Olumsuzluk Ön Yargısı

14.01.2023 - 15:45

17.01.2023 - 15:11

Evrimsel olarak insanoğlu 'olumsuza, tehlikeye ve tehdide' daha çok dikkat eder, etmek zorundadır çünkü ilk insanlar için dünyada meydana gelen bütün olaylara daha fazla dikkat verip onlarla mücadele edebilmek tam bir hayat memat meselesiydi. Çünkü tehlikeye daha çok dikkat edenin hayatta kalma olasılığı daha yüksekti. Böylelikle atalarımızın olumsuzluklara karşı daha duyarlı genleri bize aktarıldı. Bu bir evrimsel gerçek ve beynimiz olumsuz üzerinde durma eğilimi ile bizi güvende tutma çabası içinde.

Sizce dünyada her şey bu kadar değişip gelişmişken, bizlerin de durumu yeniden çerçevelendirerek gelecek nesillere aktaracağımız kodları değiştirmemizin zamanı gelmedi mi?

Övgüdense yergiden daha çok etkilenmemizin;

Kötü haberlerin iyi haberlere nazaran daha çok içimize işlemesinin;

Hafızamızın içindeki olumlu anılarımızdansa olumsuz olanları daha sık vurguluyor olmamızın;

Ve sürekli hata yapacağımıza ve dışarıdan eleştirileceğimize odaklanıp yabancı dil konuşamamamızın sebebi;

TÜRKİYE’DE YAŞIYOR OLMAMIZ MI?

KÜLTÜREL KODLARIMIZ MI?

NEDEN ÜLKECEK 'OLUMSUZLUK ÖN YARGISI' tarafından kuşatma altındayız?

Hadi gelin bugün birlikte düşünelim neden güzel, olumlu anılarımız bir anda kötü etkisi olabilecek bir olayın etkisi ile sisleniyor? Çünkü halk olarak bünyemizde olumsuzluklara verdiğimiz değer farkında olmasak da çok fazla.

Neden biz böyle haberlere daha fazla çekilmekle kalmıyor, üstüne üstlük daha fazla gerçeklik ve geçerlilik atfediyoruz bunlara ve iyi birşey gördüğümüzde ilk başta inanmamayı tercih edip “Yok, hayır bu kadar da iyi olamaz.” diyoruz. Eleştirilerin etkisini iltifatların etkisinden çok daha fazla büyütüp, tüm kötü haberlere iyilerden daha çok dikkat ediyoruz.

Olumsuzluk Yanlılığı

Eğitim sistemi içerisinde de çok gözlemledim. Üzülerek ve içim acıyarak. Minicik kalpler daha ilkokul sıralarında öğreniyorlar azarlanmanın onlara verdiği acının, övgünün verdiği sevinçten daha güçlü olduğunu.

İnsan beyninin olumsuz uyaranları daha kolay kaydetme eğilimi olduğu bir gerçek ama bu kaydın uzun dönemli hafızaya atılarak tüm hayatımızı etkilemesine izin vermek de tamamen bize bağlı.

Küçükken sınıfta güzel güzel İngilizce cümle kurmaya çalışırken bir arkadaşınızın telaffuzunuza dair saniyelik gülünç ya da olumsuz yorum yapması, o günden sonra eğitim hayatınızın diğer her aşaması mükemmel gitmiş olsa da kendinizi sürekli o olumsuz sözleri düşünürken bulmanıza yani tek bir olumsuz olayı sürekli hatırlayarak ve olumsuzluk ön yargısı mekanizmanızı çalıştırarak bu durumu gerçekte olduğundan çok daha önemli görürsünüz.

Dünyamızı anlamlandırmaya çalışırken olumsuza odaklanma eğilimimizi nasıl bırakırız?

-Olumlu olaylara, olumsuz olaylardan daha fazla dikkat edeceğinize karar vererek beyninize komut verin. Beyin komutlarla çalışır.

-Olumsuz sonuç ya da tecrübelerden daha büyük dersler alınır inancından kurtulun.

-Olumsuz bilgilere dayalı verilerle değil olumlu verilerle işlerinizi yürütün.

-Ulaşmak istediğiniz hedefe giderken sürekli “Acaba nelerden vazgeçmem lazım?” diye düşünmeyin bunun yerine sonunda neleri elde edeceğinizi düşünün.

-Olumsuz bilgi, evet, daha çok dikkat çeker, ama daha doğru değildir!

-Değişime, yenilikleri kucaklamaya daha açık olursanız yeni dünyaya ayak uydurursunuz ve bunun da ana yolu olumsuzluk yanlılığındaki eski kalıp geleneksel düşüncelerden kurtulmak!

-Hataları büyüttükçe büyütürken olumlu özellikleri gözden kaçırmayın. Neyi beslerseniz o büyür.

-100 lira kaybetme olasılığına gösterdikleri tepkiye nazaran 100 lira kazanma ihtimaline karşı olumlu tepkiler gösterenler hep daha çok kazananlardır.

Nöropsikolog Rick Hanson:

‘’Olumsuzluk ön yargısı, hoş olmayan deneyimlerin ‘’cırt cırt’’ gibi yapışmasına ve iyi bir deneyimin ise ‘’teflon’’ gibi arkasında hiçbir iz bırakmadan geçip gitmesine sebep olur.’’

Diyor. Bu teflonu yok ederek, olumluları cırt cırtlayıp üzerimize yapıştırmak bizim elimizde. DİKKATİNİZİ YÖNELTECEĞİNİZ YERİ, KİŞİYİ, NESNEYİ, OLAYI KISACASI HER ŞEYİ SEÇME ÖZGÜRLÜĞÜNE SAHİPSİNİZ. İYİ DUYGULARA İZİN VERİN! BÖYLELİKLE OLUMSUZLUKLARLA DA BAŞA ÇIKMA KAPASİTENİZİ GENİŞLETMİŞ OLACAKSINIZ.