Önceki deneyimler deprem sırasında GSM şebekelerinin çökeceğini söylüyor. Operatörler ise şebekelerinin deprem sonrası faaliyette kalması için hazırlık yapıyor.
Deprem anında mobil iletişimin sağlanması sadece Türkiye'de değil tüm dünyada yaşanan bir sıkıntı. Aynı anda milyonlarca abonenin telefona sarılması şebekeleri kilitlediği için bu gibi durumlarda iletişimin sağlanması ayrı bir önem taşıyor. Özellikle arama kurtarma faaliyetlerini yapanlar için bu iletişim çok önemli.
Deprem sırasında bu iletişimi sağlamak çok mümkün olmasa da alınacak önlemlerle deprem sonrasında iletişim konusunda pozitif ilerleme sağlanabiliyor. Türkiye'de faaliyet gösteren Turkcell, Vodafone Türkiye ve Avea deprem sonrasında iletişimin kesilmemesi için hazırlıklar yapıyor.
Van depremi örnek oldu
1999 yılında yaşanan Marmara depremi sonrasında hazırlıksız yakalanan operatörler bu tip felaketler sonrasındaki iletişim için çalışmalara başladılar. Bu çalışmaların en son örneği ise 2011 yılında yaşanan Van depremi oldu.
Bu deprem sonrasında 3 operatör de bölgeye özel ekipler sevk ederek iletişimin kesintisiz olarak yaşanması için çalışmalar yaptı. Her 3 operatör de şebeke yoğunluğunu bu bölgeye kaydırarak, yakın illerdeki ekipleri Van'a gönderdi. Ayrıca mobil baz istasyonları ile bölgedeki iletişimin kesintisiz olarak yaşanması sağlandı.
Yine her 3 operatör de bölgede yaşayanlara ücretsiz dakika ve SMS yüklemesi yaptı, faturalarını belli sürelerle erteledi. Ayrıca GSM operatörleri bölgedeki afet merkezlerinin iletişim altyapısına destek için çalışmalarda da bulundu.
Fiber önemli hale geliyor
Son yıllarda GSM altyapısının güçlendirilmesi için kullanılan fiber teknolojisi afet durumlarında da öne çıkmaya başladı. Yeraltındaki kablolardan ışık yardımı ile bilgi aktaran fiber teknoloji Türkiye'de yaygınlaşmaya başladı. BTK verilerine göre 2014 yılının ilk çeyreğinde Türkiye'deki 34 milyon genişbant internet abonesinin 1.227 milyonu fiber altyapısını kullanıyor. Fiber altyapısı sadece bireysel değil aynı zamanda kurumsal olarak da tercih edilen bir bağlantı türü.
Günümüzde özellike felaket durumlarında GSM şebekesinin iletişim yükünün bir kısmı fibere yönlendiriliyor. Günlük kullanımda da tercih edilen bu yöntem kablosuz iletişim teknolojilerine göre daha güvenli ve hızlı. Hem Turkcell, hem Vodafone Türkiye hem de Avea'nın kullandığı fiber altyapılar bulunuyor ve gerek normal zamanda gerekse felaket durumunda bu teknoloji kullanılıyor.
Turkcell'in çalışmaları
Turkcell olası bir depremde yaşanabilecek iletişim sorunları için hazırlıklar yapıyor. Özellikle iş sürekliliğin ve kesintisiz iletişimin sağlanması için uluslararası bir standart olan ISO 22301'i alan Turkcell, İstanbul Deprem Tatbikatı adını verdiği bir çalışma ile çalışanlarını ve şebekesini olası durumlara karşı test ediyor.
Vodafone Türkiye
Vodafone Türkiye'de iş sürekliliğinin sağlanması konusundaki standart olan ISO 22301 ve ISO 27001'i alarak bu alanda çalışmalar yapıyor. AFAD ile çalışmalar yapan Vodafone Türkiye, Acil Durum Tatbikatları'na hazırlık yapıyor. AKUT ile de ortak çalışmaları bulunan Vodafone'da çalışanlar bu dernekten eğitim alıyorlar.
Avea da önlem alıyor
Deprem sonrası iletişim konusunda çalışmalar yapan Avea, Kriz Yönetim Organizasyonu ile olası sorunların önüne geçiyor. Avea bu çalışmalara ek olarak şebeke yapısının eksiksiz olarak çalışmasını sağlayacak 'Pool' yapısına geçiş yapıyor. Bu yapıda ana bir santral kullanılamaz hale gelse de diğer santrallerin altyapıyı devralmasıyla beraber sistemin sürekliliğini sağlıyor.
BTK'nın da çalışmaları var
Sektörü düzenleyen kurum olan Bilgi Teknoloji ve İletişim Kurusu BTK da felaket sonrası iletişim konusunda çalışmaları yapıyor. Ülke genelinde felaket senaryoları üzerinde çalışan kurum bu amaçla bünyesinde Afet ve Acil durum Haberleşme Grubu kuran BTK, bu gibi durumlar için önlem alıyor. Ancak konunun detayları konusunda açıklama yapmayan BTK, çalışmaların ne aşamada olduğu ile ilgili bilgi vermedi.
Çok büyük depremlerde sıkıntı olabilir
Operatörler nisbeten küçük alanları etkileyen depremlerde felaket senaryolarını başarı ile hayata geçirse de büyük alanları ve çok fazla kişiyi etkileyen depremler için alınan bu önlemlerin ne kadar faydalı olacağı bilinmiyor. Özellikel BTK gibi bir kurum çatısında bu çalışmaların yapılmasının uzun vadede daha fayda sağlayacağı düşünülüyor.
Kaynak: Al Jazeera