Özgür Akın Yazio: Geleceğin En Önemli 10 Teknolojisi

Yapay zekâ, insansı robotlar, sanal gerçeklik, uzay yolculukları…

Bilim, sağlık, üretim, eğitim ve sosyal yaşam gibi birçok alanda devrim niteliğinde teknolojik gelişmeler yaşanıyor. Öyle ki ancak film senaryolarında görebildiğimiz olayların günümüzde gerçeğe dönüştüğünü gözlemliyoruz. Teknoloji asla yerinde durmuyor sürekli değişiyor, adapte oluyor, ilerliyor ve çoğu zaman imkânsız görünen gelişmeler hızlıca hayatımıza giriyor. Bu durum önümüzdeki 10 yılın, son 10 yıldan çok daha fazla teknolojik değişim içereceği anlamına geliyor.

İşte yakın geleceğimizde hayatımızda köklü değişiklik yapacak 10 teknoloji:

İnsan hayatını kolaylaştıran en önemli teknolojilerin başında gelen yapay zekâ; perakendeden sağlık sektörüne, finanstan üretim süreçlerine kadar hemen her sektörde sağladığı faydalarla şimdiden hayatımızın vazgeçilmezleri arasında. Personelinizi sürekli dinleyip gözlemler yapan büyük veri ile donanımlı yapay zekâlar, şirketinizin ihtiyaçlarını tespit ederek öneriler sunmaya ve hatta yönetmeye başlayacak. Bir insan kaynakları yöneticisinin bin kişiyi takip etmesi gibi bir durum mümkün değilken yapay zekânın bir kamera ile milyonlarca kişiyi takip etmesi mümkündür.

Çok değil, 20 yıl sonra toplumları büyük veri ile donanımlı yapay zekâlar yönetmeye başlayacak. Farklı toplulukların oluşturduğu yapay zekâ algoritmaları büyük veriyi değerlendirecek ve bizim için bize en uygun dijital başkanları ve yasaları geliştirecekler. Bir süre sonra kolluk kuvveti hizmetlerini icra edecek robotlar yürütme ve yargı organlarını da yönetiyor olacak. Bugünün teknolojisi buna hazır. Yani bugünün teknolojisi artık bir şehri yönetebilecek düzeyde.

Mesela şehrinize yeni bir köprü inşa edeceksiniz, örneğin İstanbul’a 4. köprüyü yapacaksınız. Büyük veriyi kullanan yapay zekâ size “Bu köprü 10 metre daha güneye yapılmalı.” diyecek. Bu kadar küçük bir sapmanın birçok şeyi değiştireceğini raporlayacak. Çok garip değil mi? 10 metre gibi kısa bir mesafenin ne önemi olabilir diye düşünmeden edemiyoruz. Bu durumda maliyet ve zaman tasarrufu elde edilirken ülke ekonomisine de katkı sağlanacak.

İnsansı robotlar

İnsanlık, tarihinin en büyük devrimini gerçekleştiriyor: Yapay zekâ ile donanımlı insansı robotlar!

Günümüzde birçok sektörde hızla yer almaya başlayan robotlar, geleceğin endüstriyel aracı olma konusunda en büyük potansiyele sahip. Medyada neredeyse her gün bir insansı veya endüstriyel robotun boy gösterdiğini görüyoruz. İnsanlarla etkileşime girilen ve duyguları anlayabilmeyi gerektiren bankacılık, avukatlık ve doktorluk gibi meslek guruplarında da hızla yer alan robotların gelecekte yapamayacağı hiçbir meslek kalmayacak.

Bu süreçte geleceğin insan modeli tanımı da tamamen değişecek. İnsanlık biyolojik uzuv ve organlarının yerine mekanik son teknoloji ürünleri tercih ederek yarı mekanikleşecek. Yani çok yakın zamanda sizin android kopyanız çıkıyor olacak. Belki siz de mekanik bir organı tercih ederek hızla androidleşeceksiniz.

Artık sizin gibi konuşacak, sizin gibi düşünecek yapay zekâ ile hazırlanmış kopyanızı görmeye başlayacağız. Öyle yıllar sonra falan demeyin, 10 yıl sonrakiler çok doğal görünmeyecek belki ama 30 yıl sonra neredeyse insandan ayırt edemeyeceğimiz uzuvları olan ve 5 duyuya sahip, konuşabilen, sizi anlayan insansı robotlar boy göstermeye başlayacak.

Gerçek dünyanın dışına çıkarak pek çok uygulamaya imkân veren Virtual Reality yani arttırılmış gerçeklik uzun süredir kullanılan bir teknoloji. 5G teknolojisi ile birlikte daha da gelişecek olan arttırılmış gerçeklik teknolojisi gündelik hayatın ve endüstriyel üretim süreçlerinin içinde de yer bulmaya başladı. Artık fabrikalar sanal gerçeklik cihazlarıyla iş başı eğitim programlarını, farklı sanal uygulamalarla oluşturulan simülasyonlar üzerinden gerçekleştirmekte.

İlerleyen dönemlerde endüstriyel çalışma alanlarında etkileşimin görselleştirilmesine imkân sunarak üretim hatlarında yaşanan sorunlara çözüm üretilebilmesini sağlayacak sanal gerçeklik teknolojisi; oyun sektörü başta olmak üzere turizm sektöründen eğitime, sağlıktan askeri teknolojilere, mimari uygulamalardan perakende ve imalat süreçlerine kadar birçok alanın ayrılmaz bir parçası olacak.

5G Teknolojisi

5G teknolojisiyle hayat çok daha hızlanacak.

Bu teknoloji ile internet, mevcut hızından yaklaşık 10 kat daha hızlı hale gelecek ve bu değişim toplumsal yaşamın pek çok alanına etki edecek. Yeni nesil mobil internet teknolojisi 5G, akıllı güç tüketimi ve yüksek cihaz yoğunluğu gibi alanlarda 4G'ye göre iyileştirmeler sunacak. Beşinci nesil kablosuz ağ olan 5G teknolojisi, artırılmış gerçeklik, akıllı şehirler, trafik güvenliği, altyapı, endüstri süreçleri, medya ve nesnelerin interneti gibi alanlarda son derece yüksek hız sunacak.

5G teknolojisi tam olarak hazır hale geldiğinde günümüzdeki bağlantı sistemlerine göre 1000 kat daha fazla mobil veriyi yönetebilecek. Ayrıca araba ve ev eşyaları gibi hem sabit hem de hareketli sistemlerin birbirine bağlanmasında dev bir iskelet görevi görecek ve ekonomik açıdan da bir devrim yaratacak.

Tamamen sensörlerle donatılmış ve yüksek teknolojilerin kullanıldığı, insan sayısından daha fazla insansı robot içerecek olan akıllı şehirler...

Kaynaklarını hızla tüketen insanlık bu tüketim sonucunda ortaya çıkabilecek nükleer savaş, salgın veya doğal afetlerden korunmak için dünyayı terk etmeyi ve yeni yaşam alanları aramayı planlarken kendisini Nuh’un Modern Gemisi’ni yani akıllı şehirleri inşa eder buldu. Peki akıllı şehir kavramı bize neyi ifade ediyor?

Akıllı şehir; insanlara ve doğaya zarar veren gürültü, çevre kirliliği ve çarpık kentleşme gibi sorunları ortadan kaldırmak, bireylerin daha güvenli ve daha sürdürülebilir bir şekilde yaşamaları amacıyla teknolojik ve çevre dostu sistemlerle oluşturulan alanları ifade etmektedir. Birçok iş alanında insansı robotların çalışacağı akıllı şehirlerde enerji ihtiyacı yenilenebilir enerji kaynaklarından karşılanacak. Burada yaşayanlar ulaştırma, biyoteknoloji, BT ve medya başta olmak üzere birçok alanda geleceğin teknolojilerini geliştiriyor olacak.

Sürücüsüz araçlar

Otonom veya sürücüsüz arabalar olarak da bilinen bu araçlar, aracı kontrol etmek, gezinmek ve sürmek için sensörlerle yazılımı birleştirir. Yarı otonom otomobil örneklerini gördüğümüz günümüzde tam otonom araç teknolojisi üzerine çalışmalar devam ediyor.

Şerit takip sistemleri, akıllı park ve araç takip mesafesi gibi güvenlikle ilgili sistemlerin yanı sıra, öğrenebilen yapay zekâ sistemleri sayesinde dinlediğiniz radyo kanalını otomatik olarak açmak, araç içerisinde sesli komutlara cevap vermek gibi özellikleri ile kazaların azaltılması, engelli bireylerin trafikte olabilmesi gibi birçok amaç barındıran otonom sürüş teknolojisine sahip otomobilleri yakın gelecekte görmeye başlayacağız.

İşte geleceğimizi yönlendirecek temel kural: “Her şey birbiriyle bağlantılı olacak.”

Nesnelerin interneti (IoT teknolojileri) iş stratejisi, risk yönetimi, mimari ve ağ tasarımı gibi çok çeşitli alanları etkileyecektir. Akıllı cihazların birbiriyle iletişime geçmesi olarak tanımlanan bu teknolojiyi çok yakında tamamlanması planlanan akıllı şehirlerde daha etkin ve üst seviyelerde görmek mümkün olacak.

İnternete bağlanabilen cihazların sayısı her geçen gün artışta. Yakın gelecekte 100 milyar nesnenin birbirine bağlanabileceği ön görülüyor. Akıllı bileklik, saat, gözlük ve kıyafetler, ev otomasyon sistemleri, akıllı arabalar ve daha birçoğu. Hepsi yakın bir zamanda Wi-Fi ve bluetooth teknolojisi ile internete bağlanıyor olacak. Geleceğe yönelik “Akıllı Dünya” planlaması gerçek olacak gibi görünüyor.

Mesela toplantıya gidiyorsunuz; arabanız varış adresinizi görüyor ve sizin için en doğru yolu seçiyor. Trafik yoğunsa toplantı katılımcılarına mesaj göndererek geç kalacağınızı bildiriyor. Peki ya çalar saatiniz sabah 6’da sizi uyandırırken kahve makinenize de talimat göndererek kahve yapmasını söylerse? Toneri biten yazıcınızın otomatik olarak yeni bir paket sipariş ettiğini düşünebiliyor musunuz?

Uzay yolculukları

İnsanlığın kafasını yukarı kaldırıp gökyüzüne bakmasıyla başlayan bir macera, sonsuz bir serüven bu.

Mars gezegeninin Dünya ile benzer özellikler taşıdığı ve orada yaşam olabileceği tartışmaları bir yana Mars’a seyahatler düzenlenerek koloniler kurulması yönünde çalışmalar da sürüyor. Ancak bu durumun gerçekleşmesi için öncelikle yaşamsal ve teknolojik yetersizliklerin giderilmesi gerekiyor.

Bu süreçte aşılması gereken sorunların başında ise bu yükü Mars’a ulaştıracak enerjiyi üretebilecek teknoloji, yüksek radyasyon ve oksijen geliyor. Gezegende kalındığı sürece yaşam kaynağı oksijeni üretebilecek bir sistemin oluşturulması gerekmekte. Ayrıca su, yiyecek ve enerji üretimi de aşılması gereken diğer engeller arasında yer alıyor.

Tüm dünyada ilgi gören Blockchain teknolojisi, şifrelenmiş işlem takibi yapan bir veri tabanıdır. Günümüzde adını sıkça duyduğumuz bu teknoloji, gelecekte daha anlaşır hale gelmesiyle hayatımızın bir parçası olacak teknolojiler arasında yer alacak. Blockchain ile ilgili birçok sektörde farklı uygulamalar söz konusu. Örneğin sağlık birimleri blockchain sayesinde oluşturulacak ve bütün sağlık bilgilerini içeren bir ekosistem ile birbirine bağlanarak hasta hakkındaki tüm süreçler daha verimli ve hızlı işlenecek.

Dijital hakların blockchain ile güvence altına alınması yine günümüzde konuşulan blockchain örnekleri arasında yer alıyor. Öyle ki sanatçıların kendine ait eserlerini blockchain temelli sistemde yayınlayarak kullanım şartları ve telif haklarını kontrol edebilmeleri sağlanacak. Ayrıca her ürünün üretim aşamasından son kullanıcısına ulaşıncaya kadar tüm süreçlerinin titiz bir şekilde izlendiği, insanların tüm bilgilere anında erişerek bildirim alabildiği bir tedarik zinciri yönetimi yapılabilecek.

Sağlık teknolojileri

Günümüzde yaşanan salgın nedeniyle en çok konuşulan konuların başında sağlık ve sağlık teknolojisi geliyor. Peki, gelecekte bizi sağlık alanında ne gibi gelişmeler beklemekte?

Tüm alanlarda olduğu gibi robotik teknolojiler sağlık alanında da yoğun bir şekilde yer bulacak. Ameliyatlar cerrahi robot teknolojisi ve 5G ile dünyanın herhangi bir noktasından yapılabilecek ki geçtiğimiz dönemde bunun ilk örneklerini gördük.

Üzerinde çalışmalar gerçekleştirilen bir diğer robotik teknoloji de nanobotlar. Mikroskobik boyutlardaki nanobotlar vücudumuzu tarayarak hastalık tespitinde bulunabilecek. Sanal gerçeklik uygulamaları ile tıp alanındaki gelişim süreci hızlanacak. Hastaların durumları evinden dahi çıkmadan kontrol edilecek, uzaktan teşhis ve tedavileri yapılabilecek.