İsrail'deki seçimlere iki hafta kala Başbakan Netanyahu'nun Beyaz Saray'ın tepki gösterdiği tartışmalı ABD ziyareti başlıyor. Netanyahu Kongre’den önce İsrail lobi kuruluşu AIPAC’te bir konuşma yapacak.
İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu, ABD’de Beyaz Saray tarafından ‘protokollerin ihlâli’ olarak tanımlanan iki günlük Washington ziyareti çerçevesinde pazartesi günü İsrail lobi kuruluşlarından Amerikan İsrail Halkla İlişkiler Komitesi'nde (AIPAC) bir konuşma yapacak.
Obama'nın 'yabancı bir ülkedeki seçimleri etkiliyor görünümünden kaçınmak' amacıyla görüşmeyi reddettiği ziyarette Netanyahu, Salı günü ABD Kongresi’ne hitap edecek.
Netanyahu ziyaret öncesi İsrail’in Tel Aviv kentindeki Ben Gurion Havalimanı’nda gazetecilere yaptığı açıklamada, Washington’a ‘tarihi ve önemli bir görev' için gittiğini söyledi.
Kerry'den açıklama
Netanyahu'nun Kongre'deki konuşması öncesinde ABC'nin 'This Week' isimli programına katılan ABD Dışişleri Bakanı John Kerry, İsrail Başbakanı'nın Kongre'de konuşabileceğini, ancak bu konuşmanın 'siyasi bir futbol oyununa dönüşmemesini' umduğunu söyledi.
'Obama'ya saygı duyuyorum'
Cumartesi günü ayrıca Kudüs'teki Ağlama Duvarı'nda dua ettikten sonra basına açıklama yapan Netanyahu, 'ABD ziyaretim öncesi, Ağlama Duvarı'nı ziyaret ediyorum. Bu vesileyle ABD Başkanı Barack Obama'ya saygı duyduğumu belirtmek istiyorum. ABD ile İsrail arasındaki güçlü ilişkiye ve bunun aramızdaki görüş ayrılıklarının üstesinden geleceğine inanıyorum' ifadesini kullanmıştı.
'İsrail Başbakanı olarak, İsrail'in güvenliğini gözetmek benim görevim' diyen Netanyahu şöyle devam etti:
'Bu nedenle, büyük devletler ile İran arasında varlığımızı tehdit edecek olası bir anlaşmaya güçlü biçimde karşı duruyoruz. Bu tehlike karşısında birlik olarak, olası bir anlaşmanın İsrail'e, bölgemize ve dünyaya arz ettiği tehlikeyi anlatmak durumundayız.'
Temel mesele nükleer müzakereler
Netanyahu, Ocak ayı sonlarında İsrail’deki bakanlar kurulu toplantısı öncesi yaptığı açıklamada, İsrail Başbakanı olarak, 'İran'ın nükleer silahlara sahip olmasını engellemek için elinden geleni yapmanın görevi' olduğunu ifade ederek, 'Bu uluslararası bir çaba ve İsrail'in geleceğini teminat altına almak için davet edildiğim her yere gideceğim' diye konuşmuştu.
İran'la yürütülen nükleer müzakerelere değinen Netanyahu, 'Büyük devletler ile İran arasında imzalanması muhtemel çerçeve anlaşması, bu ülkenin nükleer silah elde etmesini kolaylaştıracaktır. Bu da ilk olarak İsrail'in güvenliğini tehlikeye sokacaktır' iddiasında bulundu.
Obama’nın yeni yaptırımlara müzakereleri tehlikeye sokacağı gerekçesiyle karşı çıkmasına rağmen Netanyahu’nun Kongre’de yapacağı konuşmada üyeleri İran’a yeni yaptırımlar konusunda ikna etmeye çalışması bekleniyor.
Öte yandan demokrat Kongre üyelerinin bir kısmının da Netanyahu’nun konuşma yapacağı oturumu boykot ederek oturuma katılmamaları bekleniyor.
En sert tepki Susan Rice'tan geldi
Netanyahu’nun ziyaretine bugüne kadar en sert tepkiyi ise Başkan Obama’nın ulusal güvenlik danışmanı Susan Rice verdi.
Beyaz Saray Ulusal Güvenlik Danışmanı Rice, Binyamin Netanyahu'nun ABD Kongresi'nde yapmayı planladığı konuşmanın ABD-İsrail ilişkileri açısından 'yıkıcı' olacağını söyledi.
Amerikan PBS televizyon kanalında katıldığı programda Rice, ABD ve İsrail arasındaki ilişkilerin her zaman partiler üstü olduğunu ve bu ilişkilere siyaset sokulmadığını belirtti.
Ancak Netanyahu'nun planlanan konuşmasının bu duruma ters olduğunu dile getiren Rice, 'Son birkaç haftada olan şey şu: Başkanın (Temsilciler Meclisi) uzattığı davet ve Başbakanın (İsrail) kendi ülkesinde seçimlere iki hafta kalaya denk gelen bu daveti kabul etmesiyle ilişkilerin iki tarafına da bir derece partizanlık sokulmuş oldu ki, bu sadece talihsiz değil, aynı zamanda ilişkinin dokusu bakımından yıkıcı' diye konuştu.
Obama seçimlerden dolayı görüşmeyi reddetmişti
ABD Başkanı Barack Obama, Ocak ayında CNN International ile yaptığı özel mülakatta İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu'nun, İsrail'deki seçimlere iki hafta kala ABD'ye gelecek olmasını ‘uygunsuz’ olarak nitelendirmiş ve 'Onunla (Netanyahu) görüşmeyi reddediyorum. Çünkü bizim genel siyasetimize göre, dünyada herhangi bir liderle ülkesinde seçimlerden iki hafta önce görüşmeyiz” demişti.
Netanyahu’nun yaşanan protokol kriziyle alakalı eleştirilerine tepki veren Obama, “Biz ülkedeki seçimlere bir şekilde müdahale ediyormuş gibi görünmemek için bu şekilde davranıyoruz” ifadesini kullandı.
Beyaz Saray Sözcüsü Josh Earnest'ün bu ziyaret ile ilgili olarak ‘İlginç’ ve ‘Normal diplomatik protokolün ihlali’ açıklaması yapması üzerine, Netanyahu 'İsrail'in geleceğini teminat altına almak için davet edildiğim her yere gideceğim' açıklamasını yapmıştı.
Protokol krizi
ABD Temsilciler Meclisi'nin Cumhuriyetçi başkanının İsrail Başbakanı Netanyahu'yu Beyaz Saray'dan habersiz ABD'ye davet etmesi protokol krizine sebep olmuştu.
ABD Temsilciler Meclisi Başkanı John Boehner, Başkan Obama ve Beyaz Saray'a danışmadan İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu'yu Kongre'de bir konuşma yapması için Washington'a davet etmişti.
Netanyahu daveti kabul etti. Ancak Beyaz Saray'ın tepkisini çeken bu davet ABD'de bir protokol krizine yol açtı.
Başkan Obama'nın ardından ABD Dışişleri Bakanı John Kerry'nin de Netanyahu ile görüşmeyeceği açıklandı. Bakanlık Sözcüsü Jen Psaki, günlük basın brifinginde soru üzerine, Kerry'nin, Washington ziyareti sırasında Netanyahu ile görüşmeyeceğini belirterek, gerekçe olarak Obama gibi İsrail'de yaklaşan seçimleri göstermişti.
Al Jazeera Turk, AA ve Reuters