Temelleri 14.asrın başında atılan Osmanlı'dan günümüze yaklaşık 100 milyon kadar vesika ulaşmıştır. Başbakanlık Devlet Arşivleri Osmanlı Arşivi Daire Başkanlığı tarafından muhafaza ve tanzim edilen bu belgelerin ise sadece %10 kadarı tasnif edilmiştir. Bununla beraber 14. asır tarihli belgeler bir elin parmaklarını geçmeyecek kadar azdır. İşte bu sebeple kuruluş tarihini anlamak hayli zorlaşmaktadır. Mekece Vakfiyesi ise Osmanlı'nın kuruluş devrini aydınlatan nadir belgelerden birisidir.
Zira kuruluş devri hakkındaki Osmanlı kaynakları Osman Bey veya onun oğlu Orhan Bey devrinde yazılmamıştı. Bu sebeple kaynaklarda yazan bilgiler farklı tarihleri işaret etmekteydi. Bu durum da kuruluş devrini anlamakta büyük bir karmaşa ve zorluk demekti.
H.Scheel ve Paul Wittek gibi birtakım yabancı tarihçiler bu belgenin orijinal değil de bir suret olduğunu ve tuğra ile yazının aynı olmadığından gerçekliğinden şüphe duyduklarını beyan etmişlerdir. Buna karşılık Uzunçarşılı ise tuğrayı çeken ile yazıyı yazanın farklı kişiler olabileceğini ve aynı zamanda belgenin suret olması için tuğra bulunmaması gerektiğini ifade etmiştir.
Belge temel olarak Orhan Bey tarafından Şerefeddin Mukbili adlı birisine Mekece (Sakarya yakınları) ve çevresinde yapılacak vakfın tasarruf hakkının tanınmasından ibarettir. Orhan Bey söz konusu şahıs için ‘’kölem’’ unvanını kullanıyor ve her kim emirlerine uymazsa Allah’ın ve Peygamberin lanetinin onun üzerine olacağını belirtiyor.
Öyle ki 1324 Mart tarihli bu belgede Orhan Bey'in kesin olarak hükümdar olduğu anlaşılmaktadır. Öyle ise Osman Bey bu tarihten önce hayatını kaybetmiş olmalıdır. 1323 Eylül'ündeki bir vakfiyeden Osman Bey'in yaşadığı anlaşıldığına göre kendisinin bu iki tarih arasında vefat ettiği tahmin olunabilir. Böylece Osman Bey'in vefatı için verilen birçok farklı tarihin oluşturduğu karışıklık da giderilmiş oluyor.
Vakfiyenin en altında yazan Osman Bey'in çocuklarının adları şöyledir:
Fatma Hatun
Hamid Bey
Çoban Bey
Pazarlu Bey
Melek veya Melik (Arap harfleriyle yazılışları aynı olduğundan doğrusu tahmin edilemiyor.)
Vakfiyede geçen isimlerin kim oldukları, şahitlerin Orhan Bey veya Osman Bey ile bağlarının ne olduğu gibi cevabı bulunması çok zor olan birtakım yeni problemler ve karışık sorular ortaya çıkıyor.
Netice itibarıyla her ne kadar aydınlatılmaya gayret gösterilse de Osmanlı'nın kuruluş dönemi halen büyük karmaşalar ve sorular içerisinde bulunuyor. Bunların çözümünün tek yolu ise ileride ortaya çıkacak tarihi vesika ve kaynaklardır.
uzunçarşılıysa iyi bakılsın yanlış yapmış olmasın
Hakan Erdem hoca, Ertuğrul'un babasının Gökalp olması ihtimaline göre Kayı boyundan olamayacağını söylüyor. Fakat bu bağlantıyı nasıl kurduğunu bir türlü anlayamadım. Bir yerde izah etmişti, onu da ben kaçırdım. Gökalp Gökhan'ın torunudur, Kayı da Gökalp'in torunu değildir diyor. Tamam da, bu Gökalp ile Gökhan arasında nesiller var. Ben bağlantıyı kuramadım.