Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın Çanakkale Köprüsü açılış töreninde geçiş ücreti için kullandığı “200 liracık” söylemi yeni bir tartışma başlattı.
Tedavülde bulunan en büyük Türk Lirası banknot için devletin en üst yönetim kademesinde yapılan “liracık” tanımlaması TL'deki değer kaybını da gözler önüne serdi.
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerine göre Şubat 2022 enflasyon verilerinde yıllık TÜFE yüzde 54,4 olarak açıklanmıştı. Enflasyonun 20 yılın zirvesini görmesi ile TL'deki alım gücünün erimesi tedavüldeki en büyük banknot olan 200 liranın “cık” ekini kazanmasına sebep oldu.
2005 yılına TL'den 6 sıfır atılmasıyla başlayan Türkiye'de “güçlü TL” dönemi başlayarak, 1 TL=1 dolara hedefi oluşmuştu. Son birkaç yılda ekonomi modellerinde uygulanan politikalar ile TL'nin dünyada negatif ayrışması ile değer kaybı hızlanmıştı. 1 Ocak 2005'te 1,3468 olan dolar/TL, 18 Aralık 2021'de 18,40 seviyesine ulaşmıştı.
Sözcü'den Deniz Bilici Göçmen'in haberine göre, 200 liralık banknot 1 Ocak 2009'da tedavüle girdi. Dolar, TL karşısında 1,5944 seviyedeydi. Yani 200 TL 125,4 dolar ediyordu.
Bugün 200 lira, ortalama 14,75 seviyesinden 13,5 dolara karşılık geliyor.
AKP iktidarının paradan 6 sıfır atma operasyonu sonrası 1 Ocak 2005'te YTL'ye 1 Ocak 2009'da da YTL’den TL’ye geçmiş ve büyük parasal işlemlerde kullanılması için 200 TL’lik banknotları piyasaya sürülmüştü.
200 TL’nin ilk tedavüle çıkarıldığı gün 1 dolar 1.5390 liraydı. Bugün ise 1 dolar 14,80 seviyelerinde karşılık buluyor.
2009 yılının ikinci yarısında 693 lira olan asgari ücretle maaşınızı alırken, 3 tane 200 liralık banknot görürken, 2022 yılında belirlenen 4250 liralık asgari ücreti 21 tane 200 liralık banknotla alabiliyorsunuz.
Pazardan tane ile alışveriş döneminin başladığı bugünlerde 200 liranın adı kalmazken, en büyük banknotun alım gücü dip seviyelerde geziyor.
200 TL'nin alım gücü karşılaştırmasında ise 2005 yılında 200 liralık bir sepet Merkez Bankası Enflasyon Hesaplayıcısına göre, 2022 Ocak ayında 1333,27 lira tutuyor. Hesaplamaya göre, paradan 6 sıfır atıldığından bu yana yüzde 566.6, 200 lira tedavüle girdiğinden bu yana da yüzde 374,35 oranında enflasyon oluştu.
Değer kaybına bir örnek olarak da 2009'da altının gramı 41,5 lira iken 4,8 gram altın alınabiliyordu. Bugün ise bir gram altın almak için 913 lira ödemek gerekiyor. 4,8 gram altın için ise şimdi 4382 lira ödemek gerekiyor.
Ons altının uluslararası piyasalarda ise 2009'da 880 dolar, bugün ise 1925 dolar seviyelerinde yer alması da burda bir etken oluyor.