Neredeyse Her Araçta Bulunan Emniyet Kemerleri Trenlerde Neden Yok?

17.04.2025 - 16:40

Trenle seyahat eden hemen herkes, koltuğa kurulup rahatça ayağa kalkmanın, dilediği gibi gezmenin keyfini yaşamıştır. Hiçbir zaman 'Kemerimi taktım mı?' diye düşünmeyiz çünkü trenlerde emniyet kemeri yoktur. Ama bu yokluk, çoğu insanın aklına bir kez olsun 'Neden yok?' sorusunu da düşürmüştür. Bunca teknolojik gelişme arasında, neden hala trenlerde kemer bulunmaz? Cevabı aslında göründüğünden daha karmaşık.

Kaynak 1, Kaynak 2

Emniyet kemerleri trenler için gerçekten işe yaramıyor mu? Görseli — İlk başta kulağa mantıksız gibi gelse de, bazı uzmanlara göre trenlerde kemer kullanmak güvenliği artırmak yerine tam tersi, riski büyütebiliyor. Çünkü bir kaza anında herkesin kemeri takmaması durumunda, kemer takan yolcular tehlikeye açık hale gelebiliyor. Mesela kemersiz bir yolcu çarpışma anında fırlayıp, kemerli bir yolcuya çarpabilir.
Yani kemer takan daha çok zarar görebilir. Üstelik yapılan bazı testlerde sadece bel kısmını saran kemerlerin, kazalarda yolcunun vücudunu öne doğru döndürerek boyun yaralanmalarına sebep olabileceği görülmüş. Daha güvenli olan üç noktalı kemer sistemiyse, ancak oldukça sağlam koltuklarla işe yarıyor. Fakat bu koltuklar da kemersiz yolcular için daha sert ve tehlikeli hale gelebiliyor. Sonuç? Ya herkes kemer takmalı ya da hiç kimse. Ancak tren gibi insanların sürekli hareket halinde olduğu bir araçta bu ne kadar mümkün?

Trenler uçaklara ya da arabalara benzemez, bu yüzden de kurallar farklıdır. Görseli — Arabada ve uçakta herkes oturur, herkesin kemer takması beklenir. Yani kemerin ne zaman takılı olacağı önceden bellidir. Ama trende ne kalkış var, ne iniş, ne de türbülans gibi bir olay. Yolculuk boyunca insanlar yürür, yemek vagonuna gider, tuvalete geçer. Haliyle 'kemer tak' demek pratikte çok zor.
Ayrıca her tren kazasında emniyet kemeri hayat kurtaracak diye bir şey de yok. Bazı kazalarda ağır yaralananların ayakta duranlar olduğu tespit ediliyor, bu durumda koltukta kemer takmak da çok bir işe yaramayabilir. Yani trenlerde güvenliği sadece kemer üzerinden değerlendirmek doğru olmaz.

O zaman trenlerde güvenlik tamamen ihmal mi ediliyor? Tabii ki hayır.

Emniyet kemeri tek güvenlik önlemi değil. Hatta bazı ülkelerde tren kazalarını önlemede çok daha etkili sistemler kullanılıyor. Örneğin Japonya’daki Shinkansen hızlı trenleri, onlarca yıldır milyonlarca yolcu taşımasına rağmen sıfır can kaybı ile çalışıyor.

Bu trenlerde kemer yok, çünkü gerek de kalmıyor. Gelişmiş tren kontrol sistemleri, hız sınırlamaları, bakım teknolojileri ve hat güvenliği gibi birçok faktör, kazaların önlenmesinde çok daha kritik rol oynuyor. Yani güvenliği sağlamak için illa kemer olması gerekmiyor, hatta bazen olmaması daha bile güvenli olabiliyor.