Bugünlerde Covid ve aşı konusu yine gündemi işgal ediyor. Bunun için üç haklı sebep var: Birincisi soğuklar başladı. Covid yeni varyantlarıyla hayatımıza girip, kapanmalara sebep olacak mı? Diğeri de Amerikan Gıda ve İlaç İdaresi (FDA) 5 yaş altındaki çocuklar için iki firmanın ürettiği mRNA aşısına izin verdi. Malum gıda ve ilaç deyince FDA onayları bütün dünyayı ilgilendiriyor.
Pfizer’in yetkilisi , Pfizer-Biontech mRNA kovid aşılarının, koronavirüs bulaşmasına ilişkin testlere tabi tutulmadan piyasaya sürüldüğünü itiraf etti.
Koronavirüs salgını döneminde, Biontech şirketiyle birlikte Covid-19 virüsü için mRNA aşısı geliştiren Pfizer, sadece kovid aşıları sayesinde 2021’den bu yana 45 milyar dolardan fazla ciro yaptı. Bu cironun en az 10 milyar doları kâr olarak kayıtlara geçti.
Parası işin başka boyutu ve bunu yasal otoriteler araştırmaya da başlamış. Ayrıca Avrupa Parlamentosu’nda ilaç şirketleri oturumları yapıldı. Avrupa’da faaliyet gösteren birçok ilaç şirketinin CEO’su ve yetkilisi, oturumlara katıldı ve Avrupa Parlamentosu milletvekilleri tarafından sorgulandı. Pfizer’ın CEO’su katılmadı.
Sosyal medyaya konunun üç değişik yönü yansıyor ve haklı olarak akla farklı sorular geliyor. Aşılar etkisiz miydi? Aşı karşıtları haklı mıydı? Aşının bulaşıyı önlemeyeceği niye göz ardı edildi? Madem kısmen herkes bağışıklık kazandı, yeni aşı olmaya gerek var mı?
Son iki yılda, tarihin en büyük vakasına şahit olduk. Belki geçmiş yıllarda daha büyük salgınlar olmuştur ama bütün dünyanın anlı izlediği bir vakıaya tarih şahit olmamıştı.
Gelinen noktada Covid etkisinde birkaç gün önceki durum şuydu: Türkiye’de 18 yaş üstü kişilerde aşı uygulamasında oran yüzde 85.66. Yetişkin olarak 57.9 milyon kişiye ilk doz aşı vurulmuş durumda. Şimdiye kadar 16 milyon 900 bin civarında Covid vakasına rastlandı, 101 bin 203 kişi hayatını kaybetti. Covid bitmiş değil, her gün 20 civarında ölüm haberini maalesef almaya devam ediyoruz.
Dünyada durum çok daha vahim halde. 624 milyon insana Covid 19 tanısı konuldu ve bunlardan 6 milyon 540 bin civarı hayatını kaybetti. Neredeyse her 100 kişiden biri bu hastalık sebebiyle vefat etti. Bizde oran yüzde 1’in altında.
Aslında bu veriler, gerçeği de tam yansıtmıyor. Bu hastaneye başvuran, test yaptırıp, tanısı konulan kişi sayısını ifade ediyor. Etrafımda hasta olup, tedaviye gitmeyen veya hafif atlattığı için ilaç almaya gerek görmeyen çok fazla Covid’in farklı varyantlarına maruz kalmış hastalara şahit oldum.
İşin bir de şu boyutu var. Hiç Covid olmayanlar hakkında bilgimiz var mı? Bence asıl incelenmesi gereken kitle onlar. Hastalık bulaşmış olanlara Covidli diyoruz, ya olmayanlara ne diyeceğiz? Meğer onların da bir adı varmış: Novid yani No Covid olanlar… Geçen gün iki kişi arasında konuşurken duydum. Meğerse başkaları da bu kelimeyi kullanıyormuş. Peki, aramızdaki Novidlilere, nasıl davranıldığını hiç fark ettiniz mi?
“Bu toplum, ötekileştirmeyi seviyor” diyeceğim ama Covid enfeksiyonuna maruz kalmamışlara dış dünyada da ad takmışlar. Onlar Covirgin diyor. Novalgin, Coraspin gibi bir ilaç adı sanki… Covid ve Virgin kelimelerinden oluşturmuşlar. Covid bakiresi gibi Covid 19 geçirmemiş veya Omigron, Delta varyantlarına yakalanmamış olanları tanımlıyor. Şahsen, Novidli tanımını tercih ederim.
Malum Covid ile hayatımıza pek çok yeni kelime ve kavram girdi: Filyasyon, bulaş, entübe, sosyal mesafe, online, antikor testi, PCR testi, sürü bağışıklığı, immün gibi… Zoom diye bir teknoloji uygulaması bile hayatımızda artık. Bir de muhalifler var: Covidiotlar yani
Koronavirüsün gerçek olduğuna inanmayıp güvenlik protokollerini hiçe sayarak başkalarını riske atan kişiler.
İngiliz Telegraph gazetesi de bu konuyu işledi. “Neden bazı kişiler virüs kapmıyor?” sorusunun cevabını aramış. Önceleri yakalanmamayı şansa bağlayan bir yaklaşım vardı. Ancak immünoloji uzmanları şu an bambaşka ihtimaller üzerinde yoğunlaşıyor. İngiltere ve Brezilya'dan araştırmacılar, bazı insanların virüs karşısında doğal bir bağışıklığa sahip olup olmadığını değerlendiriyor.
Uzmanlar, bu kişilerin bağışıklık sistemlerinin virüsle savaşmanın yolunu daha önceden bildiğine inanıyor. Bu şanslı azınlığın kanı ve hücreleri üzerinde yapılacak çalışmalarla da bağışıklığın doğasına dair kritik iç görüler elde edilebileceği ifade ediliyor.
Dahası bu kişiler, pandemi araştırmaları bağlamında en önemli hedef olan her türlü varyanta karşı etkili olabilecek evrensel bir Covid aşısının anahtarını da ellerinde tutuyor olabilirler.
Bir de kan grubu iddiaları var ki o konuda da sağlam bir veri hala bulunmadı. Ama bağışıklık sistemi ile ilgili detaylı sonuçlar elde edilirse, Covid veya başka salgınlar için hızlı ve etkili tedavi yöntemleri geliştirilebilir.
Peki, Novidliler şimdilik güvende mi? Hayır.
FDA’nin çocuklar için Covid aşısı izni vermesi kafaları karıştırdı. Öncelikle çocukların neredeyse tamamı Novidli sınıfında. Acaba, bu karardan Covid enfeksiyonu eski veya yeni varyantları ile bu kış yeniden yaygınlaşacak anlamı çıkarabilir miyiz?
Öyleyse bu kış, daha önce Covid’e bulaşmış olanlardan daha fazla aramızdaki Novidlilere özen göstermeliyiz.
İki yılda edindiğimiz tecrübeye göre, Covidlilerin yüzde 80’i enfeksiyonu hafif atlatıyor. Vakaların yüzde 20’si hastane şartlarında tedavi ediliyor. Hastalık genellikle 60 yaş üstü kişileri daha şiddetli etkiliyor. Doktorlar, bunun yanı sıra kronik rahatsızlığı olan kalp hastalarını, hipertansiyonlu, diyabetli, kronik solunum yolu hastalığı, kanserli kişileri de riskli durumda nitelendiriyorlar.
Salgın bitmek üzere görünse de, havalar soğudu ve pek çok uluslararası sağlık kuruluşu tedbirlere devam ediyor. Sakın hiç kimse, bana bir şey olmaz, demesin. Tedbirleri bırakmıyoruz ve süreci sağlıklı şekilde yönetmeyi bilmeliyiz. Ne Covidliler tekrar enfeksiyona yakalansın, ne de Novidliler bu elim durumu yaşasın! Salgın, çocuklarımızdan da uzak dursun.
Aranızdaki Novidlilere iyi davranmanız ve sağlıklı kalmanız dileğiyle…
Novid! +1. Bence dikkat etmeyince hiçbir şey olmuyor, psikolojik olabilir.
Bu sırada 4 defa korona olan ben.