İnsan beyni, nefes almak, nesneleri hareket ettirmek, koşmak, konuşmak ve tüm düşüncelerimizi ve anılarımızı depolamak dahil olmak üzere vücudun yaptığı her şeyden sorumlu komuta merkezidir. Ancak birçok işten görevli olan beynimizi çok az tanıyoruz. Bu yazıda size hem nörolojik hem de psikolojik olarak insanın başına gelen en tuhaf sendromları ve hastalıkları bir araya topladım.
İyi okumalar dilerim.
Gut fermantasyon sendromu olarak da bilinen otomatik bira fabrikası sendromu bir kişinin ince bağırsaklarında belirli mantar türlerinin aşırı büyümesinden dolayı yaşadığı alkolden zehirlenme durumudur. Kulağa oldukça garip gelen bu tıbbi hastalıkta bağırsak, sıklıkla tükettiğimiz ve karbonhidrat, maya ve bakteri içeren yiyecek ve içeceklerden alkol üretir. Hastalığın garip bir örneği Amerika'da yaşandı. 46 yaşındaki Kuzey Karolinalı bir adamın arabası sarhoşken araç kullandığı şüphesiyle kenara çekildi. Alkollü olduğunu ve alkol testi yaptırmayı reddeden adamı test yapmak için hastaneye götürdüler. Doktorlar da polisle aynı fikirdeydi; adamın kanındaki alkol seviyesi eyaletin yasal alkol sınırının tam iki buçuk kat üzerindeydi. Dolayısıyla adam sarhoşken araba kullanmakla suçlandı. Tutuklanan adamın sarhoşluğu gerçekten de bir sırdı ta ki hastanın akrabası aynı vakayı bir başka yerde duyana dek. Adamınkine benzer bir sarhoşluk vakası Ohio'da da görülmüştü ve hasta klinikte tedavi edilmişti. Bu kişinin otomatik bira fabrikası sendromu (auto brewery syndrome-ABS) vardı.
Yürüyen ceset sendromu, depresyonla ilgili bir nöropsikiyatrik bir bozukluktur. Cotard sendromu olarak da adlandırılan bu hastalık, insanları öldüklerine, ruhlarını, organlarını, kanlarını ya da vücudun belirli kısımlarını kaybettiğine inandırır. Kendi başına bir hastalıktan ziyade psikiyatrik bir durumdur. Hasta öldüğünü ya da ölmek üzere olduğunu söyleyen sesler duyar. Ölme sanrıları olduğu için konuşmayı keserler ve bir şeyler yemeyi reddederler. Bu hastalar giderek acıya karşı duyarsızlaşır ve kendilerine zarar verirler. Dünya çapında bu hastalığı olan 200 vaka vardır. 2008 yılında 53 yaşındaki rahatsızlanan bir kadının ailesi 911'i aradı ve kadın hastaneye kaldırıldı. Kadın öldüğüne inanıyor ve çürümüş balık gibi koktuğunu söylüyordu. Kadının doktorlardan garip bir isteği de olmuştu: ölülerle birlikte olmak istediği için morga götürülmek.
Yabancı aksan sendromu, beynin konuşma ile ilgili kısmındaki bir hasardan kaynaklanır. Bu, bir kişi aniden farklı bir aksanla konuşarak uyandığında olur. Genellikle inme, travma, tümörler ve diğer nörolojik durumlardan sonra meydana gelir. Dünyanın dört bir yanında Japoncadan İngilizceye, Fransızcadan Koreceye ve İspanyolcadan Macarcaya aksan değişiklikleri olan vakalar vardır. 2018'de Arizona'da yaşayan Amerikalı bir kadın, gece baş ağrısıyla uykuya daldıktan sonraki sabah Avustralya, İngiliz ve İrlanda aksanlarının karışımıyla konuşarak uyandı. Yine bir araba kazasından sonra Avustralyalı bir kadının Fransızca konuşmaya başladığı vakalar vardır.
Bu hastalık doğumdan itibaren var olan bir rahatsızlıktır ve kişinin fiziksel acıyı algılama yeteneğini engeller. Hastalığa neden olan şey doğum sırasında kişinin ebeveynlerinden aldığı spesifik genlerdeki kalıtsal gen mutasyonudur. Bu durumdaki insanlar sıcak ve soğuk arasındaki farklı anlayabilirler ancak sıcak bir gıdanın dillerini yaktığını ya da soğuk bir havanın vücutlarında bıraktığı zararı hissedemezler. Maalesef hastalığın bilinen bir tedavisi yoktur. Dünyada her 25 bin doğumda 1 olasılıkla gözüken hastalığın bugüne kadar ki en ilginç vaka örneği İsveç'te yaşayan köylülerdir. Kiruna kentine bağlı bir köy olan Vittangi'de ağrıya karşı doğuştan gelen duyarsızlık anormal bir şekilde yaklaşık 40 kişide görülmüştür.
Taş adam sendromu, vücudun bağ dokularının yavaş yavaş kemiğe dönüştüğü ve nadir görülen bir durumdur. Dünyada 2 milyon kişiden 1'inde görülür ve bir gen mutasyonundan kaynaklanır. Durum genellikle omuzlardan ve boyundan başlar ve bacaklara doğru iner. Tarih boyunca en çok bilinen taş sendromu (FOP) vakası Harry Eastlack'tir. 10 yaşında belirtileri başlayan Eastlack, 1973 yılında 40 yaşında zatürreden öldüğünde vücudu tamamen kemikleşti ve sadece dudaklarını hareket ettirebildi. Eastlack hayatı boyunca hiç kendisi gibi hasta olan biriyle tanışmamıştı.
1950’li yıllarda psikiyatrist John Todd tarafından tanımlanan bu nörolojik sendroma Todd Sendromu da denilir. Kişilerin boyut, uzaklık ve doku algısını etkiler. Todd sendromu mağdurları kurmaca kahraman Alice’in harikalar diyarında yaşadığı şaşkınlıkları yaşar. Örneği yolda rastladıkları minik bir köpek onlara fil kadar büyük görünebilir ya da yüksek gökdelenler dizine kadar geliyor hissedebilir. Genellikle baş, eller ve ayakların boyutu da dahil olmak üzere bir kişinin vücut imajını bozabilen migrenlere neden olur. Hastalar ayrıca halüsinasyonlar görür ve zamanın ya çok yavaş ya da çok hızlı geçtiğini düşünebilir. Sendromun görüldüğü bir vaka örneği 38 yaşındaki bir ev hanımı. Kadının 19 yaşındayken ikinci hamileliği sırasında bağ ağrıları başlıyor ve o sırada bacağının biri şişiyor. Kadın bu anda kendini küçülmüş olarak hissediyor. Ancak görmek için aynaya baktığında hiçbir çarpıklık olmadığını fark ediyor.
Hutchinson-Gilford Progeria sendromu, bir kişinin çocukluğundan itibaren yaşlanmaya başladığı son derece nadir bir hastalıktır. 1886 yılında tıp literatürüne giren hastalık 4 milyonda 1 insanda görülür. Bebeklik döneminde normal görünürler, ancak daha sonra diğer çocuklardan daha yavaş büyürler ve beklenen oranda kilo alamazlar. Belirgin gözler, gaga uçlu ince bir burun, ince dudaklar, küçük bir çene ve çıkıntılı kulakları gelişir. Hutchinson-Gilford progeria sendromu ayrıca saç dökülmesine, yaşlı görünümlü cilde neden olur. Bu durum oturma, ayakta durma ve yürüme gibi motor becerilerin gelişimini etkilemez. Dünyada bugüne kadar 131 vaka görülmüştür.
Siyah idrar hastalığı olarak da bilinen alkaptonüri, vücutta homogentisik asit adı verilen bir kimyasalın birikmesiyle sonuçlanan ve dokuları koyu renkle boyayan kalıtsal bir hastalıktır. Mevcut bir tedavisi yoktur. Vücudu siyah idrar renginde boyar. Nadir görülen bir hastalıktır ve dünya çapında 250.000 ila 1 milyon kişiden birini etkiler. Alkaptonüri, Slovakya’nın belirli bölgelerinde ve Dominik Cumhuriyeti’nde daha yaygındır. Türkiye'de ise 2016 yılında 8 yaşındaki bir kızda görülmüştür. Kızın ailesi idrarının siyah olduğunu fark ettiğinde doktora götürmüş ve alkaptonüri teşhisi koyulmuştur.
Pika sendromu, besin olarak kabul edilmeyen maddelerin ( toprak, kağıt, saç, boya, kül, kil vb.) devamlı ve ısrarlı bir şekilde yenilmesi alışkanlığıdır. En sık çocuklarda görülür ve genelde toprak yeme alışkanlığı olarak bilinir. Pika sendromu geçiren insanlar tebeşir, buz, pastel boya, dışkı, taş ve saç gibi besin olmayan şeyleri yiyebilir. 35 yaşındaki Hintli bir kadın psikiyatri polikliniğine son 2 aydır yalnız kaldığında kağıt ve karton tüketme şikayeti ile başvurdu. Kağıt ve karton yerken depresyonunun azaldığını fark ederek bunu yaptığını söylüyordu.
Kurt adam sendromu olarak da bilinen hipertrikoz, yüz dahil olmak üzere bir kişinin vücudunun herhangi bir yerinde aşırı saç büyümesi olarak görülür. Saç büyümesi o kadar kalındır ki kişi zamanla bir kurt adama benzer. Hastalığın bilinen bir tedavisi yoktur. Orta Çağ'da bu sendroma yakalanan pek çok kişi görünüşlerinden ötürü sirklerde çalışmaya başlamıştır. Köpek suratlı adam Jo-Jo, aslan suratlı Lionel, sakallı kadın Annie bunlardan bazılarıdır. 2011 yılında, 2000 doğumlu Supattra Sasupan adındaki 11 yaşındaki bir kız, Guinness Rekorlar Kitabı tarafından dünyanın en kıllı kızı seçildi.
Kalıcı genital uyarılma sendromu (PGAD) olarak da adlandırılan kalıcı cinsel uyarılma sendromu, insanların sürekli orgazm eşiğinde yaşamasına neden olur. Duygular orgazm yoluyla kısmen rahatlar, ancak birkaç saat içinde aniden geri dönebilir. Bu sendrom, günlük görevleri yerine getirememe nedeniyle sürekli fiziksel ağrı, stres ve psikolojik zorluklara yol açabilir. Son derece nadir görülen hastalığın dünya genelinde görülme sıklığı % 1'dir.
Capgras sanrısı, kişinin bir arkadaşının, eşinin, ebeveyninin veya diğer yakın aileden olanların hatta bir evcil hayvanın kendine benzeyen bir kişi olduğunu düşünmesi hastalığıdır. Adını, ilk kez bölge Fransız psikiyatristi Joseph Capgras'tan alır. Sanrısal bozukluklardan biri olarak sınıflandırılabileceği gibi şizofreninin bir belirtisi olarak da görülebiliyor. Hasta, kendisini oldukça karmaşık bir komplonun içinde hissediyor ve çevresindekilerin farkında olmaksızın değiştirildikleri düşüncesinin rahatsızlığını yaşıyor.
Fregoli sendromu dünyada nadir görülen psikolojik bir rahatsızlıktır. Fregoli sendromunda bir kişinin yüzünü çevredeki herkesin yüzünde görmek söz konusudur. Fregoli sendromuna yakalanmış bir kişi, kendisi haricinde çevrede bulunan herkesin aynı kişi olduğunu düşünür ve korkuya kapılır. Zamanla herkesin kötü kişiler tarafından ele geçirildiğini düşünür. Bu da hiç kimseye güvenmemelerine neden olur. Fregoli sendromu yaşayan kişilerde, beyindeki limbik sistem ile insan yüzlerini hatırlatan bölgeleri arasında aşırı derecede bağ bulunur. Bu yüzden de gördükleri herkesi aynı kişi sanarlar ve yanılsama yaşarlar.
Paramnezi, çarpık anımsama olarak da bilinen bir sendromdur ve kelimelerin anlamlarını ve kullanışlarını unutma sonucu oluşan bir bellek zayıflığıdır. Bu sendromda ayrıca bir yerin ya da bir anın çarpıtılması da söz konusudur. En bilinen türlerinden biri de deja vu'dur. Gerçekler ve düşler karışmış durumdadır. Hasta bulunduğu bir mekanın başka bir yerde daha aynısının bulunduğunu iddia eder. Bu sendromdan muzdarip kişiler bir mekanın aynı zamanda iki kopyası olduğuna inanmakla birlikte genellikle paralel evrenlerde yaşıyormuş hissine kapılırlar.
Siz daha önce böyle sendromlara yakalanan insanları duydunuz mu? Yorumlara bekliyorum.
7 numara da ölümsüzlüğün sırrı gizli
Stockholm sendromu var. Bireysel olarak her yerde görülebilir ama kitlesel olarak tarihte çok ender görülür.