Sizi bir şeyler rahatsız ediyorsa, düşüncelerinizi o konudan
uzak tutmak çok zor gelebilir. Hatta araştırmalara göre bir şeyi düşünmemeniz
istendiğinde o şeyi akıllardan çıkarmak daha da zorlaşıyor. Ancak aklınızdaki
negatif düşünceleri tekrar tekrar susturmak hem zor hem de ters etki
yaratabilir. Hatta bazı durumlarda kronik depresyona kadar uzanabilir. Bilim
insanları buna “zihinsel geviş getirme” ismini vermişler.
Psikolog Guy Winch buna hendekteki iğne benzetmesi yapıyor.
Hendek derinleştikçe iğnenin dışarıya çıkması zorlaşıyor. Zihinsel geviş
getirmenin bir etkisi de konuyu aklınızda iyice büyüterek sizi orijinal
halinden çok daha fazla kızgın ve üzgün bir ruh haline getirmesi. İşte aşağıda
geviş getirmemizi engelleyecek beş metot var, biraz irade ve aklınızı başka
şeylerle meşgul ederek pozitif şeylere yeniden odaklayabilirsiniz:
Zihninizde alışverişe çıkın
Kendinizi bildiğiniz bir markette düşünün ve gözünüzün önüne
bir raf sırasını getirin. Konsantre olup oradaki bütün ürünleri sırasıyla
hatırlamaya çalışın. Eğer alışveriş sevmiyorsanız, herhangi bir listeyi
hatırlamaya çalışabilirsiniz. Belki kütüphanenizdeki kitapların sırası, ya da
MP3 çalarınızdaki şarkı listelerinin sırası.. Sadece 30-60sn yeterli olacaktır.
Her defasında negatif düşünce geri geldiğinde bunu tekrarlayın. Önemli olan
disiplinli davranmak ve negatif düşünceye takılmadan derhal bir listedekileri
saymak. Bunu bir saatte 20 defa bile tekrarlayabilirsiniz. Guy Winch diyor ki:
“Bu size geçici bir çözüm olarak gelse de, bu şablonları yeterince
güçlendirirseniz hem ruh halinizi düzeltebilir, hem de karar verme yeteneğinizi
sağlamlaştırırsınız. Beyninizi bu tarz düşünceler geldiğinde bir başka yöne
gitmesi için eğitebilirsiniz.”
Olumlu insanlarla bir arada olun
Eğer dertli duygu ve düşüncelerden kendinizi uzak
tutamıyorsanız bu içinde bulunduğunuz sosyal ortamdan dolayı olabilir. 2013 de
araştırmacılar aynı yurtta kalan öğrenciler üzerinde yaptıkları araştırmalarda
öğrencilerin birbirinden zihinsel geviş getirme alışkanlıklarını ve negatif
düşünme şablonlarını kopyaladıkların gösterdi. Negatif düşünceler genelde
endişe ve yüksek sesle düşünmeyi içerdiği için diğer kişiler tarafından çok
kolay yansıtılıp kopya edilen bir davranış şekli. Yapabildiğiniz kadar negatif
insanların etrafında olmaktan kaçının. Bunu yapamıyorsanız size bir salgın gibi
geçebilecek karamsarlık ve endişe içeren şablonlara karşı uyanık olun.
Endişelerinizi çöpe atın
Size delilik gibi gelebilir ama ruhunuzu didikleyen bu
düşünceleri yazıp çöpe atmak ya da yakmak son derece etkili bir yöntem. 2012 de
Ohio Üniversitesi araştırmacıları vücutları ile ilgili negatif düşüncelerini
yazdırıp attırdıkları kişilerin birkaç dakika sonra yapılan testlerde bile
kendine güvenlerinin yükseldiğini ve
yazdıkları kağıtları atmayan kişilerin ise aynı karamsar ruh halinde
kaldıklarını kanıtlamışlar. Profesör Richard Perry diyor ki “Düşüncelerinizi
nasıl etiketlerseniz – yani çöp ya da
bir kenarda durması gereken – bu o düşünceleri nasıl kullandığınız
konusunda büyük bir fark yaratıyor.” Elinizin altında kağıt yoksa aynı şeyi
bilgisayarınızda yapabilirsiniz.
Sıcak bir fincan çay ya da kahve için
Negatif düşüncelerin pek çok sebebi olabilir. Ancak siz
yalnız hissetmeye odaklanmışsanız, kendinizi fiziksel olarak ısıtarak
rahatlayabilirsiniz. 2012 de Yale Üniversitesi araştırmacıları ellerinde
ısıtıcı paket tutan kişilerin geçmişte kalmış yalnız anılarla ilgili daha az
negatif duygu taşıdıklarını buldu. Bu arada yalnız insanların diğerlerinden
daha uzun ve sıcak duş aldıklarını da buldular. Yalnızlıkla ilgili olumsuz
düşünceler taşıdığınızda vücudunuzu lezzetli bir çay ya da kahveyle ısıtın. Ama
lütfen bunun gerçek insan teması yerine geçemeyeceğini de hatırlayın.
Durumunuzu yeniden değerlendirin
“Eğer zihinsel geviş getirme arzu ve alışkanlığınız çok
güçlüyse, aklınızı dağıtmak çok kolay olmayacaktır” diyor Winch. Onun için
aklınızı başka bir şeye vermeyi denemeden önce durumu yeniden yapılandırıp,
çerçevelemeniz ve yeniden değerlendirmeniz
gerekebilir. Örneğin, bir yerde saatlerce bir beklemek zorundaysanız;
neleri kaçırdığınızı veya beklemek yerine neler yapabileceğinizi düşünmek
yerine sizi seven kişileri arayıp konuşun ya da oturduğunuz yerde
halledebileceğiniz bir iş üzerinde uğraşın. Bu sıkıcı durumu bir fırsat olarak
gördüğünüzde geviş getirmeyi bırakıp başka düşüncelere doğru yol almak çok daha
kolay olacaktır.