ANKARA (AA) - KEMAL KARADAĞ/İSMET KARAKAŞ - Olağanüstü Hal (OHAL) İşlemleri İnceleme Komisyonu, 3 yıllık faaliyeti süresince yaptığı çalışmaları, oluşturulan veri inceleme ve değerlendirme sistemi ile karar örneklerini 2020 Faaliyet Raporu'nda derledi.
Türkçe ve İngilizce hazırlanan raporda, meslekten ihraç edilenler, bursu kesilen öğrenciler, rütbeleri alınan emekli güvenlik personeli, kapatılan kurum ile kuruluşlara ilişkin başvurulara bakmak üzere kurulan komisyonun Anayasa Mahkemesi ve Avrupa İnsan Hakları Mahkemesince (AİHM) etkili bir iç hukuk yolu olarak kabul edildiği vurgulandı.
Raporda, Avrupa Konseyi ve Avrupa Parlamentosu heyetleriyle de çalışma ziyaretleri kapsamında görüşüldüğü ifade edildi.
Komisyona 2020 sonu itibarıyla 126 bin 630 başvuru yapıldığı belirtilen raporda, 22 Aralık 2017'de karar vermeye başlayan komisyonun 3 yıl içinde müracaatların 89'unu sonuçlandırdığı, karar sayısının 112 bin 310 olduğu kaydedildi.
Başvurunun incelenmesine ve karar sürecinde yapılanlara yönelik bilgi sunulan raporda, komisyon tarafından oluşturulan 'Başvuru Veri İnceleme Sistemi'ne 20'den fazla kurumdan temin edilen yaklaşık 500 bin bilgi, belge ve evrakın 95 başlık altında kaydedildiği aktarıldı. Raporda, bu sistemin görselleri de yer aldı.
Komisyon kararlarının ilgili kurumlara elden teslim edildiği böylece posta yoluyla yaşanabilecek gecikmelerin önüne geçildiği aktarılan raporda, 'Başvuru Takip Sistemi' üzerinden başvurucuların kabul ya da reddine yönelik bilgilere ulaşılabildiği belirtildi.
Faaliyet raporunun 'Başvuru Değerlendirme Yöntemi' başlıklı bölümünde, ele alınan her bir dosyada kişinin beyanlarının, ihraç sebeplerinin, veri kaynaklarından temin edilen bilgi ve belgelerin incelendiğine işaret edildi.
Raporda, komisyonun karar değerlendirmesindeki temel yaklaşımının örgütün emir ve talimatına göre hareket edilip edilmediğinin tespitine yönelik olduğu kaydedildi.
- Kararlar gerekçelendiriliyor
Her bir dosyanın ayrı ele alınarak bireyselleştirilmiş ve gerekçeli karar verildiği vurgulanan raporda, meslekten ihraç edilen eşlerden biri hakkında ret kararı verildiği, diğer eşin de mesleğe iade edildiği durumların bulunduğu, bu şekilde 'şahsilik ilkesi' gereğince 1116 kişinin başvurusunda kabul kararına hükmedildiği aktarıldı.
Raporda, yargı mercileri tarafından verilen kararların Ulusal Yargı Ağı Bilişim Sistemi (UYAP) üzerinden takip edildiği, haklarında takipsizlik ve beraat kararı verilenlerin başvurularının öncelikli incelendiği kaydedildi.
Komisyonun incelemesinin öncelikle idari bir inceleme olduğunun altı çizilen raporda, bu kapsamda başvurucuların örgüt üyeliği ve mensubiyetinin yanında örgütle iltisak ve irtibatının olup olmadığının değerlendirildiği bildirildi.
Başvurusu olan 125 bin 686 gerçek kişinin yüzde 90'ı hakkında adli işlem süreci bulunduğu kaydedilen raporda, örgütle iltisaklı gazeteye abonelik ödemesi, üst amir kanaati ya da kapatılan iltisaklı derneğe üyeliğin tek başına ret gerekçesi olarak görülmediğine dikkati çekildi.
Faaliyet raporunda, ortak kullanılan 'ADSL hatları' ve yakınlara verilen cep telefonu hatları üzerinden ByLock kullanılması gibi durumlarla Fetullahçı Terör Örgütü'nün (FETÖ) tuzağına düşen ve örgüt tarafından mağdur edilen kişilerin haklarının iadesi yönünde de çalışıldığı belirtildi.
- Değerlendirme kriterleri
Raporda, komisyonun başvuruları değerlendirmede ele aldığı kriterler ayrı ayrı sıralandı.
Bunlar arasında adli soruşturma ve kovuşturma dosyalarındaki tespit ve bilgiler, ByLock ve Eagle gibi FETÖ/PDY mensuplarının örgüt içi haberleşme programlarına ilişkin kullanıcı bilgileri, örgüt elebaşının talimatı sonrası Bank Asyada açılan hesaplar ve yatırılan paralar, örgüte aidiyeti, iltisakı ve irtibatı olduğu gerekçesiyle kapatılan sendika, dernek, vakıf ve federasyonlara üyelik veya yöneticilik bilgisi, Emniyet Genel Müdürlüğü içinde örgütün mahrem yapılanmasına ilişkin kodlama bilgisi, iltisaklı kuruluşlardaki çalışma kayıtlarına dair bilgiler, müzahir kuruluşlara yapılan mali destek, şüpheli para transferleri ve diğer mali bilgiler, kişilerin örgütle iltisaklı basın yayın kuruluşlarıyla ilişkisine dair bilgiler de bulunuyor.
- Bank Asya hesapları özel yazılımla inceleniyor
FETÖ'ye ait kapatılan Bank Asyadaki hesap hareketlerinin oluşturulan özel yazılımla incelendiği aktarılan raporda, örgüt elebaşı Fetullah Gülen'in talimatının ardından destek amacıyla bankaya para yatırıldığı anımsatıldı.
Raporda paylaşılan dekontlarla birlikte bazı başvurucuların 'Arkandayız Bank Asya diren', 'Hep destek tam destek', 'Seninleyiz Bank Asya' şeklinde açıklamalarla para yatırdığına, bazı başvuranların ise başka bankalardan çektikleri kredileri destek amacıyla bu bankaya aktardığına işaret edildi. Ayrıca raporda örgütün yurt dışı yapılanmasına mali destek amacıyla Bank Asya üzerinden usulsüz kredi kullanımı ve para transferlerinin ortaya konulduğu bölüme de yer verildi.
FETÖ'nün kamu kurumları yapılanmasının anlatıldığı raporda, örgütün özel olarak yetiştirdiği mensuplarının devlete sızarak paralel bir yapılanma amacıyla faaliyet yürüttüğü, bu kapsamda mensuplarını örgüt evlerinde KPSS, kurum ve akademik sınavlar için hazırladığı, usulsüz yollarla ele geçirdiği sınav sorularını bu kişilerle paylaştığı belirtildi.
Örgütün askeriye ve emniyet gibi devletin en kritik birimlerine sızarak yürüttüğü gizli yapılanmanın da örnek olaylarla anlatıldığı raporun 'FETÖ/PDY'nin Mahrem Yapılanması' bölümünde ise 'Örgütün mahrem birimlerinde görev yapacak kişiler, küçük yaşlarda örgüt adına devşirilmiş, sadakatleri yüksek, örgüt yapılanmasında her kademede sorumluluk alarak örgüt içinde ilerlemiş, örgüt ideolojisini azami derecede benimseyen ve örgüt içinde gizlilik ve tedbir unsurlarını en iyi uygulayan kimseler arasından seçilmekle birlikte mahrem yapıya kabulden önce yeniden örgüt içi mülakata tabi tutulmaktadırlar.' ifadeleri kullanıldı.
OHAL İşlemleri İnceleme Komisyonunun raporunda, kabul ve ret kararlarının örnekleri paylaşıldı.
Faaliyet raporunun tamamına 'www.ohalkomisyonu.tccb.gov.tr'den erişilebiliyor.