ABD Başkanı Obama, Kırım'da referandum düzenleme kararının Ukrayna anayasasına ve uluslararası kanunlara aykırı olduğunu söyledi.
ABD Başkanı Barack Obama, ani bir kararla Beyaz Saray'da Ukrayna ile ilgili açıklama yaptı.
Obama, konuyla ilgili yeni yaptırımları bu sabah açıkladıklarını dile getirerek, şunları kaydetti:
'Rusya'nın askeri müdahalesinden bu yana uluslararası toplumun, uluslararası kanunların ihlali anlamına gelen bu eylemi kınamaları ve Ukrayna hükümetini ve halkını desteklemeleri için harakete geçtik. Bu sabah, Ukrayna'nın egemenlik ve toprak bütünlüğünü ihlal etmekten veya Ukrayna halkının varlıklarını çalmaktan sorumlu kurum ve bireylere yönelik yaptırım getiren başkanlık emrini imzaladım. Benim talimatım doğrultusunda ABD Dışişleri Bakanlığı da bazı yetkililere ve belirli kişilere yönelik seyahat yasağı getirdi'.
Bu kararların, Rusya’nın ve Kırım’daki durumdan sorumlu olanların bedel ödemesini sağlamak için yürüttükleri çabaların devamı olduğunu ifade eden Obama, bu adımları Avrupalı müttefikleriyle yakın kordinasyon içinde attıklarını bildirdi.
Obama, uluslararası toplumun bu önemli dönemde birlik içinde olduğunu görmekten memnuniyetini dile getirerek, “(Uluslararası toplumla) birlikte hareket edeceğimize ve Ukrayna halkı ve hükümetini destekleme ve uluslararası kanunların ihlaline karşı durmadaki kararlılığımızda birlik içinde olacağımıza yönelik güvenim tam” dedi.
ABD Başkanı Obama, Kırım’ın geleceğine yönelik referendum kararıyla ilgili olarak da, “Bu karar Ukrayna’nın anayasasını ve uluslararası kanunları ihlal olur. Ukrayna’nın geleceğine dair her türlü tartışmaya Ukrayna’nın meşru hükümeti de müdahil olmalıdır. 2014 yılında, demokratik liderleri aşarak sınırların yeniden çizildiği dönemlerin çok gerilerde kaldığı günlerdeyiz” diye konuştu.
Hem Rusya’nın hem de Ukrayna halkının çıkarlarına saygı göstererek bu krizi çözmenin yollarının da bulunduğunu hatırlatan Obama, bunu da uluslararası gözlemcilerin Kırım dahil Ukrayna’ya gitmesinden ve uluslararası katılımla birlikte Ukrayna ile Rusya’nın doğrudan istişaresinden geçtiğini ifade etti.
Obama, Rusya’nın Ukrayna’nın egemenlik ve toprak bütünlüğüne saygı duyarak ve anlaşmalara uyarak Kırım’daki askeri üssünü hala muhafaza edebileceğini belirtirken, dünyanın da Ukrayna halkını seçimlere giderken destekleyeceğini bildirdi.
Obama, “Eğer uluslararası kanunların bu ihlali devam ederse, ABD ile müttefiklerimiz ve uluslararası toplumun kararlılığı sabittir” dedi.
Obama, bunun yanında Doğu Avrupa’daki müttefiklerinin güvenlik ve demokrasisine yönelik teyitleri noktasında adımlar attıklarını da bildirdi.
Kongre’ye de çağrı yapan Obama, IMF’nin ve ABD’nin Ukrayna’ya yönelik yardımlarını desteklemelerini istedi.
Karar gayrimeşru
Almanya Başbakanı Angela Merkel ise AB zirvesinin ardından düzenlediği basın toplantısında, Rusya ile Ukrayna krizinin çözümünde siyasi diyalog yoluyla ilerleme sağlanamaması halinde vize yasağı ve mal varlığı dondurulması yaptırımına gideceklerini söyledi.
AB'nin kısa sürede Ukrayna geçici hükümetiyle Ortaklık Anlaşması'nın siyasi kısmını imzalayabileceğini ifade eden Merkel, 'Kırım'da referandum düzenleme kararı gayrimeşru ve anayasaya aykırı' dedi.
İngiltere Başbakanı David Cameron ise Rusya ile görüşmeler hızla sonuç vermemesi halinde Rus yetkililerin mal varlıklarının dondurulması ile seyahat yasağı yaptırımlarına yöneleceklerini belirtti.
Cameron, Rusya'nın Ukrayna'da daha da ilerlemesi ya da komşusunu istikrarsızlaştırma faaliyetlerini artırması halinde ağır ekonomik sonuçlarla karşılaşacağı uyarısında bulundu.
'Referandum kararını engelleyeceğiz'
Ukrayna Devlet Başkan Vekili ve Meclis Başkanı Aleksandr Turçinov da ulusal televizyonda yaptığı açıklamada, Rus askerleri tarafından kontrol edilen Kırım parlamentosunun referandum yapılmasına ilişkin gayrimeşru karar aldığını
Kırım'ın Rusya'ya bağlanmasına ilişkin referandum kararının hiçbir değeri olmadığını belirten Turçinov, kararın, Kırım'da yaşayan Ukrayna halkının iradesi ve menfaatlerine aykırı olduğunu anlattı.
Kırım parlamentosunun referandumla ilgili kararını engelleyeceklerini kaydeden Turçinov, Ukrayna ParlamentosununKırım Özerk Cumhuriyeti Parlamentosunu feshetme sürecini de başlatacaklarını ifade etti.
Ukrayna anayasasının 73. maddesine göre, ülkenin sınırları ve topraklarıyla ilgili meselelerin sadece Ukrayna genelinde yapılacak referandumlarla ele alınabileceğine işaret eden Turçinov, yerel bir referandumun 10 gün içerisinde yapılmasının mümkün olmaması nedeniyle referandum sayılamayacağını vurguladı.
AB'den Rusya'ya “aşamalı” tepki
Öte yandan, Ukrayna’daki son gelişmeler ile Rusya’ya karşı takınılacak tavrı belirlemek üzere yapılan olağanüstü nitelikli Avrupa Birliği (AB) Zirvesi’nden, bu ülkeyle vize muafiyeti müzakerelerinin askıya alınmasıyla başlayacak “üç aşamalı strateji” uygulanması kararı çıktı.
Zirve sonrasında AB Komisyonu Başkanı Jose Manuel Barroso ile düzenlenen ortak basın toplantısında, belirlenen stratejinin ana hatlarını açıklayan AB Konseyi Başkanı Herman Van Rompuy, ilk aşamada atılacak adımları Rusya ile vize muafiyeti alanında yürütülen müzakerelerin askıya alınması, ekonomik işbirliğinin derinleştirilmesine yönelik olan ve “Yeni Anlaşma” olarak adlandırılan belgeye ilişkin müzakerelerin durdurulması ve G8 Zirvesi hazırlıklarına ara verilmesi olarak sıraladı.
Vize muafiyeti ile “Yeni Anlaşma” konusundaki müzakerelerde uzun süredir devam eden tıkanıklık ve G8 toplantısının dolaylı bir unsur olması, alınan “ilk önlemlerin” yeterliliğini tartışmaya açarken AB, ikinci aşamada daha somut adımlar atmayı planlanıyor.
Van Rompuy, krize diyalog yoluyla çözüm bulunması amacıyla görüşmelere başlanmaması durumunda AB’nin “üç yaptırımı” devreye sokacağını açıkladı. Van Rompuy, bu yaptırımların, AB-Rusya Zirvesi’nin iptali, AB ülkelerine seyahat yasağı ve mal varlıklarının dondurulmasından oluşacağını belirtti.
AB, üçüncü aşamaya geçilmesini ise Rusya'nın Ukrayna'daki istikrarı bozmaya yönelik yeni adımlar atması şartına bağladı. Bu konuda detay vermeyen Van Ropmuy, geniş yelpazeye yayılan ekonomik nitelikli yaptırımların gündeme geleceğinin altını çizdi.
Krizden çıkışın tek yolunun diyalog olduğunu belirten Van Rompuy, “Saldırılar sonuçsuz kalamaz” dedi.
Van Rompuy, Kırım parlamentosuanun aldığı Rusya’ya bağlanma kararının, Ukrayna Anayasası’na aykırı olduğundan dolayı “yasa dışı” olduğunu söyledi.
Barroso da Ukrayna ile Ortaklık Anlaşması’nın ilk siyasi fasıllarının çok kısa zamanda imzalanmasını öncelikli konu olarak belirlediklerini kaydederek, “Bugün AB, Ukrayna halkının demokratik tercihlerini destekleme ve Avrupa’nın barış ve istikrarını garanti altına almaya yardımcı olma amacıyla hareket ediyor” diye konuştu.
AB liderlerinin üzerinde anlaştıkları ortak açıklamada, “Ukrayna’nın egemenliği, toprak bütünlüğü ve bağımsızlığının provokasyon olmaksızın ihlal edilmesi” güçlü şekilde kınandı. Belgede, Rusya’dan askerlerini derhal üslerine çekmesi ve uluslararası gözlemcilerin bölgeye erişimine izin verilmesi çağrısı yer aldı.
AB liderleri, krize bulunacak çözümün Ukrayna’nın toprak bütünlüğüne, egemenliğine ve bağımsızlığına dayanması ve uluslararası standartlara tam uyması gerektiğini vurguladı.
Bu arada, ABD Kongresi’nin Temsilciler Meclisi kanadı, Ukrayna’ya 1 milyar dolarlık kredi garantisini onayladı.Tasarı, Kongre'nin Senato kanadına gönderildi.
ABD Temsilciler Meclisi Dışişleri Komitesi ise Rusya’nın, Ukrayna’nın egemenlik ve toprak bütünlüğünü ihlal eden askeri müdahalesini kınayan ve bu ülkeye yönelik yaptırım çağrısında bulunan tasarıyı onayladı.
Obama, Putin ile telefonla görüştü
ABD Başkanı Barack Obama, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’i telefonla arayarak, Ukrayna meselesini konuştu.
Beyaz Saray’dan yapılan açıklamaya göre, Obama, bir saatlik görüşmede, Rusya’nın, Ukrayna’nın bağımsızlığı ve toprak bütünlüğüne yönelik eylemlerinin, kendilerini, Avrupalı ortaklarıyla koordinasyon halinde, bazı adımlar atmaya ittiğini dile getirdi.
Obama, Rusya’nın, Ukrayna halkının ve uluslararası toplumun çıkarlarını ele alacak şekilde durumu diplomatik olarak çözüme kavuşturmak için bir yol bulunduğuna işaret ederek, şunları kaydetti:
'Bu çözümün bir parçası olarak, Ukrayna ve Rusya hükümetleri doğrudan görüşmeler yapabilir, uluslararası toplumun yardımıyla, uluslararası gözlemciler, etnik Ruslar dahil tüm Ukrayna halkının haklarını sağlayabilir, Rus askerleri üslerine geri dönebilir ve mayısta seçimlere hazırlanan Ukrayna halkını desteklemek için uluslararası toplum birlikte çalışabilir.'
Obama ayrıca, ABD Dışişleri Bakanı John Kerry’nin, Rus mevkidaşı Sergey Lavrov, Ukrayna hükümeti ve diğer uluslararası ortaklarıyla gelecekte bu amaçlara yönelik görüşmelerini sürdüreceğini belirtti.
AA | Muhabir: Feyzullah Yarımbaş-Bahtiyar Abdulkerimov-Güven Özalp-Barışkan Ünal