Dünya nüfusunun yaşlanması, doğum oranlarının azalması ve sosyal güvenlik sistemlerinde oluşabilecek sorunlara karşılık, emeklilik yaşının yükseltilmesi planları; bizi, önceki nesillerden daha çok çalışmak zorunda mı bırakacak?
Kaynak: Dünya Ekonomik Forumu
Çin, ülkenin yasal emeklilik yaşını ‘kademeli olarak yükseltme’ planı yapıyor. Bu Plan birçok farklı görüşteki insanı tek bir düşünce çatısı altına topladı: Kimse bundan memnun değil!
Çin, yaşlanan nüfusu desteklemek adına emeklilik sistemini desteklemek için yeterli sayıda çalışan nüfusa sahip olamayabileceği gerçeğine çözüm arayan tek ülke değil!
Dünyada refah seviyesi en yüksek ülkelerin arasında olan OECD'nin 38 üyesinin yarısında fazlasında, bir projeksiyona göre, emeklilik yaşı, şu dönem işgücünde bulunan gençlerin emeklilik zamanı geldiğinde yükselmiş olacak.
Bu konuda daha sert örnekler de var. Türkiye’de genç erkekler 2020 yılı itibarıyla 52 yerine 65 yaşında emekli olabilirken, Danimarka’da dedesi 65,5 yaşında emekli olan erkekler 74 yaşına kadar beklemek zorunda kalabilir.
Mart ayında Çin'in doğu eyaletlerinden birinde yaşayanlar gönüllü olarak gecikmeli emeklilik başvurusunda bulunarak mevcut emeklilik yaşını yükseltmek için ilk adımını attı. Çin'de erkekler 60, beyaz yakalı kadınlar 55, mavi yakalı kadınlar ise 50 yaşında emekli olabiliyor.
2015-2020 döneminde ülkeye göre erkekler için kalan yaşam beklentisi ile 2060-2065 için tahminleri de içeriyor.
İnsan hayatı daha uzun ve daha konforlu hale geldi. İnsanlar finansal olarak rahatladıkça, gelecekteki işgücü için daha az çalışan üretiyor gibi görünüyorlar.
Doğum oranları dünyanın pek çok yerinde düşüşte. Bir çalışma gösteriyor ki; küresel nüfus 2064’te zirve yapacak, ardından 36 yıl içinde yaklaşık 1 milyar azalacak.
Pandemi öncesinde de dünyada yoksulluğu azaltma yönünde ilerleme kaydedilirken, küresel orta sınıfa her yıl yaklaşık 50 milyon insan ekleniyor.
Ancak gelecekte tansiyon ilacı veya destekli yaşam merkezinde gezinmek için scooter satın almayı düşünüyorsanız, değil.
Bazı insanların çalışma çağında emeklilik planlarına yaptıkları yatırımın genel olarak azalması ve yapılan yatırımın uzun çalışma hayatının ardından sürecekleri hayatı desteklemek için yetersiz kalması riski var.
Bizden önceki nesillerde bu daha kolaydı. Refah yaratan varlıkları bizlere nazaran daha ucuz elde edebiliyorlardı.
‘Emeklilik’ kavramı çok eski değil. Ortaya çıkışı, insan ömrünün 40 yıldan daha az olduğu zamanlarda dünyaya gelen 19’uncu yüzyıl Alman Şansölyesi Otto von Bismarck tarafından olduğu söylenir.
1960’lı yıllara gelindiğinde, sendikalar ABD'de otomobil işçilerini 60 yaşında sosyal yardımlar ile emekli olmaya teşvik ediyordu. Sanayileşmiş dünyada ortalama emeklilik yaşı düşüşe geçmişti. Bu düşüşe karşın onlarca yıl süren ekonomik büyümenin zirvesindeyken Çin, 1980’de tek çocuk politikasını uygulamaya koydu.
Çin gibi başka yerlerde de insanlar daha uzun yaşamaya başlarken, nüfusta emeklilerin ağırlığı da arttı. 2016 yılında Çin, tek çocuk politikasından vazgeçti. Geçen yıl, ise ülkede son 60 yılın en yavaş nüfus artış oranı görüldü. Çin’de doğumda beklenen yaşam süresi, 2000'lerin ilk 20 yılında 71’den 77’ye yükselirken, Japonya’daki gibi 85 olmasa da bu yüksek bir artış olarak görülüyor.
Yaşam beklentisinde düşüşlere rağmen, ABD’de de yaşlanan bir işgücü olduğu gözden kaçmıyor. Örneğin geçen ay Milli Park'lara kendini adamış bir korucu, 101 yaşına girmeden sadece birkaç ay önce emekli oldu.
ABD’de ileri yaşta çalışma hayatı içinde olanların şu anda fiziksel bağlamda ‘şaşırtıcı derecede’ zorlayıcı ve yaralanma riskine karşın görevlerini yerine getirdiklerini gösteren bir araştırma var. Nispeten düşük ücretli işlerde, örneğin fast food restoranlarında çalışan 65 yaş üstü Amerikalıların sayısında ise artış görülüyor.
Brookins'e göre, ABD’de Mart 2021’de yapılan bir çalışmada, ülkede en yüksek ücretli çalışanların %90’ının, işveren sponsorluğunda bir emeklilik planına erişebildiği, en düşük ücretli işlerde çalışanlarda ise bu oranın %30 olduğu görüldü. Bu sorunu çözmenin bir yolu da ‘otomatik’ bireysel emeklilik hesaplarının artırılmasından geçiyor.
Birleşik Krallık’ta emeklilik yaşı 65’ten 66’ya yükseltilmesi ile refah düzeyi daha düşük olanların daha uzun süre çalışmaya devam etmek zorunda kaldığı ve 65 yaşında çalışan kadın sayısının da rekor düzeye ulaştığı görüldü.
Max Planck Sosyal Hukuk ve Sosyal Politika Enstitüsü Direktörü Axel Börsch-Supan, emeklilik yaşının, yaşam beklentisiyle ilişkili olmasının bir ‘zorunluluk’ olduğunu ve bu göstergenin modasının geçmediğini belirtiyor ve şöyle söylüyor:
Hiçbir siyasi konu emeklilik kadar dikkatli bir şekilde ele alınmıyor.
Türkiye'de bugün açıklanan TÜİK verilerine göre, Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi (ADNKS) sonuçlarında 2008'de 4 kişi olan ortalama hanehalkı büyüklüğü azalarak 2021'de 3,23 kişiye düştü. 2021'de ortalama hanehalkı büyüklüğünün en yüksek olduğu il 5,46 kişiyle Şırnak olurken, en düşük olduğu il ise 2,57 kişiyle Çanakkale olarak hesaplandı.
2014'te yüzde 13,9 olan yalnız yaşayan fertlerden oluşan tek kişilik hanehalklarının oranının 2021'de yüzde 18,9'a yükseldiği görüldü.
Siz öyle zannedin. İslam coğrafyasında doğum oranları kontrolsüz şekilde artıyor ve hristiyan dünyası 150 sene içinde tamamen yok olma seviyesine geleceği söyleniyor. Genç nüfus oranı Türkiyede 90larda zirvedeyken doğum kontrol adı altında genç nüfusumuzun yok edilme projeleri + 2000 sonrası akpnin tutarsız politikaları ile birlikte Türk aile yapısında önemli etkiler yarattı. Suriyeliler 5 seneye 6 çocuk sığdırırken Türkler geçim sıkıntısı yüzünden çocuk yapamaz hale geldi.