Arabalar olmasaydı, hayatımız nasıl olurdu hiç düşündünüz mü? Tam da bu yüzden tekerlek, tarihin en büyük icatlarından biri olarak kabul ediliyor. Günümüzde, 'otomobili kim icat etti?' sorusuna cevap olarak genellikle Carl Benz'e işaret ediliyor. Bu cevap kısmen doğru sayılabilir. Fakat otomobilin tarihi, bu isimden çok daha eskiye dayanıyor. Modern hayatın en kullanışlı araçlarından olan otomobiller oldukça köklü bir tarihe sahip.
Gelin, arabaların tarihinde bir yolculuğa çıkalım!
Söz konusu sorunun cevabı olarak genellikle Carl Benz'e işaret edildiğini görürsünüz. Bu cevap kısmen doğrudur fakat otomobilin tarihini anlamak için biraz daha geriye, 13. yüzyıla kadar gitmek gerekir.
Gidelim mi?
Otomobille bağdaştırabileceğimiz ilk fikir Roger Bacon tarafından 13. yüzyılda Guillaume Humbert'e yazdığı bir mektupta ortaya çıktı. Hayalgücü yüksek olan Roger Bacon mektubunda at ile çekilmeden, hayal bile edilemeyecek hızda hareket eden bir aracın yapılabileceğini iddia etti.
Söylemden öteye çizimlere geçen ilk kişi ise Avrupa'nın altın çağı olan Rönesans döneminin mühendislerinden Francesco di Giorgio Martini oldu. Çalışmalarında kabaca dört tekerlekli bir araca benzeyen ve 'otomobil' adı ile anılan bir çizimi olduğu görülüyor. Dünyada yaşayan herkesin tanıdığı isimlerden Leonardo da Vinci de 15. yüzyılda Codex Atlanticus adlı yapıtında atsız hareket eden bir aracı detaylı bir şekilde resmetti.
Modern çağımızdaki otomobillerden çok farklı olsa da bunu da bir başlangıç olarak sayabiliriz.
Herkesin beklentisinin aksine ilk otomobil Avrupa'da değil Çin'de yapıldı. Oyuncak olsa da kendi kendine hareket eden ilk araç unvanına sahip olan otomobil 1679 - 1681 yılları arasında Pekin'de, Cizvit misyoner Ferdinand Verbiest tarafından Çin imparatoru için bir oyuncak olarak yapıldı. Küçük buharlı oyuncak küçük bir ocağın üzerinde yer alan buhar kazanı, buharın hareket ettirdiği bir çark ve dişliler ile hareket ettirilen küçük tekerleklerden oluşmaktaydı.
Leonardo’nun eskizlerine kafayı takan bir Fransız, komik görüntüsüyle buharla çalışan dünyadaki ilk arabayı 1769 yılında üretti. Bu araç, askeri alanda kullanılmak üzere tasarlanmış bir topçu arabasıydı. Leonardo'yu takıntı haline getiren mühendisimizin adıysa Nicholas Cugnot.
Cugnot’un araba tasarımı üç tekerlekliydi. Çok büyük bir buhar kazanından sağlanan güçle çalışan buhar motoruna sahipti. Aracın direksiyonu ve freni yoktu. Bu eksikliklerden dolayı aynı zamanda ilk araba kazası yapan araç unvanına da sahiptir. Allahtan aracın hızı sadece saatte yaklaşık olarak 4.5 kilometreydi.
Cugnot'un aracı direksiyon ve süspansiyon ile ilgili temel sorunlar ve yolların durumunun otomobilin bir taşıma aracı olarak kenara itilmesine ve yerini demiryollarına bırakmasına neden olur.
Bu olumsuzlukları ilk aşan araç 1873'te Amédée Bollée tarafından piyasaya sunulan ve ilk gerçek otomobil sayılabilecek olan L'Obéissante'tır. Bollée daha sonra 1876'da La Mancelle adını verdiği 2,7 tonluk bu araç tasarladı. Bu araç önceki modelden daha hafif ve rahatlıkla saatte 40 km'nin üzerine çıkabiliyordu. Daha sonra demiryolu aracı sınıfına alınsa da bu hala tartışmalıdır.
Bollée ve oğlu Amédée ayrıca alkol ile çalışan bir motor ile de denemeler yaptı ama ne yazık ki pek beğenilmedi ve içten yanmalı motorların kullanılmasıyla rafa kalktı.
Beau de Rochas tarafından bulunan prensibe uygun olarak çalışan ilk motor, 1876'da Deutz şirketi adına Alman mühendis Gottlieb Daimler tarafından geliştirildi. 1883'de René Panhard ve Émile Levassor ilk defa içten yanmalı bir motorlu otomobil yaptı. 1884 Şubat ayında yola çıkan bu otomobil Carl Benz'in otomobilinden önce olmasına karşın doğru düzgün çalışmadı.
Carl Benz'in otomobiliyse 1886'da yola çıkan Benz Patent Motorwagen'dir. Düzgün çalışan otomobili sayesinde Carl Benz 'otomobilin babası' olarak anılır. Onu otomobil denilince akla gelen ilk isim yapan şey ise 1886 yılında aldığı patent oldu. Benz, kendi tasarımı olan üç tekerlekli araç ile herkes tarafından tanındı. 1888 yılında ise seri üretime başladı.
İçten yanmalı motorlu araçlardan sonra araştırmalar ve teknolojik buluşlar hızla ilerleme kaydetti ama aynı zamanda otomobil kullanıcıları ilk zorluklarla karşılaşmaya başladı. En büyük problem kötü yol şartlarıydı. 19. yüzyılda dört şeritli cillop gibi yollar yoktu elbette bu yüzden de otomobil sahipleri büyük problemler yaşıyordu. Ayrıca araçlar oldukça pahalıydı ve sadece üst sınıf zengin insanlar bunlardan yararlanabiliyordu. Diğer insanlarsa otomobilleri anca yarışlarda izleyebiliyorlardı.
1894'te organize edilen Paris-Rouen tarihin ilk otomobil yarışıdır.
1896 yılında otomobil tarihinin öncülerinden olan Henry Ford, henüz 36 yaşındayken gelecekte dünyanın en fazla satacak seri üretim otomobilin prototipi niteliğinde bir araç yaptı. Bu araca da dört tekerlekli bisiklet manasına gelen Quadricycle adını verdi.
1900’lerde ise Henry Ford, “Herkes araba alabilse ne çok satış yapardık!” diye düşündü. Ford, toplumda sayıca üstün olan işçi sınıfının arabayı satın alabilecek hale gelmesini sağlamanın önemini kavrayan bir vizyonerdi. İşçi sınıfına bazı sosyal haklar ve ücretlerde iyileştirme yaptı. Ardından seri üretim için bant tasarladı. Böylece birim zamanda çok daha fazla sayıda otomobil üretiyorlardı. Bu da ciddi bir maliyet avantajı sağladı.
20. yüzyıl otomobiller için altın çağ olma niteliğine sahip. Özellikle 2. Dünya savaşı sonrasında otomobil sektörü zirvelere çıktı ve tüm dünyaya yayıldı. Günümüzde neredeyse bildiğimiz tüm otomobil devleri bu çağda piyasaya girdi.
Tekerleğin icadı, Leonardo da Davinci, Cugnot, Marcus, Benz, Ford...Hepsine ne kadar teşekkür etsek az!
