Nepal'de meydana gelen 7,8 şiddetindeki depremde hayatını kaybedenlerin sayısı 5 bin 500'ü aşmış durumda. Nepal Başbakanı Suşil Koirala, ölü sayısının 10 bini bulabileceğini söylemişti. Depremzedeler başkent Katmandu’da hükümet tarafından vaat edilen otobüslerin gelmemesi üzerine polisle çatıştı.
Birleşmiş Milletler'in Nepal'deki depremden etkilenenler için 145 milyon dolarlık yardımda bulunacağı açıklandı.
BM, Nepal hükümetini depremden sonraki çabalarında önümüzdeki üç ay boyunca desteklemek istediğini belirtti.
Meydana gelen deprem, halkla polisi karşı karşıya getirdi. Depremzedeler başkent Katmandu’da hükümet tarafından vaat edilen otobüslerin gelmemesi üzerine polisle çatıştı.
Ücretsiz olarak tahsis edildiği söylenen otobüslerle memleketlerine dönebilmek için sabaha karşı parlamento binasının yakınındaki merkezi otobüs garına gelenler uzun süre beklemelerine rağmen otobüsler gelmeyince öfkelerine hakim olamadılar. Polis öfkeli kalabalığı sakinleştirmek için gara gitti. Ancak öfkeli grup bu kez polise saldırdı. Polis de karşılık verince garda arbede yaşandı.
“Ne zaman gelecekleri belli değil”
25 yaşındaki üniversite öğrencisi Kishor Kavre, gün ağarmadan önce gara geldiğini belirterek, “Bize 250 otobüs gelecek denildi. Ama hiçbiri gelmedi” dedi. Bir an önce ailesinin yaşadığı kente gitmek istediğini söyleyen Kavre, “Ama otobüslerin ne zaman geleceği belli değil” diye konuştu.
Depremin adeta yerle bir ettiği Katmandu'da yüzbinlerce depremzede sokakta geceliyor. Kentte yiyecek ve içecek sıkıntısı baş gösterdi.
Başbakan Sushil Koirala depremzedeleri sakinleştirmek için ellerinden geleni yaptıklarını belirterek, “Felaketin altından kalkabilmek için çok az kaynağımız ve ekipmanımız var. Ama elimizden gelenin en iyisini yapıyoruz” dedi.
İletişim Bakanı Minendra Rijal, depremden sonra yaşanan kaos ortamını felaketin büyüklüğüne bağlıyor. Koordinasyon konusunda sıkıntı çekildiğini belirten Rijal, “Felaket o kadar büyük ve o kadar emsalsiz ki, insanların beklentilerine yanıt veremeyecek duruma düştük” diye konuşuyor.
Yardım ekipleri başkentte mahsur kaldı
Öte yandan Nepal hükümeti uluslararası yardım ekiplerine, daha fazla takviye eleman göndermemeleri çağrısında bulundu. Yapılan açıklamada zeminde oluşan yarıklar nedeniyle yolların zarar gördüğü ve çok sayıda yardım ekibinin Katmandu'nun dışına çıkamadığı bildirildi. BM gözlemcileri yeteri kadar yardım ekibinin deprem bölgelerinde çalışmalarını sürdürdüğünü bildiriyorlar. Ülkenin tek uluslararası havaalanının ise yaşanan yoğunluğa yanıt verecek kapasiteye sahip olmadığı kaydediliyor. Ayrıca deprem nedeniyle pistin bir kısmı da zarar gördüğü için kullanılamıyor.
Meydana gelen depremde enkaz altında kalan 15 yaşındaki bir çocuk kurtarıldı. Otel enkazı altında kalan 15 yaşında bir çocuğun gün ışığını gördükten sonraki ilk sözü 'Üşüyorum' oldu.
Nepal polisi, hastaneye kaldırılan Pemba Tamang adlı çocuğun durumunun iyi olduğunu belirtti.
Çocuğun enkaz altından çıkarılmasıyla birlikte çevrede toplanan Nepalliler alkışlamaya başladı. Pemba Tamang'ın 5 gün boyunca vücuduna saplanan bir metal parçasıyla hareket alanının çok az olduğu bir aralıkta hayatta kalmayı başardığı belirtiliyor.
Çocuğun, tonlarca enkaz altındaki bir hava boşluğu sayesinde hayatta kalabildiği bildirildi. Kurtarılan genç hastaneye kaldırılırken halk büyük tezahürat yaptı. ABD Uluslararası Kalkınma Ajansı (USAID) arama kurtarma ekibi şefi Andrew Olvera, Lama'nın yıkılan binanın iki duvarı arasına sıkıştığını açıkladı.
82 saat başkent Katmandu'daki otelin enkazı altında mahsur kalan Rishi Khanal kurtarıldı. Khanal, hayatta kalabilmek için idrarını içmek zorunda kaldı.
Dalgın halde ve enkazın tozu toprağı içinde sedyeyle çıkarılan Rishi Khanal, bacağından yaralı olarak hastaneye kaldırıldı.
Doktorlar Khanal'ın hayatta kalabilmesinin büyük şans olduğunu söyledi.
Amerikan Associated Press haber ajansına yaşadıklarını anlatan Khanal, 'Başta biraz umutluydum ama kurtarılmadan bir gün önce umudumu kaybettim. Tırnaklarım bembeyaz kesildi, dudaklarım çatladı. Kimsenin beni kurtarmaya gelmeyeceğinden emindim. Öleceğimi düşünüyordum.' dedi.
Ölülerle çevrili halde ve çok kötü bir koku arasında mahsur kalan Khanal, buna rağmen etrafındaki enkaza vurmaya devam etmişti.
Sonunda bir Fransız kurtarma ekibi enkaz altından gelen yardım çağrısını fark etmişti.
'O kadar susamış ki...'
Rishi Khanal, enkaz altında çalışmaya devam eden cep telefonuyla günlerce ve umarsızca kayınbiraderi Purna Ram Bhattarai'yi aradı ve yardım istedi. Ama yaşadığı panik yüzünden Perşembe gününden beri kalmakta olduğu otelin adını unutmuştu.
Bhattarai Fransız haber ajansı AFP'ye olayı anlatırken, Rishi Khanal'ın bacağını enkaz altında kıpırdatamadığını ve bulunduğu noktadan öteye hareket edemediğini söyledi.
Bhattarai, 'Duvarların birden yıkılmaya başladığını ve birşey yapamadığını söyledi. O kadar susamış ki, kendi idrarını içmekten başka çaresi kalmamış.' dedi ve ekledi:
'İnanmayacaksınız ama depremden iki gün sonra bile telefonla ulaşabiliyorduk kendisine. Sonra telefon kesildi. Her yeri aradık, hastaneleri, morgları kontrol ettik. Onu bulmaktan umudumuzu kesmiştik. Talihi sayesinde kurtuldu. İkinci kez yaşama şansı verildi ona adeta. Başka herkes öldü çünkü. Bulduğumuzda bilinci yerindeydi.'
Körfez ülkelerinde iş arayan diğer binlerce yoksul Nepalli genç gibi, Khanal da, bir KFC şubesinde işe başlamak üzere Pazar günü Birleşik Arap Emirlikleri'nin Dubai kentine gidecekti.
Artçı sarsıntılar nedeniyle insanlar uyumuyor.
Uluslararası kurtarma ekipleri özel koku alan köpeklerle, bina enkazları altında canlı kalmış olabilecek insanları bulabilmek için zamana karşı yarış veriyor.
Fransız kurtarma ekibinden Pascal Montant AFP'ye yaptığı açıklamada 'Felaket bölgesindeki koşullar çok çetin. Hem çok büyük hasar var, hem de yağmur yağıyor.' dedi.
Depremden etkilenenlere yardım ulaştırılamadığı eleştirilerine yanıt veren Nepal Ulusal Felaket Yönetimi Başkanı ise BBC'ye yaptığı açıklamada, ellerinden gelen çabayı gösterdiklerini ama felaketin 20 bölgeyi kapsayan çok geniş bir alana yayıldığını ve yardım taleplerinin çok yoğun olduğunu kaydetti.
Deprem, 2006'da sona eren 10 yıllık iç savaşın etkilerinin hâlâ sürdüğü Nepal'in ekonomisine büyük bir darbe vurdu.
Yıkılan binaların onarılmasının maliyeti yaklaşık 5 milyar dolar.
Deprem, ülkede 1934 yılında 10 binden fazla kişinin hayatını kaybettiği 8,1 büyüklüğündeki depremin ardından kaydedilen en şiddetli sarsıntı oldu.
Birleşmiş Milletler 8 milyon kişiyi etkileyen deprem nedeniyle 1,4 milyon kişinin acil yardıma ihtiyaç duyduğunu açıklamıştı.
Depremin ardından yardımlar köylere ulaşmaya başladı. Ancak depremzedeler yardım dağıtımının yavaşlığından şikâyetçi.
Yardımların ulaştığı köylerden birisi Gumda. 1300 kişinin yaşadığı köye 40 kg pirinç ulaştırılmış durumda. Beş kişinin öldüğü ve 20 kişinin yaralandığı köyde neredeyse tüm evler tamamen yıkılmış.
Ancak depremzedeler yardım dağıtımının yavaşlığından şikâyetçi. Zira ülke genelindeki çok sayıda köye yardım paketi halen ulaşmadı.
Nepal'in eski tapınaklarından biri depremde büyük hasar gördü.
Kaynaklar: Deutsche Welle Türkçe, BBC Türkçe, Al Jazeera Türk, AA, AFP, Reuters, AP ve Onedio