Hani bir başlayınca durmayan, yemekten sonra, acil bir durumda ve önemli bir anda, ansızın başlayan hıçkırık kimin canını sıkmaz ki? Hapşırmak ve esnemek gibi refleksler, çoğumuza normal gelse de hıçkırık tutunca 'Nereden çıktı bu şimdi?' diye sitem ederiz. Peki, hıçkırık nasıl oluşur? Hıçkırığa ne sebep olur? Hıçkırık nasıl geçer?
İşte, detaylar...
Uyarı: Bu içerik herhangi bir sağlık tavsiyesi değildir. Devam eden hıçkırık sorunları için uzman bir hekime başvurmanız gerekebilir.
Hıçkırık pek çoğumuzun aşina olduğu bir durumdur. Genellikle kısa süreli bir şekilde gerçekleşir. Latince 'singult' kelimesinden türetilen 'singultus' kelimesi 'hıçkırırken nefesini tutmak' anlamına gelir.
Hıçkırık ise diyafram ve interkostal kasların ani ve istemsiz kasılmasından kaynaklanır. Kasılmaları, karakteristik bir hıçkırık sesi izler.
Hıçkırmaya başladığınız andan itibaren 'Hık!' bir ses duyulur. Bu sesin yolculuğu ise oldukça uzundur. Diyaframın kendini istemsiz bir şekilde kasmasından sonra akciğerlere hızlı bir şekilde hava girer.
Bu durum, epiglot kapağının ses tellerinin olduğu bölgeyi kapatmasına neden olur. Böylece hıçkırık sesi ortaya çıkar.
Hıçkırık refleksi, anlık olarak bir kere çıkabilir ya da nöbet şeklinde gerçekleşebilir. Çoğunlukla ritmik şekilde meydana gelir. Hıçkırıklar arasındaki süreler ise aynı yani sabit şekilde gerçekleşir. Bu refleks, her yaş grubundan ve her cinayetten insanı etkiler. Yetişkinlerden çocuklara, bebeklerden rahime hayatımızın hemen her evresinde görülür.
Rahimde solunum kası eğitiminde rol oynayabileceklerine inanılmaktadır. Ancak yetişkinlerde herhangi bir fizyolojik amaca hizmet etmez.
Akut hıçkırıklar kendi kendisine geçtiği ve genellikle bildirilmediği için araştırmacılar inatçı ve kontrol edilemeyen hıçkırıklara odaklanmışlardır. Hıçkırık günümüzde ise 3 sınıfta incelenir.
Akut hıçkırıklar: 48 saatten kısa sürer
Persistan hıçkırıklar: 2 günden fazla sürer
İnatçı hıçkırıklar: 1 aydan fazla sürer
Hıçkırık ortalama 6-12 dakika arasında sürer ve müdahale gerekmediği için çoğunlukla kendiliğinden geçer. Ancak durum her zaman böyle olmayabiliyor.
Uzun süren hıçkırıklar, bazı hastalıkların habercisi olabilir. Hıçkırık, 48 saatten uzun sürüyorsa, yani akut hıçkırık değil ise reflü ve mide fıtığına işaret edebilir. Ayrıca gırtlakta oluşacak hastalıklar, kalp, akciğer ve beyinde meydana gelebilecek hastalıkların öncüsü hıçkırık olabilir. Ayrıca istisnai de olsa kronikleşen hıçkırık, tedavi edilmezse günlük yaşantınızı oldukça kısıtlar.
Hıçkırık belirgin bir sebep olmadan başlayıp durabilir. Bilim insanları bu konuda henüz net bir sebebe işaret edemiyor. Fakat genellikle diyaframın tahriş olmasıyla meydana gelir. Bu nedenle hıçkırığa sebep olan şeyler arasında:
Hızlı yemek yemek
Acı ve baharat tüketimi
Alkol ve gazlı içecek tüketmek
Çok fazla yemek yemek
Sinir ve heyecan
Merkezi sinir sistemi bozuklukları
Diyaframı kontrol eden sinirleri tahriş eden hastalıklar
Hıçkırığı geçirmek için doğal birtakım yöntemler bulunuyor. Fakat bu yöntemler de her insanda işe yaramıyor. Tabii denemek isterseniz,
Bir kağıt tormaya nefes almak
Dizlerinizi göğsünüze kadar çekip öne doğru eğitmek
Nefesinizi kısa bir süre tutmak
Buzlu su ile gargara yapmak
Soğuk su içmek ya da yavaş yavaş yudumlamak
Alkollü, gazlı ya da sıcak içeceklerden uzak durmak
Limon ısırmak
Limon ya da kolonya koklamak alternatif yollar arasında.
Hıçkırığın sebebi henüz bulunamasa da bilim insanları, uzak akrabalara bakarak delil arıyor. Yeri gelmişken hıçkırığı önlemek için yapabileceğiniz biraz öneride bulunalım: