Doğada mavi bir hayvan gördüğümüzde ister istemez durup bir daha bakıyoruz. Çünkü mavi, doğada karşılaşılması en zor renklerden biri. Yeşil, kahverengi ve sarı tonları etrafımızı sararken, mavi adeta yok gibi. Oysa insanlar arasında en sevilen renklerin başında geliyor. Peki doğada mavi neden bu kadar nadir bulunuyor? Gelin bilimin dediklerine kulak verelim...
Bir Elin Parmağını Geçmez: Neden Doğada Çok Az Mavi Hayvan Görüyoruz?
1
Doğada gerçek mavi pigmentlere rastlamak oldukça zor çünkü mavi ışığın yansıması yüksek enerjili bir işlem gerektiriyor.
Bir canlının mavi görünmesi için düşük enerjiyi emip yüksek enerjili mavi ışığı yansıtması gerekiyor. Ancak bu işlemi gerçekleştirecek moleküller doğada pek kolay bulunmuyor. Bu yüzden mavi, doğadaki diğer renklere göre çok daha az karşımıza çıkıyor.
Ama doğada hiç mavi yok değil, bazı canlılar bu rengi taklit ediyor. 2023 yılında Tayland’daki araştırmacılar, rengiyle göz kamaştıran Chilobrachys natanicharum isimli bir tarantula keşfetti. Örümcek aslında mavi pigmentlere sahip değil; mavi görünümünü tüylerinin iç yapısındaki nano düzeydeki ışık kırıcı yapılara borçlu. Özel yapılar sayesinde üzerlerine düşen ışık farklı şekilde yansıyor ve gözümüze o çarpıcı mavi renk olarak ulaşıyor.
Ya o meşhur mavi ıstakozlar? Onların sırrı ne?
İngiltere kıyılarında bir balıkçının ağına takılan mavi ıstakoz da mavi pigment meselesinin başka bir versiyonu. New England Akvaryumu'na göre her iki milyon ıstakozdan sadece biri mavi renkte oluyor. Bu olağan dışı görünüm, ıstakozun genetik yapısındaki mutasyon nedeniyle diğer pigmentlerin baskılanmasıyla ortaya çıkıyor. Yani aslında normalde ıstakozun kabuğunu oluşturan renklerin bir kısmı eksik ve geriye yalnızca mavi kalıyor.
Mavi, bitkilerde de ender rastlanan renklerden.
Çiçeklerde mavi renk sandığımız kadar doğal değil. Hatta yediğimiz yaban mersini bile teknik olarak gerçek mavi sayılmıyor. Bitkiler, renklerini antosiyanin adı verilen kırmızı pigmentleri çeşitli asit seviyeleriyle karıştırarak elde ediyor. Işığın yansıması da devreye girdiğinde mavi çiçekler ortaya çıkıyor ama bu yine de oldukça nadir bir durum.
Özellikle mavi yapraklı bitkiler çok daha az çünkü mavi ışık en yüksek enerjiye sahip renklerden biri. Bu da bitkinin, fotosentez için verimsiz bir ışığı kullanması anlamına geliyor ve büyümeyi ciddi şekilde sınırlıyor.
İlginizi çekebilir:
Kedilerin Birbirlerini Temizlemesinin Ardındaki İç Isıtan Sebep
Uçaklar Gökyüzünde İlerlerken Işıkları Neden Yanıp Söner?
Büyük Depremler Gerçekten Hep Geceleri mi Gerçekleşir?
bizim maviye olan sevdamız Selanik'te açılan 1 çift gözle başlar.