Öğrenci evinden lüks restoranlara her zaman sofraların baş tacı olan makarnaya kim hayır diyebilir ki? Her çeşidiyle bizi cezbeden, adeta aklımızı başımızdan alan makarna, şekillerine göre farklılık gösteriyor. Şimdi siz de benim gibi makarna suyunu ocağa koyun, bir yandan da bu enfes yiyeceğin farklılıkların hikâyelerini birlikte öğrenelim.
Makarna türleri arasında kalbimizi en çok pır pır eden spagettinin kökeni 1100'lü yıllara Sicilya'ya dayanıyor. İtalyanlar Amerika'ya göçlerinde spagettiyi de beraberlerinde götürdüler ve spagetti zamanla oradan tüm dünyaya yayıldı. Spagetti kelimesi 'küçük teller' ya da 'küçük sicimler' anlamına geliyor.
Penne makarna, 1865 yılında İtalyan makarna üreticisi Giovanni Battista Capurro'nun makarna hamurunu ince tüpler hâlinde kesen bir makine icat etmesiyle keşfedildi. Capurro aynı yılın 11 Mart'ında makinenin patentini alınca pennenin keşfi de tarih sayfalarına net bir şekilde eklenmiş oldu.
Zamanında bir rahip, tabağındaki strozzapretiyi çok hızlı bir şekilde yerken boğulmuş. Bu olaydan dolayı bu makarna çeşidi, 'rahip boğanlar' ya da 'rahip boğazlayanlar' anlamına gelen strozzapreti adını almış.
Lazanya'nın kökeni Antik Yunan'a kadar uzanıyor, ancak günümüzdeki gibi tariflerin olduğu söylenemez. Mesela lazanyanın temel maddelerinden domates, 16. yüzyıla dek Avrupa'ya gelmemişti. Apicius, 4. yüzyılın sonu 5. yüzyılın başına denk düşen bir tarifinde, lazanyanın pişmiş domuz göbeği, kuru üzüm şarabı ve incirden elde edilen bir sosla servis edildiğini yazmış.
İtalya prensesi Savoylu Mafalda'nın güzel mi güzel saçlarından ismini alan mafaldine, prensesten önce de tüketiliyordu. Ancak o zamanlar bir adı yoktu.
Macaroninin geçmişi birazcık karmaşık. Bu makarnanın ismi, Yunan mitolojisini anlatan kimi kaynaklara göre Herakles'in kızı Macaria'dan kimi kaynaklara göre de Hades'in kızı Makaria'dan geliyor. İlginç olan, her iki kızın da kutsanmış bir ölümle hayatının son bulması. Yunanlıların cenaze törenlerinde arpadan yapılan ve macaria denen yiyecekleri tükettiği biliniyor. Bugün bile Rum Ortodoks cenazelerinde servis edilen yiyeceğe macaria deniyor.
Tortellini de en az macaroni kadar karmaşık bir geçmişe sahip. İtalya'daki Bologna ve Modena arasında kalan Castelfranco Emilia adlı kasabada yaşayan bir hancı tarafından ismini aldığı rivayet edilse de bir kesinliği yok. Bu yüzden hem Bologna hem de Modena makarna üstünde hak sahibi olduğunu iddia ediyor. Hancıya gelince... Kapı deliğinden karısının göbeğini gören hancı, ona benzeyen bir makarna yapmaya karar veriyor. Ne aşk ama!
Spagettiye benzeyen ince ve uzun bir makarna çeşidi olan erişte Asya'ya özgü bir yiyecek olarak biliniyor. Batıda da ince ve uzun yapılı erişte benzeri bir makarna türü yaratılıyor. İtalya'da yaklaşık 600 yıl kadar önce üretildiği görülen vermicelli, her iki kültür için de ortak sayılabilir.
Şekli sarmal bir yaya benzeyen cavatappi, ismini, sahnedeki enerjisinden dolayı 'yaylar üstündeki adam' takma adını alan İtalyan pop yıldızı Andriano Celentano'dan aldı. Bu makarna 1960'larda Barilla tarafından üretildi.
Kökeni 12. yüzyıla dek uzanan orecchiette, küçük kulaklar anlamına geliyor. Çok tatlı!
Stroncatura, her ne kadar linguiniye benzese de ondan daha koyu, daha ekşi ve daha pürüzlü bir yapıya sahip. Güney İtalya'daki Calabria bölgesine özgü bir lezzet olan stroncatura, ilk başta makarna fabrikalarının zemininde kalan artık hamurlardan yapılıyordu ve içerinde hem tam buğday unu hem çavdar unu hem de irmiğin olduğu eşsiz bir karışım ortaya çıkmıştı.
Sakın korkmayın! Stroncatura günümüzde çok daha steril şartlarda üretiliyor.
İkizler anlamına gelen Gemelli, iki farklı makarnanın birbirine dolanmasıyla yapılıyor.
Peynir ve biber anlamına gelen tonnarelli, chitarra (gitar) adı verilen makinelerde üretiliyor. İtalya'nın Abruzzo bölgesine özgü bir lezzet olan tonnarelli, spagettiden biraz daha yassı ve köşeli bir yapıya sahip.
Barilla için çalışan makarna üreticisi Voiello, ilginç bir tasarım arayışındaydı. 1983 yılında, İtalyan otomobil tasarımcısı Giorgetto Giugiaro'dan yaratıcılığının sınırlarını zorlamasını istedi. Ortaya estetik görüntüsüyle ilgi çeken marille çıktı, ancak hamurun eşit sürelerde pişmemesi sorun yarattı. Kısa bir süre sonra da bu makarnanın üretimi durduruldu.