Osmanlı da Yardım Göndermişti: 1 Milyon İnsanın Hayatını Kaybettiği 1845 İrlanda Patates Kıtlığı

16.08.2021 - 09:45

Tarihin gördüğü en büyük felaketlerden biri 1845'te İrlanda'da yaşandı. Bu olayın sebebiyse, günümüzde hemen her evde bulunan patatesin yok olmasıydı. Evet şaka değil, bir zamanlar patates bugünkünden farklı bir yere ve öneme sahipti. Sonuç olarak kitlesel açlık öyle şiddetli noktalara ulaştı ki maddi ve manevi kayıpların acısını hafifletmek uzun yıllar aldı. Gelin o dönem yaşananlara birlikte bakalım.

Kaynak: 1, 2

Patates; buğday, arpa, mısır gibi gıdalarla birlikte dünyada en çok tüketilen temel besin maddeleri arasında yer alıyor.

Nişasta bakımından zengin olan patateste bir miktar protein de bulunuyor.

Patatesin bilinen tarihi günümüzden 7 ila 10 bin yıl öncesine dayanıyor. Bilim insanlarına göre patatese dair ilk kanıtlar Güney Amerika'daki Peru'da görülüyor.

Patatesin Avrupa'ya ilk nasıl geldiğiyle ilgili çeşitli iddialar var. Ancak 16. yüzyılın ikinci yarısında ilk olarak İspanya'ya getirildiği biliniyor.

Patates keşfedilip dünyaya yayıldıktan sonra birçok ülkenin temel besin kaynakları arasına girdi. Bu ülkelerden biri de İrlanda'ydı.

Patatesin İrlanda için ne kadar önemli olduğu bir felaketle öğrenilecekti...

1845'te İrlanda'da da patates kıtlığı yaşanmaya başladı. 1852'ye kadar süren bu kıtlık bir felaketti, çünkü sadece patatesle beslenen milyonlarca yoksul vardı.

Bu dönem İrlandacada Gorta Mór (Büyük Kıtlık) ya da Drochshaol (Kötü Yaşam) olarak da anılıyordu.

Kıtlığın sebebi, phytophthora infestans adlı bir mantarın patates bitkisine bulaşarak için çürütüp çamur hâline getirmesiydi.

Mantar, 1845'te ekilen patateslerin %40'ını, sonraki yıl ise tamamını yok etmişti. Ayrıca ambar ve depolardaki patatesler de mantardan etkilenerek bozulmuştu.

Tam 7 yıl süren bu kıtlık yaklaşık 1 milyon insanın ölümüne neden oldu. Yine milyonlarcası hastalandı, bir o kadarı da göç etmek zorunda kaldı...

Kıtlık sona erdiğinde ülke nüfusu yüzde %20-25 azalmıştı. Ayrıca kültürel, siyasi ve demografik yapı da değişmişti.

Örneğin halkın büyük çoğunluğu İrlandaca yerine İngilizce konuşuyordu.

Felaketin ardından İrlanda halkı resmen ortadan ikiye bölünmüştü. Bir grup Britanya'ya bağlı kalmayı savunurken, bir grup da bağımsızlık çağrısı yapıyordu.

Milliyetçilik artmıştı. Ayrıca Katolik olan halk, Protestan olan kraliyet ailesine iyice bilenmişti.

Tüm bu yaşananlar, İrlanda'nın özgürlüğüne giden yolda birer küçük adımdı. O yüzden tarihçiler patates kıtlığını ülke tarihini ikiye bölen ve kaderini değiştiren bir olay olarak yorumluyor.

Bonus bilgi: Osmanlı Devleti o dönem gemilerle İrlanda'ya yardım yollayarak halka destek olmuştu. Para yardımının yanı sıra kilolarca buğday da yollanmıştı.

Bu içerikler de ilginizi çekebilir;

Tarihten Kapkara Bir Sayfa: 1920'lerde Kıtlık Nedeniyle Birbirlerini Yiyen Rus Köylüler

Okulda Bunları Öğretmezler! Yakın Tarihe Dair Bilmeniz Gereken En Çarpıcı Bilgiler

İrlanda’ya Gittikleri An Sudan Çıkmış Balığa Dönen Turistlerin Yaşadıkları İlginç Kültür Şokları

YORUMLAR

victor shole

16.08.2021

Düşünmek bile çok kötü. İster istemez hayal kuruyorsun, çok korkunç. Şu anda bile devam etmekte maalesef koskoca Afrika kıtasında.

Mehmet Emin Şahin