Cultural appropriation, Türkçesi ile kültür yağmacılığı son dönemde sıkça konuşulan, tartışılan bir konu. Dünya magazini ya da popüler kültürünü takip halindeyseniz mutlaka denk gelmişsinizdir. Bu konuyu yakından inceleyip ne anlama geldiğine bakalım.
Örgüler, büyük kalça ve dudak modası, abartılı giysiler, tırnaklar, jest ve mimikler ve hatta ten rengi koyulaştırma... Afrikalılara ve Afrika göçmenlerine ait ne varsa beyazlar arasında moda olması ve bunların çoğunun Kardashian ailesinin icadı olduğuna inanılması onları rahatsız ediyor. Bir zamanlar siyah çocukların okullara saç örgüleriyle gitmesi yasakken, bu yasağı koyanların torunlarının örgüleri yılın trendine dönüştürmesi buna basit bir örnek.
Kimonolar, Kızılderili tüyleri, Afrika örgüsü denen saç örgüleri; belli bir kültüre ait her türlü kıyafet, takı ve makyajı kullanmak bu tanıma giriyor. Hatta bazı siyahilere göre halka küpeler ve kamuflaj deseni gibi desenler bile beyazlar tarafından kullanılmamalı.
Sonuçta günümüzde tam tersi de geçerli; yani siyahiler de Avrupa ırkı saç istiyor ve bu yüzden peruklar kullanıyorlar. Asyalılar da Avrupa-Amerikan stilini benimseyebiliyor. Bunlar kültür yağmacılığına girmiyor. Çünkü Avrupalılar hiçbir zaman başka ırklar tarafından aşağılanmadı. Ancak yine de bazılarına göre bu bir çifte standart.
Başa çıkılamayan kıvırcık saçlar rastalaşıyor ya da özellikle rasta yapılıyor. Pek çok kültürel değerimiz ortak, evrensel ve bazı insanların bu konuda aşırı hassaslaşması çağımızın duyar hastalığı olarak görülüyor.
Metal müzikten nefret eden biri bu kültürün grup tişörtlerini, çivili ve zımbalı giysilerini rahatlıkla giyebiliyor. Anlamlar çok karıştı ve zaman içinde her şey popüler kültürün bir parçası oldu.
Sonuçta moda böyle bir şey; kavramları alır ve içlerini boşaltır. Bu anlamda modanın kendisi kültür yağmacısıdır.
Şahısların ya da toplumların geçmişte belli bir dönem içerisinde gösterdiği ırkçılıktan dolayı bugünkü o düşünce yapısından tamamen bağımsız olan insanların siyahi kültürden esinlenilmiş objeleri üstlerinde bulunduramayacak olması kadar saçma bir şey daha duymadım. Sonuçta siyahileri ezen aşağılayan kişi birebir ben değilim. Neden giyemeyeyim ? Sen de benim yapmadığım ırkçılıktan dolayı bana ırkçılık çekmiş olmuyor musun bu durumda ? Bi rahat olun ya duyar kasa kasa boğulacaksınız. Ben hiçbir zaman ırkçı olmadım, siyahilerin ya da başka kültürlerin de istediğim her şeyini kendime yakıştırıyorsam giyebilir kullanabilirim, kimseye de hesap verecek değilim. Bu aynı şekilde düşünen herkes için geçerli.
Burada bir ayrıntıyı dile getirmek istiyorum yorumları okuyunca belirtme ihtiyacı duydum. Popüler kültür bir çıkar için oluşturulur ve "tüketim" (!) üzerinedir. Sosyal kültür ise uzun yıllar boyunca değişerek bugüne gelir ve değişmeye devam ederek birikir geleceğe nakledilir dolayısıyla da "üretim" (!) üzerinedir. Tabii ki herkes istediği gibi giyinebilir, davranabilir ama burada yalnızca bir şeyleri tüketmek isteyen bir zihniyetin fütursuzca her ögeyi, simgeyi, anlamı, tarzı sırf canı istediği için bayağılaştırana kadar kullanıp sonra da yıllarca birikerek oluşturulduğunu göz ardı ederek "amaaan onun modası geçti" deyip bir kenara atması eleştirilmelidir.
İnsanların kültürlerini korumak istemesi gayet doğal bir şey. Irkçılıktan muzdarip insanların ırkçılık yapması da ironik bence. Örneğin örgüler Afrika'ya özgü ama beyaz ırktan biri yaptığından sinirleniyorlar. Çünkü kadın sırf beyaz diye saçını spesifik bir modelde yapamaz? Yıllar öncesinde de siyahiler, siyah ırktan olduğu için spesifik yerlere giremiyordu ve hayatları kısıtlanıyordu. Irkçılığın bitmesini isterlerken böyle yapmaları bana saçma geliyor.