Kaliforniya Üniversitesi’nde (UC) yapılan ve Nature dergisinde yayımlanan çığır açıcı bir araştırma, bağışıklık sisteminin sanılanın aksine sadece hastalıklara karşı savunma yapmadığını, aynı zamanda metabolik stres anlarında vücudun yağ yakımını bilinçli olarak yavaşlattığını ortaya koydu. Beyaz kan hücrelerinden olan nötrofillerin bu 'fren' mekanizmasında oynadığı kritik rol, obezite ve metabolik bozuklukların tedavisinde yepyeni stratejilerin kapısını aralayabilir.
Kaliforniya Üniversitesi’nden bilim insanları, obezite tedavilerinde devrim yaratabilecek, bağışıklık sistemi ile vücut yağları arasındaki beklenmedik ilişkiyi ortaya çıkaran bir mekanizma keşfetti. Çalışma, organizmanın açlık, soğuk veya yoğun stres gibi enerjiye en çok ihtiyaç duyduğu anlarda, yani metabolik stres koşulları altında, bağışıklık sisteminin depolanmış enerjinin hızla tükenmesini önlediğini gösteriyor.
Geleneksel olarak enfeksiyonlarla mücadele göreviyle bilinen bağışıklık sisteminin bu yeni işlevi, bir tür beyaz kan hücresi olan nötrofiller aracılığıyla gerçekleşiyor. Araştırma, bu hücrelerin aslında vücudun tüm enerji rezervlerini korumak için bir tür 'iç koruyucu' gibi hareket ettiğini gözler önüne seriyor. Bu durum, çevresel koşullar zorlaştığında veya yiyecek kısıtlı olduğunda vücudun hayati enerjisini muhafaza etmesini sağlayan evrimsel bir adaptasyon olarak değerlendiriliyor.
Araştırmacılar, soğuğa maruz kalma gibi sempatik sinir sistemini harekete geçiren uyaranlar karşısında, nötrofillerin hızla hayati organları çevreleyen viseral yağ dokusuna sızdığını gözlemledi. Bu tepkinin tetiklenmesi için yağ dokusu içinde iki koşulun aynı anda gerçekleşmesi gerekiyor: yağ parçalanmasının aktif hale gelmesi (lipoliz) ve lökotriyen B4 adlı bir sinyal molekülünün salınması.
Yağ dokusunun içine giren nötrofiller, stratejik bir adım atarak IL-1β adı verilen güçlü bir sinyal molekülünü serbest bırakıyor. İşte bu molekül, yağ hücrelerine lipolizi durdurma emri veriyor. Basitçe söylemek gerekirse, bağışıklık sistemi bu mekanizmayla vücudun metabolik stres altındayken bile çok hızlı yağ yakmasını engelliyor ve enerji depolarını koruma altına alıyor.
Deneylerde, bilim insanları farelerde nötrofilleri etkisiz hale getirdiğinde veya IL-1β üretimini bloke ettiğinde çarpıcı bir sonuçla karşılaştı: Sempatik sinir sistemi tekrar tekrar uyarıldığında, farelerde yağ kütlesi önemli ölçüde azaldı ve yağ yakımı hızlandı. Bağışıklık sisteminin sağladığı bu 'fren' ortadan kalktığında, vücut rezervlerini çok daha hızlı harcadı.
Bu mekanizmanın insanlarda da geçerli olup olmadığını anlamak isteyen ekip, obezitesi olan kişilerin genetik verilerini inceledi. Analizler, bu 'immünometabolik yol' ile bağlantılı genlerin obez bireylerde daha yüksek aktivite gösterdiğini doğruladı. Bu bulgu, bağışıklık sistemi ile yağ dokusu arasındaki etkileşimin, obezite ve ilişkili diğer metabolik hastalıkların fizyolojisinde merkezi bir rol oynadığına işaret ediyor.
Araştırmacılar, bu keşfin, bağışıklık sisteminin görev tanımını genişlettiğini ve sadece enfeksiyonlarla savaşmakla kalmayıp, aynı zamanda enerji dengesini sürdürmek için de hayati önem taşıdığını vurguluyor. Nötrofillerin ve IL-1β'nin yağ kaybını nasıl düzenlediğini anlamak, obezite, metabolik sendrom veya istenmeyen kilo kaybı gibi durumlara karşı daha etkili ve yenilikçi tedavi yöntemlerinin geliştirilmesinde kilit bir rol oynayabilir. Bu 'iç diyalogların' manipüle edilmesi, metabolik bozukluklarla mücadelede yeni fırsatlar sunma potansiyeli taşıyor.
Kaliforniya'daki arkadaşlar vücudun kıtlık moduna girince daha az enerji harcadığını yeni mi keşfetmiş?