NATO'nun 13 Yıllık Afganistan Operasyonu Sonunda Bahsedilmeyen 'Sivil Kayıplar'

11 Eylül Saldırısı'nın ardından gündeme getirilen Taliban'a karşı NATO ve Koalisyon Güçleri, 13 sene önce Afganistan Operasyonu'nu başlattı. Operasyon 31 Aralık 2014 itibariyle resmi olarak bitti.

Şimdilerde yerli ve yabancı basında Afganistan Operasyonu'na dair haberler yapılıyor. Kayıplardan bahsediliyor. Ancak dikkat çeken bir nokta, NATO ve Koalisyon Güçleri'nin kayıplarının ön plana çıkarılmasının verdiği çirkin görüntü. On binlerce sivilin hayatını kaybettiği Afganistan'a NATO yalnızca 'sınırsız özgürlük' getirmedi gibi görünüyor!

Binlerce sivil kayıp, işinden ve yerinden olan yüz binlerce insana, milyarlarca dolarlık savunma bütçelerine rağmen Taliban'ın gücünü ciddi anlamda kaybetmediği düşüncesi ise tartışmaya açık. Hiçbir yerde konuşulmayan, NATO ve Koalisyon güçlerinin kayıplarının yanında sözü bile edilmeyen 'sivil kayıplar'a ilişkin bir derleme hazırladık. Wikileaks, Afgan yerel kaynakları ve diğer mecralarda yer alan bilgilerle bu 13 yıllık sürecin nelere mal olduğuna bakalım.

Bilanço açıklandı: NATO ve Koalisyon Güçleri, 13 yılda 3 bin 488 kayıp verdi.

13 yıl süren bu operasyonda Taliban'a karşı mücadelede 3 bin 488 kayıp veren NATO ve Koalisyon Güçleri, geri çekilmeyle birlikte Afganistan'da 13 bin askerli bir güç bırakıyor.

Ancak açıklanan bu resmi bilançoda, hiçbir yerde sivil kayıplardan bahsedilmiyor. 2001'den bu yana hayatını kaybeden, evinden ve işinden olan on binlerce Afgan bulunuyor.

NATO kayıplarının üçte ikisi ABD askeri

Afganistan Operasyonu kararının alınmasında başrolde yer alan ABD, operasyona en büyük bütçeyi ayıran ülke. 3 bin 488 kaybın en az üçte ikisi ABD askerlerinden oluşuyor.

Bilançoda yer almayan sivil kayıplar, son bir senede NATO kayıplarından daha fazla!

Resmi olarak geri çekilmeden kısa bir süre önce UNAMA (Birleşmiş Milletler Afganistan’ı Destekleme Misyonu) tarafından yapılan açıklamaya göre, 2014’ün Ocak-Kasım ayları arasında 3 bin 188 sivil öldürüldü. Üçte birinin çocuk olduğu tahmin ediliyor. 6 bin 429 sivil de yaralandı.

Kaynak: Spiegel.de

Batı medyasında arka planda kalan sivil kayıplar korkunç rakamlarda...

Temmuz 2010’da Afghan War Diary’de yer alan habere göre, 2004-2009 yılları arasında savaş nedeniyle Afganistan’da 25 bin 155 kişi hayatını kaybetmiş.

Yine Der Spiegel’in bir haberine göre son beş yıl içinde 7 bin sivil öldürülmüş.

Bu iki rakamdan yola çıktığımızda 2004-2013 arasında 32 bin 155 kişinin öldürüldüğü anlaşılıyor.

Alman Barış Konseyi (Friedensratschlag), işgalin 10. yılı dolayısıyla yayınladığı bilançoda Afganistan’da bütün taraflardan toplam 70 bin 604 kişinin öldüğünü, bunların 43 bininin sivil olduğu dile getiriyordu.

Kaynak: Wikileaks, freidenratschlag.de

Son beş yıl içinde Afganistan'da hayatını kaybeden ve yaralanan siviller.

Mavi: Ölümler

Kırmızı: Yaralanmalar

Hayatını kaybeden on binlerce insanın ardından: Dengeler değişmedi, Taliban 'NATO yenildi' açıklaması yaptı

Taliban sözcüsü Zabihullah Mujahid, NATO ve Koalisyon Güçleri'nin Afganistan'dan çekilmesinin ardından yaptığı açıklamada, 'Bu çekilme, NATO'nun Afganistan'da savaşı kaybettiğinin açık bir itirafıdır. Afganistan'da kalan 13 bin askeri de biz göndereceğiz' açıklaması yaptı.

Alman Bild gazetesi, Aralık 2011'de yayınladığı gizli istihbarat belgelerinde 'Taliban'ın güç kaybetmediği' gerçeğini gözler önüne serdi.

Taliban'ın, NATO ve Koalisyon Güçleri Afganistan'dan çekildiği an ülkede tekrar iktidara geçebilecek güce sahip olduğu, Pakistan'da saklanan Taliban liderlerinin ülkeye geri dönerek gücü tekrar ellerine alacağı Alman istihbarat belgelerinde geçen ifadelerden.

İşkence, hapis, terör: Mahkumların çoğu işkenceden şikayetçi

BM Konseyi, 2014'te açıkladığı bir raporda Afganistan'daki hapishanelerde görüşülen 635 mahkumun yarısından fazlasının işkenceden şikayetçi olduğu belirtiliyor. BM, hapishanelerdeki işkenceye karşı mücadele edemediği gibi giderek artan bir şiddet göze çarpıyor.

Bu oran, 2011 yılındaki işkenceden % 24 daha fazla.

Yukarıdaki görselde Afganistan'da akıllara kazınan, kamuoyuna yansıyan bazı olaylar sembolize edilmiş.

Sivil katliamın boyutları: Üssünden çıkarak bir köyde 9'u çocuk 17 kişiyi öldüren Çavuş Bales

Daha önce Irak'ta da savaşmış bir ABD askeri olan Çavuş Robert Bales, Afganistan'ın Kandahar eyaletinde yaptığı katliam ile ismini duyurdu.

Kandahar'da 11 Mart 2012 tarihinde üsten ayrılan Bales, bir köyü basarak evlerinde bulunan sivillere ateş açtı.

9'u çocuk, 3'ü kadın 17 kişinin ölümünden sorumlu olan Bales, katliamın ardından yargılandı.

ABD, bu katliamda ölen siviller için ailelere 50 bin dolar tazminat ödese de konuyla ilgili resmi bir açıklama yapmadı.

4 Eylül 2009: Kunduz'da 142 kişi katledildi

13 yıllık işgalin en büyük kaybı, 2009 senesinde Kuzduz bölgesinde yaşandı. Taliban'ın tankerleri bırakarak kaçması üzerine bu tankerlerden benzin almak için bölgede toplanan halk, Alman albayın emriyle bombalandı.

142 kişinin bombalandığı bu acı olayın üstü örtülmeye çalışılsa da, ortaya çıktığında büyük bir sansasyon yarattı ve Alman savunma bakanı, Genelkurmay Başkanı ve iki müsteşarın istifasıyla sonuçlandı.

Almanya, kan parası ödeyerek bu katliamı üzerini kapattı.

Nobel Barış Ödülü sahibi Obama, İHA'lara kimlik tespiti yapmadan vurma yetkisi vermişti...

İnsansız Hava Araçları, Afganistan Operasyonu'nun son dönemine doğru çok kullanıldı. ABD'nin 200'ün üzerinde İHA'ya sahip olduğu belirtiliyor.

Nobel ödüllü Obama, İHA'lara kimlik tespiti yapmadan vurma yetkisini tanıdı. George W. Bush döneminde ortalama 47 günde bir İHA operasyonu yapılırken, Obama döneminde ortalama 4 günde bir İHA'lar Afganistan semalarında operasyondaydı.

Özellikle Afganistan-Pakistan sınırında yaşanan sivil kayıpların çok önemli bir kısmının arkasında İHA'lar bulunuyor.

Ortalama bir Afgan aile günde 2 dolarla geçimini sürdürüyor, 13 yıllık 'özgürlük operasyonu'nun maliyeti '900 milyar dolar'

900 milyar dolar, 13 yıl süren işgalin resmi maliyeti. Ancak gerçekte bu maliyetin yılda 140 milyar dolar olduğu ifade ediliyor.

Bu ciddi rakamı 30 milyon Afganlıya böldüğümüzde 30 bin dolar gibi bir rakam çıkıyor.

Batı ülkelerinde alınan vergiler, binlerce Afgana kurşun olarak geri döndü dersek yerinde olur!

Afganistan'da bir can kaç para?

Afganistan Harekatı'nın yıllık maliyetinin 140 milyar dolar olduğu ifade ediliyor. Peki Afganistan'da bir can kaç para ediyor? Tazminat konusu da Afganistan için en çok tartışılan konulardandı.

Afganistan'ta kayıp yakınlarına ödenen tazminatlar 200 dolara 30 bin dolar arasında değişiyor. İngiltere ve ABD en düşük tazminat ödemesi yapan ülkeler. En yüksek tazminatları ise Almanya ve İtalya'nın ödediği kayıtlara geçmiş.

Yani size tetiği kimin çektiği de önemli!

Peki şimdi ne olacak?

Afganistan'dan çekilen NATO, geride 13 bin 500 kişilik bir eğitim birliği bıraktı. Bu birlik, 350 bin kişilik Afganistan güvenlik gücünü eğitecek. Taliban'a karşı mücadele edecek, ancak örgütün açıklamalarından anlaşılacağı üzere gücünü kaybetmediği görülüyor. Afganistan, NATO'nun 'başarı ile sonuçlandırdığı bu misyon'unun ardından kanlı bir döneme girebilir.

Ülkede ekonomik ve siyasi atmosfer hiç iç açıcı değil. Yeni devlet başkanı, yemin etmesine rağmen üç aydır hükümetin kurulamadığından şikayetçi. Dış yardımların azalmasından ötürü ülkede ekonomik durum da sallantılı görünüyor.

Kaynaklar: Evrensel, Zaman, Gazeteport, Wikileaks, Wikipedia, Dw.de, BM,