 700-800 dolar kazanıyordum internetten. (Yabancı bir siteydi ve hile hurdayla kazanıyordum) Bu parayla ilk kez ssd güçlü işlemci ve ekran kartı almıştım. Sağolsunlar ilk parayı çektikten sonra paypalın Türkiye'de paypalın yasaklanacağını duymuştum. Ödeme yöntemi sadece paypal olduğu için bırakmak zorunda kalmıştım. Şimdi ise o site kapandı. Ne kara bahtımız varmış arkadaş.