Aristoteles, ‘‘Hayatımızın yönünü, gençliğimizde edindiğimiz alışkanlıklar belirler’’ demiş. Sevgili gençler, üniversiteden mezun oluyorsunuz. En güzel, verimli, heyecanlı, yeniliklere açık yıllarınızda sağlıklı finansal alışkanlıklar edinip hayata önde başlamanızı sağlayacak finansal tavsiyeleri hemen uygulamaya başlayın.
Tatil yap, iyice dinlen ki iş hayatına hem bedenen hem de zihnen dinç olarak gir. İş yerinde ilk üç ay, seninle ilgili tüm algının oluştuğu dönemdir.
Bunu Yapma: Tatile gitmek için borçlanma. Taksitle tatile gidip bütün yıl borç ödeme.
Hedefin Ne?
● Kendine bir yol belirle. Bir yıllık hedef koy, nasıl ulaşabileceğini planla. Almak istediğini eğitimler, yapmak istediğin uzun dönemli stajlar var mı? Düşün. Odaklan. Başvur.
● Çalışmak istediğin sektörde tecrübe sahibi insanlarla iletişime geç, hem öneri al hem de soru sor.
● ‘Şu eğitimi de alayım sonra iş arayacağım’ deme, zaman geçiyor. En iyi iş işte bulunur. Geçici de olsa çalış, deneyim kazan.
● İş başvurusu yaparken özgeçmişinden gereksiz bilgileri çıkar. Örnek: Adres.
● Başvuru yapacağın yerlere iyice araştır.
● Mülakata girmeden önce karakteristik özelliklerini de iyice düşün. Seni sen yapan şeyler neler? Yaratıcı mısın yoksa çok mu dikkatli? Ekip çalışmasında nasılsın?
● Kendini tam ve doğru ifade et. Gelebilecek sorulara önceden hazırlan, aynada prova yap.
● Görüşme sonunda sürecin nasıl ilerleyeceğini, nasıl yanıt alacağını sor.
‘’Takip etmeye cesaretiniz varsa, tüm hayalleriniz gerçek olabilir’’ (Walt Disney). İnsanların sadece yüzde 2’si konfor alanından çıkabiliyormuş. Sen de o yüzde 2’nin içinde ol.
Senin için başarının tanımı ne? 'Şu kadar param olsun. Evim, spor arabam olsun.’ Öyle başarının tanımı olmaz. Harvard Business School’dan hocam Prof. Clay Christensen’ın ‘Olmak İstediğim İnsan' adlı harika bir kitabı var. Okuduğumdan beri başarının benim için ne olduğunu, nasıl ölçtüğümü düşünüyordum ve şu sonuca vardım: Hayatımın bu döneminde benim için başarı, hayattan aldığım değeri olan her şeyi geri verebilmek.
● Bütçe yap. Gelirini, giderlerini yaz, takip et, harcama alışkanlıklarını gözden geçir. Nerelerden kısabileceğini açıkça görürsün. Giderler gelirinden fazlaysa dışarıda yemek yeme, abonelik, üyelik gibi zorunlu olmayan harcamaları bir süre için durdur. Sadece ihtiyaçlarına odaklan.
● Maaşını alınca ilk olarak birikime ayır, hayatımızda enflasyon var. Enflasyonu, faizi, doları kontrol edemeyiz ama bireysel bütçemizi edebiliriz. Birikimini yatırım araçlarında değerlendir.
● Yatırım hedefin ne? Acil durum fonu, tatile gitmek, yeni bir eğitim almak, araba peşinatı…
● Yatırım araçlarını araştır, öğren, kendine uygun portföy yap. Enflasyon dönemlerinde paranı boşta bırakma, erir. Çevrenden duyduklarınla değil, bilgiyle hareket et. Borsa, döviz, bireysel emeklilik sistemi, kriptolar… Paranı tek bir yere koyma.
● Kartında biriken puanları ihtiyaç anında kullan. İhtiyacın olan ürünlerde fiyat artışı bekliyorsan hemen alabilirsin. Büyük tutarlı harcamalar yaparken vade farkı yoksa taksit seçeneğini değerlendir.
● Kredi kartı kullanmıyorsan hemen başla. Kredi notun oluşsun. Borcunun tamamını düzenli olarak öde. Hayatının bu dönemi ‘finansal itibar biriktirme’ dönemi. İleride evlilik, araba, ev almak için kredi notuna ihtiyacın olacak.
İyi Borç
Değeri artan şeyler için borçlanmak. Örnek: Doğru yerde, doğru zamanda, doğru fiyata aldığın ev için ev kredisi çekmek iyi borç. Ancak aylık ödeme gücünü zorlayacak miktarda kredi çekersen bu kötü borca dönüşür. Ev kredisi kullandığın zaman aylık borç ödemelerinin toplamı gelirinin yüzde 40’ını geçmesin. Eğitimin için kredi çektiysen veya borç aldıysan bu iyi
borç örneği. Aldığın eğitim ileride gelirini artırmanı sağlayabilir.
Kötü Borç
Kötü borç ise neden oluştuğu anlaşılmayan plansız borçlardır. Örnek; üçüncü güneş gözlüğü için kredi kartına borçlanmak.
Para kazanın, akıllıca harcayın, birikim ve yatırım yapın. Paranızı yönetin!