Osmanlı'da burçların anlamı bugün bildiğimizden epey farklıydı. Peki müneccimbaşının görevi neydi?
Osmanlı'da burçların anlamı bugün bildiğimizden epey farklıydı. Peki müneccimbaşının görevi neydi?
Bu tarihin neredeyse her döneminde benzerdi, tarihte biraz geriye gidip Osmanlı Devleti'ne baktığımızda da bunu görüyoruz. Bir yandan astronominin de gelişmesi için astroloji büyük yere sahipti, müneccimbaşılık ise bugünün kavramlarıyla anlaşılması hayli zor bir mevkiydi.
Gelin, kısa bir tarih dersi yapalım.
Sonrasında da düzenli olarak müneccimbaşılık makamı korundu. 37 müneccimbaşı Osmanlı'da 1500'lerden imparatorluk yıkılana kadar görev yaptı. Bu düzenli görevin temel amacı her yıl hicri aylara göre yeni bir takvim hazırlamak üzerineydi, takvimler de gökyüzü olaylarını içeriyordu ve padişaha sunuluyordu.
Devletin önemli işlerinin, örneğin sefere çıkılması ya da bir yatırım yapılmasının astroloji haritasının söylediği uygun zamanlara denk getirilmesini müneccimbaşı sağlıyordu.
Tahminleri doğru çıktığında müneccimbaşlarına verilecek bahşişlerin sınırı yoktu.
Hazırlanan takvimlerde burçların özel bir yeri olurdu ancak şunu not etmek gerekiyor, Osmanlı'da burçlar bugünün kavrayışından biraz farklıydı. Osmanlı astronomisinin o dönemin bilgisinden ve inanç sisteminden beslenen bazı varsayımları vardı.
Gökyüzünde burçların bulunduğu ayrı bir bölüm vardı. Burçlar bölümünde, ayın durakları olduğu ve bir ay boyunca ay 28 duraktan geçtiği için her durakta insanların hayatını farklı biçimlerde etkilediğine inanılırdı. Tabii evrenin diğer bölümlerinde yer alan tüm gezegenler insanları etkiliyordu, özellikle yıldızlar bizim için hayati değere sahip şeyler söylüyordu.
Örneğin su ve toprak burçları dişi karakterdeyken hava ve ateş burçları erkek karakterdeydi.
Su burçları: Akrep, yengeç, balık
Toprak burçları: Başak, boğa, oğlak
Hava burçları: Kova, ikizler, terazi
Ateş burçları: Aslan, yay, koç
Koç Burcu: Hamel / Burc-ı Hamel / Burc-ı bere / Bere-i felek
Boğa Burcu: Sevr / Burc-ı gâv / Burc-ı süreyyâ
İkizler Burcu: Cevzâ / Burc-ı Cevzâ / Burc-ı dü-peyker / Tev’eman / Zûcesedeyn
Yengeç Burcu: Seretân / Burc-ı Seretâna / Burc-ı herçeng / Burc-ı hilal
Aslan Burcu: Esed / Burc-ı Esed / Burc-ı şîr
Başak Burcu: Sünbüle / Burc-ı Sünbül / Burc-ı hûşe / Hûşe-i çarh / Hûşe-i sipihr / Azra
Terazi Burcu: Mizân / Burc-ı mîzânı
Yay Burcu: Kavs / Burc-ı Kavs / Burc-ı keman / Hân-ı keman
Oğlak Burcu: Cedî / Burc-ı Cedy / Burc-ı buzgâle
Kova Burcu: Delv / Burc-ı Delv / Delv-i sipihr / Sâkibü’l-mâ
Balık Burcu: Hût / Burc-ı Hût / Burc-ı mâhî / Hût-ı felek / Kevkebetü’s-semekeyn