Öğrencilerle bir araya geldiğimde hemen fark ediyorum: Bazıları yeni ortamlara hızla uyum sağlarken, diğerleri sessizleşiyor, içine kapanıyor, hatta kendini dışlanmış hissediyor. Üstelik tüm bunları çocuk masumiyetiyle hemen belli ediyorlar. Ancak bana kalırsa bu durum yalnızca kişisel özelliklerden kaynaklanmıyor.
Farklı geçmişlerden gelen çocuklar, aynı sırayı paylaşsalar da farklı diller konuşuyormuş gibi geliyor. Özel okullarla devlet okulları arasındaki imkân farkı sadece ders başarısını değil, özgüveni ve toplumsal katılımı da derinden etkiliyor. Her iki öğrenme ortamını gözlemleme şansım olduğu için bu farkı çok net görebiliyorum. Bu fark, zamanla toplumsal uyumsuzluğa dönüşebilir. Özel okulda eğitim gören bir çocuğun devlet okullarındaki çocuklarla uyumlaşamaması gibi tersi durum da sıklıkla görülüyor.
IQ ve EQ’dan Sonra Sırada Ne Var?
Uzun yıllar IQ, yani Zekâ Katsayısı, bireylerin zihinsel yeteneklerini ölçmenin temel yolu sayıldı. Alfred Binet’in geliştirdiği IQ testleri, başta öğrenme güçlüğü yaşayan çocuklara yönelikti. Ancak zamanla başarıyı belirleyen tek faktörün zekâ olmadığı anlaşıldı. Bu noktada EQ, yani Duygusal Zekâ devreye girdi. Peter Salovey ve John Mayer’in ortaya koyduğu, Daniel Goleman’ın ise popülerleştirdiği EQ; duyguları tanıma, anlama ve yönetme becerisini ifade ediyor.
Yeni Çağın Anahtarı: AQ
Günümüzde öne çıkan yeni kavram ise AQ – Uyum Sağlama Yetkinliği. Değişime ne kadar hızlı ve etkili uyum sağladığımızı gösteren AQ, belirsizlik ve karmaşanın norm olduğu bu çağda bireysel ve kurumsal başarı için çok önemli. Natalie Fratto’nun çalışmalarıyla iş dünyasında dikkat çeken AQ, yalnızca hayatta kalmak değil, değişim içinde gelişmek ve esnek olabilmek demek. IQ ve EQ hâlâ önemli, ancak Yeni Çağın Anahtarı: AQ.
Unutmadan, şunu da ekleyeyim. Bu üç kavram, aşağıdaki soruları sormakla meşhur.
IQ: Ne kadar zekisin?
EQ: Duygularını ne kadar iyi yönetiyorsun?
AQ: Değişime ne kadar iyi uyum sağlıyorsun?
Bilgi göz açıp kapayıncaya kadar eskiyor. Böyle bir dünyada esnek olmak, belirsizlikte yön bulmak ve sürekli öğrenmeye açık kalmak en önemli yetenekler. Robotlar veri işleyebilir, ama değişime ayak uydurabilen insanlar fark yaratır.
Yüksek AQ Neyi Değiştirir?
Yüksek AQ’ye sahip biri işini kaybettiğinde yeni yollar arar, taşındığında yeni bir hayat kurar. Başarısız olduğunda ders çıkarır ve yeniden dener. Çünkü onun için önemli olan, başına ne geldiği değil, ona nasıl karşılık verdiğidir. Değişimi tehdit değil, fırsat olarak görür. Sarsılsa da yıkılmaz; çünkü asıl beceri, ayakta kalmak değil, yeniden doğrulmaktır.
Değişen Dünyada Değişerek Uyumlaşmak
Zekânızı geliştirin, duygularınızı tanıyın ama şunu unutmayın:
Ne IQ, ne EQ… Bugünün ve yarının dünyasında hepimize lazım AQ.
Bu makalede öne sürülen fikir ve yaklaşımlar tamamıyla yazarlarının özgün düşünceleridir ve Onedio'nun editöryal politikasını yansıtmayabilir. ©Onedio