Osmanlı Döneminde İstanbul'da Evler Neden Ahşaptı? Bu Yüzden Saray Bile Yanmış!

24.12.2024 - 13:18

Osman döneminde İstanbul ahşap evlerin yoğun olduğu bir şehir olarak bilinir. Bu tercih hem ekonomik nedenlerden hem de inşaat koşullarından kaynaklanıyordu. Ancak bu durum kentin büyük yangınlarla anılmasına yol açtı. Yangınlar mahalleleri yok etti, Padişah saraylarına kadar sıçradı. İtfaiye teşkilatı kurulana kadar yangınlarla mücadele halkın bireysel çabalarına bırakılmıştı.

Kaynak

Ahşap evlerin tercih edilmesinin sebebi ne? Osmanlı Dönemi İstanbul’unda evlerin büyük çoğunluğunun ahşap olmasının en temel sebebi ekonomik kaygılardı. Taş dönemin inşaat malzemeleri arasında en pahalı olanıydı.

Ayrıca taşların temini ve şehre getirilmesi oldukça zahmetli bir süreçti. Uzak mesafelerden eşeklerle taşınan bu malzemeler maliyeti yükselttiği gibi inşaat süresini de uzatıyordu.

Bu nedenle halk daha kolay ulaşılabilir ve işlenebilir olan ahşabı tercih etti. Ancak bu durumun şehrin tarihindeki büyük yangınlarda önemli bir rol oynadığı da göz ardı edilemez.

Ahşap evler İstanbul’un büyük yangınlarla anılmasına neden oldu. 1633 ve 1698 yılları arasında tam 21 büyük yangın kayıtlara geçti. Bu yangınların her biri, en az bir mahalleyi tamamen yok etti.

Bir de rüzgar çıktı mı yangınlar hızla yayılıyordu. Özellikle Galata bölgesindeki depolar ve mağazalar sıkça yangınlara kurban gitti. Yangınların sadece halkın yaşam alanlarını değil, padişah saraylarını dahi etkilediği biliniyor.

Örneğin, III. Murat döneminde çıkan bir yangın Topkapı Sarayı’nın bazı bölümlerini harap etti ve tamiratı yıllar sürdü.

İstanbul’da itfaiye teşkilatının resmi olarak kurulması ancak 18. yüzyılda mümkün oldu. Bu tarihe kadar yangınla mücadele halkın elindeydi. 1522 yılında dönemin padişahı her evde bir merdiven ve su dolu fıçı bulundurulmasını zorunlu kılan bir emirname yayımladı.

Ayrıca yangın anında halkın bağırarak kaçmak yerine alevleri söndürmeye çalışması emredildi. 1620’de ise yangına daha dayanıklı taş, kerpiç ve harç gibi malzemelerle inşa edilme zorunluluğu getirildi.

Kısacası Osmanlı İstanbul’unda ahşap evlerin tercih edilmesi ekonomik ve lojistik sebeplerle şekillenirken bu durumun şehrin yangınlarla dolu tarihine yaptığı katkı inkar edilemez.

Bugün hala ahşap evlerin izleri İstanbul’un eski mahallelerinde ve yangın tarihine dair anlatılarda yaşamaya devam ediyor.

İlginizi Çekebilir:

Arabistanlı Lawrence Tarafından Pusuya Düşürülen ve 105 Yıldır Arap Çöllerinde Yatan Osmanlı Treninin Hikayesi

Osmanlı Döneminde Yaşanan ve Takvim-i Vekayi’ye de Konu Olan Tüyler Ürpertici ''Vampir'' Hadisesi

Osmanlı Döneminde Cihan Pehlivanı Kara Ahmet'in Diri Diri Mezara Gömülme Hikayesi