Her ailenin çocuğu kendisi için özel ve biriciktir. Çocuğunun alacağı ilk eğitim için en iyisini ister. Özenle seçtiğiniz ya da seçeceğiniz okul öncesi eğitim kurumunda nelere dikkat edilmeli? Çocuğunuz gerçekten okulunda uygun eğitimi gereken şartlarda alıyor mu? Çocuğunuzu her gün bir ticarethaneye mi yoksa eğitim kurumuna mı gönderiyorsunuz?
Bir okul öncesi öğretmeni olarak özel kurumlarda gözlemlediğim sorunları anlatmaya çalışacağım.
Seçtiğiniz okulun uyguladığı programı öğrenin. Bu programın özelliklerini araştırın. Bütün programlar hakkında internette ayrıntılı bilgiye ulaşabilirsiniz. Bütün programların olmazsa olmaz özellikleri vardır. Kurumunuzda bu özelliklerin olup olmadığını gözlemleyin ve sorun. Montessori, İngiliz Kültür vb. gibi programların uygulandığı kurumlarda olması gereken özellikler yoksa, kurum şikayet edildiğinde isim hakkı alınmaktadır. Her ay yüzlerce lira ödediğiniz kurum vaad edilen programı uygulamak zorundadır.
Günümüzde çocukların büyük bir oranı apartmanda yaşamaktadır. Çocuğunuzu bir binadan çıkartıp diğer binaya götürmeyin. 3-4 katlı apartmandan bozma binalara kurulmuş okullara göndermeyin. Örneğin 1. katta sınıfı olan çocuk günde 3 öğün yemekler için 3.kata çıkmak zorunda kalabilir. (Ör: 10 öğrencilik bir sınıfta merdivenlerden inerken bir öğrencinin diğerini iteklemesi zincirleme düşmeye neden olabilir. Bir öğretmenin iki eli vardır sizce aynı anda kaç çocuğa müdahale edip yardımcı olabilir?)
Çocukların en hareketli oldukları yaş grubunda yeterli büyüklükte bahçeye de ihtiyaç vardır. Bina içinde koşma fırsatı bulamayan çocuklar bahçede çoğunlukla koşma içerikli oyun oynayacaklardır. Varsa zemin kaplama malzemesine dikkat edin. Bahçe bölümünde yer alan oyuncak ve materyalleri güvenlik ve işlevsellik açısından inceleyiniz.
Özel okul öncesi eğitim kurumlarında maddi açıdan uygun olması ve yasal bir boşluktan dolayı okul öncesi öğretmenler yerine meslek yüksek okulu ve meslek lisesi çocuk gelişimi mezunları öğretmen olarak çalıştırılmaktadır.
2 yıllık çocuk gelişimi meslek yüksek okulu ve meslek liseleri mezunları eğitime yardımcı personeldir öğretmen değildir. Öğretmen olabilmek için en az 4 yıllık eğitim fakültesi mezunu olmak gerekir.
Dişiniz ağrıdığında nasıl diş sağlığı teknikeri yerine diş doktoruna gidiyorsanız, biricik çocuklarınızın eğitimini de yardımcı personel yerine okul öncesi öğretmene emanet ediniz. Öğretmenin mezun olduğu üniversiteyi öğrenin gerekirse diplomasını görmek isteyin.
Okul öncesi eğitim kurumları, çocukların gelişi güzel vakit geçirdikleri yerler değildir. Yapılan bütün etkinlikler bir plan dahilinde uygulanmalıdır. Kurumunuzdan plan örneklerini isteyin ve inceleyin. Örneğin sabah çocuğunuzu bırakırken o gün uygulanacak planın bir kopyasını isteyin ve akşam çocuğunuz ile yapılan etkinlikler hakkında konuşarak planın uygulanıp uygulanmadığını öğrenebilirsiniz. Tabi ki bunu her gün yapmayın belli aralıklarla yaparak kontrol edin.
Aylık planı isteyerek çocuğunuzun o ay gelişim alanlarında hangi becerileri kazanması gerektiğini görebilir ve evde eğitimini destekleyebilirsiniz.
Özel kurumlarda gözlenmesi en zor konu hijyendir. Çünkü ilk kayıt sırasında gezdiğiniz okulu canınız her istediğinde aynı rahatlıkta gezme fırsatınız olmayacak. Okulu gezme fırsatı bulduğunuz zamanlarda sadece yerlere yada genel görünüme bakıp temizliğine emin olmayın. Klozet, lavabo, ıslak zemindeki fayans derzlerinin rengi ve pencere kenarları gibi ayrıntılara dikkat edin. Bu bölümlerde oluşan sararma ve tozlar düzenli temizlik yapılmadığının göstergesidir. Çocukların ortak kullandığı oyuncakların ve materyallerin nasıl temizlendiği hakkında bilgi alın. Unutmayın ki bir çok kurumda ortak kullanılan oyuncaklar paketinden açılıp kırılıp ya da kullanılmayacak hale gelip atılana kadar hiç temizlenmemektedir.
Çocuğunuzun okul içinde giydiği ayakkabısını her cuma isteyerek hem ayakkabının temizliğini sağlayıp hem de okulun genel temizliği hakkında bir fikir edinebilirsiniz.
Kurumlarda haftalık ya da aylık yemek listeleri hazırlanır. Bu yemek listeleri kurumun kendi sitesinden yayınlanır yada öğretmenlere dağıtılır. Bu listelerden alın ve gerekli gördüğünüzde çocuğunuza sorarak kontrolünü yapın. Verilen yiyeceklerin tazeliğini ve kullanılan markaları öğrenmeye çalışın. Çocuğunuza içinde ne olduğu belirsiz 40 tanesi 5 TL'ye satılan köftelerden ya da 10 tanesi 5 TL olan şinitzellerden yedirme ihtimalleri var.
Çocuğunuz okuldan sürekli tertemiz hala deterjan kokan kıyafetler mi geliyor? Aman dikkat!
Çocuğun okulda terlemesi ya da olası kirlenmelere karşı her gün çocuğun yanına bir takım yedek kıyafet bırakılır. Bu kıyafetlerin olması gereken zamanlarda değişmesi gerekli. Eğer çocuğunuzun çantasında giydirdiğiniz kıyafetler kirli yada terliyken üzerindeki kıyafetler hala deterjan kokuyor çocuğunuz gibi kokmuyorsa bunun anlamı, çocuğunuz tüm gün terlemiş kirlenmiş aynı kıyafetler içinde beklemiş, kıyafeti size göstermelik olsun diye akşam okuldan ayrılma zamanı değiştirilmiştir.
Vücudunun özel alanlarını öğrenmeye başladığı yaşlardaki çocukların iç çamaşırları dahil kıyafetlerinin nerede değiştirildiği de çok önemlidir. Sınıfın ortasında diğer çocukların yanında tamamen soyularak giydirilen çocuklara verilen mesaj, etrafta başka insanlar varken tamamen soyunmam normaldir. Olur mu demeyin şok yaşayarak gördüm ben bu durumu.
Bütün çocuklar etkinliklerde kendi yaptıkları ürünlerle mutlu olur ve övünür. Bu etkinliklerin başlıca yapılma nedenleri ise çocuğun gelişim alanlarını ve yaratıcılığını desteklemektir. Çocuğun yaş ve gelişim düzeyine göre yapabilecekleri sınırlıdır. Eğer çocuğunuz, eve getirdiği çalışmalarda sürekli kusursuz kesilmiş, boyanmış, yapıştırılmış kısacası kusursuz etkinlikler getiriyorsa, tebrikler öğretmeniniz gelişimini tamamlamış ve yaratıcılığını göstermiştir. Çocuğunuzun gelişimi için bu tarz etkinlikleri kendisinin yaptığından emin olun.
Okul öncesi eğitim, adı üstünde yani çocuklar ilk okula başlamadan önce aldıkları eğitim. Bu durumda çocukların bütün gelişim alanları desteklenerek ilk okula hazırlamak gerekir. Bir çok kurumda okuma yazmaya hazırlık etkinlikleri yanlış uygulanmaktadır. Özellikle kullanılan dergiler ile çocuklar okula başlamadan okuldan soğutulmaktadır. Kurumun zorunlu tuttuğu dergiyi bitirme telaşında olan öğretmenler çocukları saatlerce masa başında dergi ile oturtmaktadır.
Okuma yazmaya hazırlık etkinliği, okuma ve yazmayı öğretmeyi kesinlikle içermez.
Görsel Algı Çalışmaları: El-göz koordinasyonu, şekil-zemin ayrımı, şekil sabitliği, mekânda konum, mekânsal ilişkiler, hız, vb.
İşitsel Algı Çalışmaları (Fonolojik duyarlılık): Dinleme, konuşma, sesleri hissetme, ayırt etme, aynı sesle başlayan ve biten kelimeler üretme vb.
Dikkat ve Hafıza Çalışmaları: Benzerlikleri ve farklılıkları bulma, akılda tutma, hatırlama vb.
Temel kavram çalışmaları (Program kitabındaki kavram listesinde bulunan ve diğer gerekli görülen kavramlar ile ilgili çeşitli çalışmalar)
Problem çözme ve tahmin çalışmaları
Kalem kullanma ve el becerisi çalışmaları (kalemi doğru tutabilme, kalem kontrolü ve doğru kullanabilme, bunlara ek olarak çizme, boyama, kesme, katlama, yoğurma, yapıştırma vb.)
Özbakım becerilerini geliştirme çalışmaları
Güven ve bağımsız davranış geliştirme çalışmaları
Sosyal-duygusal olgunluk geliştirme çalışmaları
Okuma-yazma farkındalığı ve motivasyon geliştirme çalışmaları
Duyu eğitimi çalışmaları
Nefes ve ritim çalışmaları vb.
(Okuma yazmaya hazırlık Liste Kaynak MEB okul öncesi eğitim programı)