Dev şirketleri zorlayan çip krizi halen sürerken, çip krizi sonrası lityum da sıkıntı yaratabilir.
Dünya çapında karbon emisyonu ve enerji maliyetleri ve bağımlılığını azaltmak amacıyla elektrikli araçlara, bu araçlara bataryalara, bataryalar da lityuma ihtiyaç duyuyor. Ama yeterli lityum bulunamıyor.
Elektrikli araç devleri Tesla, Volkswagen ve Mercedes gibi şirketler bu yılın ilk üç ayında sevkiyat rekorları kırarken, satışlar zirvede ancak talepteki artış sürdürülebilir mi uzmanlar emin değil.
Lityuma olan talebin 2025’e ikiye katlanması beklenirken, Uluslararası Enerji Ajansı (IEA) Sürdürülebilir Kalkınma Senaryosu (SDS) ise daha korkutucu; 2040 yılında yani 18 yıl içinde talepte 40 kat artış bekleniyor. Beklentiler de fiyatları yükseltiyor.
Dünya'da Evrim Küçük haberine göre, Benchmark Mineral Intelligence, lityum fiyatlarının geçen yıl yüzde 280 oranında artış göstermesi sonrası ilk çeyrekte iki katı aşan yükseliş yaşadı. Son 1 yılda yüzde 433 oranında yükselen lityum fiyatı, ton başına 480.500 yuan (yaklaşık 73.900 USD) oldu.
Madencilik uzmanı Joe Lowry nam-ı diğer ‘Bay Lityum’, Bloomberg’e yaptığı açıklamada, 'Önümüzdeki iki yıl içinde arzın önemli artış sağlanmasına karşın talebin gerisinde kalacağını, dolayısıyla piyasada açığın büyümeye devam edeceği' uyarısını yaparken, BloombergNEF'in görüşüne göre de batarya üretiminde kullanılan lityum kimyasallarından lityum karbonat ve hidroksit fiyatları, 2030 yılına kadar yükselmeye devam etmesi bekleniyor.
Lityum arz sorunu otomobil üreticileri için sorun teşkil edecek denilirken, BNEF’e göre, elektrikli otomobiller ile içten yanmalı motorlu otomobillerin fiyat ilişki ve karşılaştırması 2026'dan önce mümkün görünmüyor.
Dünyanın 10’uncu büyük lityum rezervi olan Meksika da lityumda söz sahibi olmak için lityum endüstrisini millileştiriyor. Devlete lityum üzerinde haklar veren Başkan Obrador'un madencilik reformu Senato’da onaylandı. Meksika’nın 1,7 milyon tonluk lityum kaynaklarının değerinin, ülkenin borçlarını dört kez ödeyeceği iddia ediliyor.
Dünyada en fazla lityum yaklaşık 21 milyon ton ile Bolivya'da bulunuyor.
19,3 milyon ton ile Arjantin ikinci olurken, 9,6 milyon ton ile Şili sonrasında geliyor.
Yıllık lityum üretimi yaklaşık 82 bin ton.
Yıllık üretimde Avusturalya 40 bin tona yakın miktarda üretim ile ilk sırada yer alırken, onu 18 bin ton ile Şili ve 14 bin ton ile Çin izliyor.
Elektrikli araçların yaygınlaşması, küresel ısınma, çevreci politikalar ve karbondioksit salınımı sınırlamaları gibi etmenler ön plana çıkarken, Türkiye’de de lityuma olan talebin artırması bekleniyor.
Dünya bor rezervlerinin yüzde 73’üne sahip olan Türkiye’deki bor yatakları da lityum içeriyor. Eti Maden, yıllık 10 bin ton kapasiteli, rafine bor üretimi esnasında ortaya çıkan sıvı atıklardan lityum üretilen tesislerini 2020’de açmıştı. Kırka’da ise yılda 600 ton ve Balıkesir'de yılda 100 ton kapasiteli lityum karbonat üretim tesisi kurulumu için etüt ve projelendirme çalışmaları ise 2022 yıl sonunda tamamlanarak yapım işi ihalesine çıkılması planlanıyor.