Yeni bir şey almak hepimizi bir anlığına mutlu ediyor değil mi? Bir tişört, bir kahve, hatta bir market sepeti dolusu aslında ihtiyaç olmayan ama çok tatlı o ürün… Sonra bir bakıyoruz, cüzdan hafiflemiş ama tatmin hissi hala yerinde durmuyor. Hatta tam tersine daha da fazlasını istiyoruz! Peki neden böyle oluyor? Harcadıkça neden yeniden harcamak istiyoruz? Gel, beynimizin bize küçük küçük oyunlar oynadığı bu durumu birlikte inceleyelim.
Para harcadığımızda içimizde küçük bir mutluluk kıvılcımı yanar sanki kendimize küçük bir hediye vermişiz gibi hissederiz. Bu o anlık sevinç, beynimizin bize “Harika iş çıkardın, devam et!” dediği bir sinyaldir. Ancak bu mutluluk çabucak geçer ve tekrar aynı hissi yakalamak için yeni harcamalar yapma isteği doğar. Yani, alışveriş aslında bizi kısa süreliğine şımartan bir mutluluk kaynağıdır ama uzun vadede tatmin etmez.
Canımız sıkkın, stresliyiz veya mutsuzuz. İşte o anlarda alışveriş yaparak kendimizi iyi hissetmeye çalışırız. Ancak bu geçici bir çözüm olup, gerçek duygusal ihtiyaçlarımızı karşılamaz. Yine de o anlık mutluluk ve kontrol hissi, alışverişi bir tür psikolojik terapi gibi gösterir ve böylece harcama isteği artar. Bu kısa süreli rahatlama, zamanla alışkanlığa dönüşerek daha sık harcama yapmamıza yol açabilir.
Sosyal medyada gördüğümüz yeni ürünler, arkadaşlarının övdüğü eşyalar bizi ben de kesinlikle almalıyım ya da ben de denemeliyim hissine sürükler. Bu sosyal etki, gerçek ihtiyaçlarımızdan çok görsel ve duygusal uyaranlara dayalıdır. Böylece tüketim dürtümüz sadece kendi isteğimiz değil, çevrenin ve dijital dünyanın bize kurduğu tuzakların sonucudur. İstek ve ihtiyaçlarını doğru şekilde ayırt etmek seni bir çok gereksiz alışverişten kurtaracaktır.
Online alışverişin parmak ucunda olması, harcamayı çok kolaylaştırır ve para harcama hissini azaltır. Kredi kartları ve temassız ödemeler, harcamayı fiziksel olarak görmekten alıkoyar. Bu yüzden bazen ne kadar harcadığımızı fark etmek zorlaşır ve bu durum bütçemizi kolayca aşmamıza neden olur. Bütçe planlamana sadık kalarak yaptığın alışverişler hem ne zaman limitinin yetmeyeceğini görmeni sağlar hem de gerçek ihtiyaçlarını görmene yardımcı olur.
Boş zamanlarımızda internette gezinmek veya mağazalara bakmak eğlenceli ve zaman geçirici olabilir. Ancak bu alışkanlık zamanla ihtiyacımız olmasa bile alışveriş yapmaya dönüşür. Böylece sadece bakıyordum dediğimiz harcamalar, bütçemizin gizli düşmanı haline gelir ve harcama isteğimizi sürekli besler. Farkında olmadan gelişen bu alışkanlık, kontrolsüz harcamaların kapısını aralar ve finansal disiplinimizi zedeler.
online alışverişe çok kaptırdım kendimi 😡😡😡😡