Global kriz her alanı vurdu, bunlardan biri de öğrenci kredileri ile harcamaları oldu. Ailesinden uzakta okumaya giden bir öğrenci için yurt, yeme-içme, ulaşım ve okul masrafları dudak uçuklatır hale geldi. Genellikle okuma bölgesine göre değişmekle birlikte öğrencileri vuran maliyet artışını bu içerikte detaylandırıyoruz!
Gelin bir öğrencinin aylık ortalama giderlerini birlikte hesaplayalım!
YKS ve KYK sonuçlarının açıklanmasından sonra üniversite öğrencileri telaşlı. Çoğu genç için iyi bir üniversitede okumaktansa ucuz bir şehirde okumak öncelikli hale geldi. Yurt ayrı, ev ayrı, yemesi içmesi ve ulaşımı ayrı derken açıklanan verilere göre bir üniversite öğrencisinin ortalama aylık gideri asgari maaşı geçmiş durumda.
Üniversite öğrencileri için en temel yaşam giderlerinin arasında barınma ve yeme-içme var. Genel olarak giderler tercih edilen şehre göre değişse de ucuz bir seçim yok denilebilir. KYK yurdu çıkma ihtimalinin fazlasıyla düşük olması ve çoğu KYK yurdunun kalınabilecek şartlara sahip olmaması veya yeterli kontenjanın bulunmaması, giderlerin artmasındaki en büyük etkenlerden.
Günümüzde sıradan bir devlet üniversitesi öğrencisine KYK yurdu çıkma ihtimali %35'in altında. Ardahan, Amasya, Van gibi şehirlerde okuyan öğrencilere bu yurtlar çıkıyor olsa da popüler lokasyonlar için böyle bir durum söz konusu değil. KYK yurtları ile özel yurtlar arasındaysa büyük bir uçurum var. Çünkü KYK yurt ücreti aylık 500 - 800 arası iken özel yurtlarda fiyatlar 1.500 ile 6.500 arası değişkenlik gösteriyor.
Bu nedenle KYK yurdu çıkmayan öğrenciler genellikle arkadaşlarıyla evde kalarak giderleri düşürmeyi tercih ediyor. Üniversiteye yeni başlayanlar için arkadaş bularak eve çıkmak epey zor olduğundan özellikle kız öğrenciler yurtları tercih ediyor. Bu da aylık giderleri fazlasıyla artırıyor.
Yurtta kalamayan öğrenciler için evde kalmaktan başka çare yok. İstanbul'da 1+1 daire fiyatları ortalama 4.000 lirayı buluyor. Ankara ve İzmir gibi kentlerde 3.000, Mersin'de ise 2.500 liraya ev bulunabiliyor. Buradaki fiyatlar genel olarak muhite, oda sayısına ve binanın yaşına göre değişiyor. Kiralar için herhangi bir üst limit bulunmaması ve herkesin kafasına göre fiyat vermesi korkutucu olsa da genellikle birkaç kişi bir araya geldiğinde kişi başı aylık kira gideri 2.000 - 3.000 arası oluyor.
Bununla birlikte elektrik, su, doğalgaz ve internet gibi faturalar da hane giderini etkiliyor. Enerji maliyetleri genel olarak arttığından tek başına evde kalmak artık pek çok öğrenci için hayal gibi bir şey. Çünkü fatura giderleri yaklaşık 1.000 - 2.000 arası değişiyor. Gelecek dönemde zam gelme ihtimali ise özellikle kış aylarında ısınma giderlerinin artmasına neden oluyor. Özel yurtlarda ise aylık bedele ekstra bir ücret ödenmiyor bu da yurtları biraz daha avantajlı hale getiriyor.
Genellikle büyük şehirlerdeki maliyetler küçük şehirlerdekinden 2 veya 3 kat fazla oluyor. Küçük kentten büyük kente giden öğrenciler bu nedenle şok üstüne şok yaşıyor. Büyük şehirlerde doğup büyüyenler ise küçük şehir tercih etmiyor. Bu durum büyük şehirlerin daha çok dolmasına, dolayısıyla yurt ve konut ihtiyacının artmasına, bir diğer deyişle neredeyse karaborsaya düşmesine neden oluyor. Ayrıca büyük kentler sadece öğrenciler tarafından tercih edilmiyor.
Barınma problemini çözen öğrenciler için bir diğer durum da yeme-içme giderleriyle baş etmek. Burada KYK yurtları yine en avantajlı ücretlere sahip. Sabah ve akşam öğünlerini yurtta, öğle yemeğini ise üniversite yemekhanesinde yiyen bir öğrenci için günlük yeme-içme maliyeti 50 TL civarında. Vakıf üniversitelerinde üç öğün yemek ise 100 TL'den başlayarak yukarı doğru çıkıyor. Ancak bunun içinde kahve, kola, abur cubur ya da dışarıda yeme gibi ekstralar yer almıyor.
Daha gerçekçi bir hesapta öğrencinin günlük yeme-içme ve üniversite harcamaları göz önünde bulundurulduğunda, aylık gidere en az 2.000 - 3.000 TL gibi bir rakamın eklenmesi gerekiyor. Ulaşım ise en düşük gider kalemi olarak geçiyor çünkü ayda ortalama 200 - 300 TL arası ücret ulaşım için yeterli oluyor. Ancak aile yanı ziyaretleri ve ekstralar bu gideri 1.000 TL'ye kadar çıkarabiliyor.
Özetle büyük şehirde yaşayan bir üniversite öğrencisi barınmaya 2.000, fatura ve ek giderlere 1.000, yeme-içmeye 3.000, ulaşıma ise 1.000 TL harcıyor. Yani ortalama bir hayat süren öğrenci için aylık gider 7.000 TL ile asgari ücretten fazla. Üstelik bunun içinde ne bir etkinlik, ne bir konser, ne de eğlence detayı var. Ayrıca özellikle büyük şehirlerde üniversite çevresindeki fiyatlara 'öğrenci geldi' zammı uygulanıyor ve bütün bunlar giderleri artırıyor.