Neden Geliyor, Nereden Geliyor, Ne Kadara Geliyor? Suudi Kaynağını Mahfi Eğilmez Sorguluyor

24.11.2022 - 20:03

Geçen günlerde bir haber bomba gibi ekonomi gündemine düştü. Rezervlerde yükseliş hedefleyen ancak kurun buna izin vermediği Türkiye'de dış kaynakların daha da önem kazandığı biliniyor. Yabancı yatırımcıların hem yerel hem de küresel konjonktür kaynaklı yatırım yapmayı tercih etmiyor olması da ayrı bir sıkıntı yaratıyor. Bir de son dönemde döviz ihtiyacındaki artışta izlenen ekonomi modelinde döviz girdilerinde de üreticiler ufukta güneşin doğuşunu anlatmamaları arayışları beraberinde getiriyor.

Gelen haber de bu açıdan önemliydi; Suudi Arabistan'dan 5 milyar dolar TCMB'ye mevduat gelecekti. Ayrıntılarını da ünlü iktisatçı Dr. Mahfi Eğilmez yazdı.

Para neden geliyordu?

Dr. Mahfi Eğilmez, Kendime Yazılar blogunda, Merkez Bankası ile Hazine ve Maliye Bakanlığı'nda konuya ilişkin açıklamalar göremeyince, sosyal medyada yorumlara bakıyor. Paranın geliş amacına yönelik mevduat, swap, depo hesabı şeklinde ifadelerle karşılaşıyor.

Bunlar da ister istemez akla bazı sorular getiriyor:

Parayı yollayacak olan Suudi Arabistan devleti mi, Merkez Bankası mı yoksa fonu mu
Para swap mı, borç mu, depo hesabı olarak mı geliyor?
Gelecek olan paranın maliyeti, faizi ya da kâr payı ne olacak?
5 milyar dolar TCMB’nin rezervlerine ne etki edecek?

Arada ufak bir bilgi verelim. Mahfi Eğilmez'in yayınlanmış 24 kitabının sadece 15'i ekonomiyle ilgili eserler.

Eğilmez, bir iktisatçı olarak sadece bu alanda kitaplar yazmıyor. Kendisinin harika polisiye romanları da bulunuyor. Inferis ve Sahte Sultan da Eğilmez'in bu alandaki kitaplarından.

Henüz açıklama gelmediğinden dedektiflik yapacağız!

Paranın en kuvvetle muhtemel Merkez Bankası'nda geleceğin öngören Eğilmez, devlet ya da fondan gelenin 'borç' olması gerektiğini belirtiyor. ve o zaman TCMB'ye değil Hazine'ye geleceğini söylüyor.

Büyük olasılıkla 'depo hesabı' olduğuna ve brüt rezervlere artış etkisi yaratacağına da kanaat getiriyor. Swap işlemindeki TL yükümlülük olmadığını ve mantıken mevduattan farkı olmadığını açıklıyor. Çünkü Merkez bankaları mevduat toplayamaz ve farklı faizler uygularlar bunun için de adına depo hesabı derler.

En önemli sorunun cevabı bilinmiyor...

En önemli sorunun cevabının ise 'maliyet' olduğunu söyleyen Eğilmez, normal şartlarda rezervlerin artması ya da herhangi bir nedenle döviz borçlanmanın Hazine’nin dış borçlanması olduğunu ve paranın da Merkez Bankasında tutulması gerektiğini açıklıyor. Ancak risk primindeki yükselişle Türkiye’nin dış borçlanmada maliyetlerinin artırmış olması tercih sebebi olmuyor. Bu da 'depo işleminin' maliyetini yeniden sorgulatıyor.

Telaffuz edilen miktar 5 milyar dolar! Brüt rezervleri artıracak, net hatta eksi 54 milyar dolar seviyesindeki swaplar hariç net rezervleri de etkilemeyecek.

Tüm bu cevapların birer tahmin olduğuna değinen ünlü iktisatçı 'bilinmeyen şeylerin tahmin edildiğini' hatırlatıyor. Ülkede genellikle tahmin mekanizmasının çalıştığını söylerken, devlet yönetiminde en temel kuralın şeffaflık olduğuna vurgu yapıyor. Ödenen vergilerin nereye harcandığını bilmenin de hak olduğu kadar, ülkeye giren paraların da amacının, karşılığının bilinmesinin de doğal olduğunu söyleyerek bitiriyor.